Από την Τσανγκάν στα Εξάρχεια

Γύρω στα τέλη του 9ου αιώνα, ύστερα από πολλά χρόνια κακοδιαχείρισης και κερματισμού, η αυτοκρατορία των Τανγκ είχε φτάσει στο τελικό στάδιο της παρακμής της. Η Τσανγκάν, το καμάρι της αυτοκρατορίας, η πιο μεγάλη πόλη τού τότε κόσμου, δεν άργησε να πέσει στα χέρια ενός «μεγαλομαφιόζου» της εποχής, γνωστού στους φίλους του ως ο Παράφρων Άρπαγας. Η πόλη έγινε άβατο —όχι φυσικά για όσους τη λυμαίνονταν—, και οι εγκλωβισμένοι πλέον κάτοικοί της, αιχμάλωτοι. Όχι του κράτους —κάτι το οποίο παρουσιάζουν κάποιοι αφελείς ως την απόλυτη, τάχα, συμφορά— αλλά ενός πολύ χειρότερου δεινού: της απουσίας του κράτους.

Τι συνέβη λοιπόν στη Τσανγκάν; Ο Γουέι Ζουάνγκ, ένας ποιητής της εποχής, έγραψε πως η κάποτε ευημερούσα και γεμάτη ζωή πόλη ερημώθηκε: «Στα ερείπια των αγορών και τους έρημους δρόμους φυτρώνουν στάχυα». Σύμφωνα με μιαν άλλη, πιο γκροτέσκα μαρτυρία —και τις δύο αναφέρει ο Ίαν Μόρις στο βιβλίο του, «War: What is it good for?»—, η μοιραία εγκατάλειψη της πόλης από τις Αρχές έφερε τέτοιο λιμό, που χίλιοι άνθρωποι δολοφονούνταν κάθε μέρα για να θρέψουν τους άνδρες του Παράφρονος Άρπαγα, οι οποίοι, σε μια επίδειξη γκροτέσκας προνοητικότητας και γνώσεων επιμελητείας, πάστωναν ανθρώπινα μέλη ώστε να μπορούν να τα φάνε αργότερα.

Fast forward 11 και κάτι αιώνες, στην Αθήνα του 2016. Η εκτέλεση στα Εξάρχεια ενός «παράφρονος μαφιόζου» —όπως τον περιγράφουν κάποιοι άλλοι μαφιόζοι, της αντίπαλης συμμορίας, η οποία συστήνεται ως πολιτοφυλακή: ένδειξη ότι πιθανώς έχει καλύτερο τμήμα μάρκετινγκ— είναι ένας ακόμη σταθμός στη μεταμόρφωση των Εξαρχείων σε Nothing Gulch του λεκανοπεδίου. Μπορεί να μοιάζει καινοφανής η μεταμόρφωση αυτή, αλλά η αλήθεια είναι πως πρόκειται για την πολλοστή επανάληψη ενός φαινομένου καθόλου ασυνήθιστου στην Ιστορία: όταν η αρχή που εγγυάται την ασφάλεια μιας κοινότητας υποχωρεί, τη θέση της παίρνει, πρόθυμα και σχεδόν αυτομάτως, το χάος.

Αυτό που παρακολουθούμε να εξελίσσεται στα Εξάρχεια, βασανιστικά αργά, τόσο αργά που μας φαίνεται πως όλα μένουν ίδια, και πως τίποτε κακό δεν έρχεται ( καθώς η εικόνα του μοιάζει να μένει ακίνητη στον ορίζοντα), είναι μία σταδιακή βύθιση στην άβυσσο, στο τέρμα της οποίας βρίσκεται, ανάμεσα στις αναμνήσεις πολλών άλλων άλλοτε όμορφων πόλεων, αυτή της Τσανγκάν.