Come va, Maestrο?

Αντρέα Καμιλλέρι λοιπόν. Συμπληρώνει 91 χρόνια φέτος και γερός να ’ναι, να ζήσει άλλο τόσο για να συνεχίζει να μας δίνει τα διαμαντάκια του. Ξεκίνησε να γράφει σχετικά αργά, μέχρι τότε ασχολούνταν με τη σκηνοθεσία και το σενάριο, ενώ σε ηλικία 69 (!) ετών αρχίζει τη σειρά αστυνομικών ιστοριών με ήρωα τον επιθεωρητή Σαλβατόρε Μονταλμπάνο.

Και τότε άλλαξαν όλα για όλους εμάς τους φανατικούς της αστυνομικής λογοτεχνίας.

Μέσω του Μονταλμπάνο μαθαίνουμε τη Σικελία, τρώμε στη Σικελία, αγαπάμε τη Σικελία, ζούμε στη Σικελία, ξεκαρδιζόμαστε με τον Καταρέλα, παίρνουμε πάντα το μέρος του Σάλβο στους καβγάδες του με τη Λίβυα (κι ας την έχει το τομάρι αρραβωνιασμένη 22 ολόκληρα χρόνια), τρώμε καταπληκτικό φρέσκο ψάρι στου Έντσο, στη φανταστική πόλη Βιγκάτα, η Αγγελίνα μάς ετοιμάζει τηγανητά πετρομπάρμπουνα, για το όνομα του Θεού!

Στην Ιταλία, τα βιβλία του εκδίδονται με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο: μεγάλα κομμάτια τους είναι γραμμένα στη σικελική διάλεκτο. Οι περισσότεροι Ιταλοί χρειάζονται λεξικό για να βγάλουν άκρη. Σε μια υπέροχη συνέντευξή του στον Ανταίο Χρυσοστομίδη, ο μεγάλος συγγραφέας εξήγησε πως, όταν θέλει να περιγράψει τη θάλασσα, τον ήλιο, τη φύση, ή να μιλήσει για τον έρωτα, χρησιμοποιεί τη διάλεκτο. Του ταιριάζουν, λέει, οι λέξεις πιο πολύ ακουστικά. Όταν θέλει να μιλήσει για την αστυνομία, τους νόμους, τα δικαστήρια κλπ., χρησιμοποιεί τα «κλασικά» ιταλικά. Κόλλημα — ωραίο κόλλημα. Αυτή η διαφορά φυσικά δεν μπορεί να φανεί στο ελληνικό κείμενο.

Οι ιστορίες με τον Μονταλμπάνο έχουν φτάσει στον αριθμό 24,στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί οι 20. Θα σας πρότεινα να αρχίσετε από την αρχή, από το «Σχήμα του Νερού», και να το πάτε μέχρι το τέλος, μέχρι τη «Φωλιά της Οχιάς». Χρόνος υπάρχει, μη βιάζεστε. Θα γελάσετε, θα συγκινηθείτε και θα σας ανοίξει οπωσδήποτε η όρεξη — αν μη τι άλλο, η περιγραφή των φαγητών είναι ένα μικρό έπος.

Στα βιβλία του έχει ασχοληθεί πραγματικά με τα πάντα: λαθρεμπόριο όπλων, λαθρεμπόριο ναρκωτικών, εμπόριο λευκής σαρκός, διαφθορά στην πολιτική — όλα είναι εκεί. Κι ας μη γελιόμαστε, δεν είμαστε δα και τόσο μακριά από την Ιταλία. Πολλά, πάρα πολλά στα βιβλία του θα σας βάλουν σε έναν υπέροχο προβληματισμό: «Ρε μπας και τα γράφει για μας ο παππούς;» Προσωπικά έχω διαβάσει όλα του τα βιβλία, ακόμα κι αυτά που δεν έχουν μεταφραστεί ακόμα. Ο Καμιλλέρι άλλωστε ήταν ο κύριος λόγος για να μάθω ιταλικά, και για να αγαπήσω την ιταλική γλώσσα. Αλλά εγώ είμαι λίγο πειραγμένος, είμαι ειδική περίπτωση.

Την επόμενη εβδομάδα θα είμαι στη Ρώμη, για ένα live. Θα κάνω άλλη μια προσπάθεια να τον συναντήσω: είναι η τρίτη απόπειρα που θα κάνω. Δεν έχω πολλές πιθανότητες επιτυχίας, αλλά έτσι για το ονόρε, μήπως και του πω ένα, «Come va, Maestro?» Τα τελευταία χρόνια η υγεία του δεν είναι και τόσο καλή, μεγάλο μέρος της όρασης του έχει χαθεί, μάλιστα από ό,τι μαθαίνω στα τελευταία βιβλία υπαγορεύει τα κείμενα.

Αυτά, να μην επεκταθώ περισσότερο, θα πέσει η ψυχολογία μου και θέλω πάντα να τον σκέφτομαι με χαμόγελο.

Ο Camilleri έχει γράψει και πολλά άλλα βιβλία, πέρα από τις ιστορίες του Μονταλμπάνο, επίσης εξαιρετικά. Τα περισσότερα έχουν εκδοθεί και στα μέρη μας, κυρίως από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. Θα ξεχώριζα τον «Ζυθοποιό του Πρέστον» και τον «Καπνό στον ορίζοντα». Κι αυτά τα βιβλία βέβαια έχουν να κάνουν με την αγαπημένη του Σικελία: μπορεί ο δάσκαλος να έχει χρόνια που έφυγε από το νησί, το νησί όμως δεν θα φύγει ποτέ από μέσα του. Λογικό.

Όπως και να είναι όμως, οι ιστορίες με το Μονταλμπάνο είναι εθνικός θησαυρός των Ιταλών. Και πολύ καλή παρέα για το καλοκαίρι κάτω από την ομπρέλα.

ΥΓ. Καλώς σάς βρήκα.