Η Όπερα

D
Αλέξανδρος Χαρκιολάκης

Η Όπερα

Είναι νομίζω αναμενόμενο ότι πολλές φορές θα χρειαστεί να αναφερθώ στα γεγονότα της 15ης Ιουλίου, καθώς θεωρώ ότι θα αποτελέσουν στο μέλλον κομβικό σημείο ιστορικής σημασίας για τις όποιες εξελίξεις στη χώρα, και τώρα στα κοντά αλλά και μακροχρόνια. Θεωρώ δηλαδή ότι θα φτάσει κάποια στιγμή που θα αναφερόμαστε σε αυτή την ημερομηνία με ιστορική προέκταση και όχι σαν ένα απλό γεγονός. Ίσως να αποδειχτεί ότι είμαι υπερβολικός σε αυτή μου την εκτίμηση, αλλά θα πάρω τα ρίσκα μου.

Η ήττα ενός λαού καταδεικνύεται από πολλά γεγονότα. Ας πούμε από το γεγονός ότι οι Τούρκοι οδηγοί των λεωφορείων που μας πηγαίνουν και μας φέρνουν στις κοντινές ελληνικές πόλεις είναι μικροέμποροι λαθραίων ποτών που τα αγοράζουν σωρηδόν από τα duty free για να τα πιούμε μετά στους μεϊχανέδες της Πόλης. Βλέπετε, οι φόροι στο αλκοόλ είναι απίθανοι εδώ πέρα, και όπου υπάρχουν πολλοί φόροι και απαγορεύσεις το λαθρεμπόριο ανθεί. Οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι έλεγαν με ύφος περισπούδαστο σε κάτοχο αμερικανικού διαβατηρίου ότι δεν τους αρέσει και πάρα πολύ το διαβατήριό του, επειδή δεν δίνουν οι Αμερικάνοι τον Γκιουλέν, ενώ είχαν φωτογραφία του προέδρου στο κινητό τους και είμαι σίγουρος ότι έκαναν όλα τα απαραίτητα που κάνει ένας καλός θρησκευόμενος. Αυτοί λοιπόν είναι με μία λέξη μικροαπατεώνες. Αλλά έχουν το «ηθικό πλεονέκτημα», ή έτσι το αισθάνονται, και μπορούν να λένε και να πράττουν όπως τους καπνίσει επειδή «είναι στα πράγματα» πλέον και με τη βούλα.

Η ήττα όμως φαίνεται και από αλλού. Στη φωτογραφία που συνοδεύει το σημερινό κομμάτι βλέπετε κάτι που το συναντάς παντού στη Πόλη. Τεράστια πανό, αφίσες, σημαίες, όλες αφιερωμένες στο μήνυμα ότι η Δημοκρατία νίκησε, ότι οι τρομοκράτες πραξικοπηματίες έχασαν και λοιπά εθνοπατριωτικά. Το πρόβλημα είναι ότι το συγκεκριμένο πανό καλύπτει εξ ολοκλήρου το, εγκαταλελειμμένο, εδώ και περίπου 8-9 χρόνια, κτίριο της Όπερας της Κωνσταντινούπολης. Το συγκεκριμένο κτίριο έκλεισε πριν καιρό, υποτίθεται για να ανακαινιστεί, και δεν άνοιξε ποτέ ξανά. Οι υποσχέσεις δίνουν και παίρνουν για μία νέα Όπερα, αλλά τίποτα δεν γίνεται. Δεν ξέρω πόσοι και πόσες έχετε έρθει τα τελευταία χρόνια στην Πόλη, αλλά η ανοικοδόμηση είναι ραγδαία. Χτίζονται γέφυρες, υπόγειες σήραγγες, γενικώς κατασκευάζονται πάρα πολλά έργα υποδομής. Αλλά, τελικά —τι ατυχία, αλήθεια!—, δεν έχει βρεθεί λίγος χρόνος να φτιαχτεί το νέο κτίριο της Όπερας ή να επισκευαστεί το παλιό. Σημαντική λεπτομέρεια: το συγκεκριμένο κτίριο φέρει το όνομα Atatürk Kültür Merkezi. Αν αναλογιστεί κανείς τις πρόσφατες δηλώσεις περί Λωζάννης, αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει και με ποιο σχεδιασμό.

Ανάλογο πανό είδα να κρέμεται και να καλύπτει εξ ολοκλήρου τα Τείχη του Θεοδόσιου. Ήταν ένα θέαμα αποτρόπαιο και εξαιρετικά ανησυχητικό, όχι βέβαια επειδή τα τείχη αυτά είναι βυζαντινά, αλλά επειδή η αισθητική όποιου αποφάσισε να απλώσει το συγκεκριμένο πανό δεν γνωρίζει από ιστορία, από κουλτούρα, και γενικώς από οποιαδήποτε μορφή πολιτισμού.

Η μεγάλη ήττα λοιπόν είναι αυτή: η διάβρωση όσων συνδέουν την Πόλη με τη Δύση και τον πολιτισμό. Και η απομάκρυνσή τους από όλα αυτά. Και η αποξένωσή τους από καθετί. Τέτοιου είδους τακτικές μόνο δεινά έχουν φέρει, ποτέ καλά — εκτός αν η κοσμοθεωρία σου συμπεριλαμβάνει την καταστρατήγηση όλων των ελευθεριών.

Η δικιά μου δεν συμπεριλαμβάνει κάτι τέτοιο πάντως. Και πολλών άλλων. Πάρα πολλών.