Baby steps

Πολλές φορές συζητάμε με φίλους για την επιτυχία και το εάν, πότε και γιατί πρέπει να νιώθει κανείς περήφανος για τον εαυτό του. Συχνά φίλοι και γνωστοί σού λένε, «Μα έχεις πετύχει τόσα πράγματα» (εννοώντας τα μεγάλα και φανερά, όπως πτυχία, δημοσιεύσεις, βραβεία κλπ.). Τα μεγάλα και φανερά είναι ένας αλγόριθμος : η κατανόηση ενός χ, ψ οικοσυστήματος και ενός πλαισίου κανόνων, μία ακολουθία σωστών κινήσεων, μία φόρμουλα, μία συνταγή που, αν την ακολουθήσεις σωστά, κάποια στιγμή αργά ή γρήγορα θα φτάσεις στον στόχο σου. Αυτά όμως δεν είναι λόγος ιδιαίτερης υπερηφάνειας — άλλωστε, η ίδια ακριβώς δεξιότητα απαιτείται για να επιτύχεις σε κάθε τομέα δραστηριότητας: η προσαρμοστικότητα και η αντίληψη του περιβάλλοντος.

Πραγματικός λόγος υπερηφάνειας είναι τα μικρά, τα άγνωστα, τα καθημερινά, τα εσωτερικά — αποκλειστικά και μόνο οι μάχες που δίνεις με τον εαυτό σου και τα όρια σου, με ένα οικοσύστημα που, όσο και να προσπαθήσεις, ποτέ δεν θα το δεις εντελώς ψύχραιμος και αποστασιοποιημένος. Αυτά τα μικρά και εσωτερικά δεν έχουν να κάνουν σε τίποτα με το ένα ή με το άλλο αντικείμενο ή δραστηριότητα, αλλά με το αν μπορείς, όταν βρεθείς στον πάτο του πηγαδιού, να γαντζωθείς από κάπου, από οπουδήποτε, και σιγά-σιγά, αφού συρθείς μέσα στις σωματικές, νοητικές και ψυχολογικές λάσπες, τα περιττώματα και το σκοτάδι, κάποια στιγμή να καταφέρεις να σκαρφαλώσεις και να ξαναβγείς στο φως και να νιώσεις —έστω και για λίγο, αναπόφευκτα μόνο για λίγο— καθαριότητα, υγεία, γαλήνη και καθαρή σκέψη. Για όσο κρατήσει. Αυτό είναι η μόνη πραγματική επιτυχία.

Και αν, και όταν, τύχει να σου βγουν και τα μεγάλα, στην πραγματικότητα δεν χαίρεσαι για τα ίδια τα μεγάλα —γι’ αυτά που σου αναγνωρίζουν οι άλλοι—, αλλά για όλες τις κρυφές καθημερινές μάχες που έδωσες με τον εαυτό σου. Η δυσκολότερη στιγμή είναι όταν το μόνο πράγμα που νιώθεις ότι μπορεί να σε σώσει είναι μία ριζική, δραματική, λυτρωτική αλλαγή —ένα θαύμα—, κάτι που, ταυτόχρονα, ξέρεις ότι είναι το μόνο πράγμα που αποκλείεται να γίνει. Δεν σε ενδιαφέρουν οι μικροβελτιώσεις, η βήμα-προς-βήμα προσέγγιση. Νιώθεις ότι δεν έχεις ούτε την ενέργεια, ούτε τη θέληση για μικροαλλαγές.

Το μόνο που μπορεί να σε βγάλει από τον πάτο είναι το να σε σηκώσει κάποιος με ένα γάντζο και να σε πάει στην ουτοπία. Οτιδήποτε λιγότερο δεν αρκεί και δεν έχει νόημα. Η πικρή και ειρωνική πραγματικότητα είναι ότι μπορείς να φτάσεις στην ουτοπία, αλλά αποκλείεται να φτάσεις ως διά μαγείας — αποκλείεται να γίνει γρήγορα ή χωρίς προσπάθεια. Για να φτάσεις εκεί, θα πρέπει να κάνεις αυτό ακριβώς που εκείνη τη στιγμή είναι το τελευταίο που θέλεις να κάνεις: απειροελάχιστα βήματα προσπάθειας. Baby steps. Αυτό που εκείνη τη στιγμή δεν μπορείς να νιώσεις —αλλά ισχύει— είναι ότι, με το που κάνεις το πρώτο baby step, θα νιώσεις ήδη καλύτερα. Και, μετά από αυτό, κάθε baby step θα είναι οριακά πιο εύκολο και θα έχει οριακά λίγο περισσότερο νόημα να το κάνεις. Και, κάποια στιγμή που θα αρχίσεις να βλέπεις το φως, θα έχεις ήδη φτάσει.

Γιατί το «τέλος» δεν είναι η ουτοπία, αλλά το να ξαναρχίσεις να βλέπεις έστω μία αχτίδα φωτός.

Όλο αυτό ξεκίνησα να το γράφω επί προσωπικού, αλλά στην πορεία σκέφτηκα ότι μάλλον, λίγο-πολύ ως έχει, ισχύει και στο συλλογικό επίπεδο.