Ο ακήρυχτος πόλεμος

Διαβάζεις στον Τύπο, είτε τον εγχώριο τουρκικό είτε τον διεθνή, για την πρόθεση της Τουρκίας να συμπαραταχθεί στο πλευρό της Σαουδικής Αραβίας και να πάρει μέρος στις υποτιθέμενες χερσαίες επιχειρήσεις που θα διεξαχθούν εναντίον του ISIS και σε πιάνει απελπισία. Η Σαουδική Αραβία δεν έχει δείξει κανένα δείγμα μέχρι τώρα ότι συμπάσχει με τους ανθρώπους που τρέχουν να σωθούν από τη Συρία, δεν έχει δεχτεί πρόσφυγες πολέμου στα εδάφη της (κάτι που θα ήταν κανονικά αναμενόμενο λόγω γειτνίασης αλλά και μουσουλμανικής φροντίδας) και όμως τώρα θεωρεί πως είναι μια καλή στιγμή να επέμβει για να «πολεμήσει» το ISIS. Και η Τουρκία ακολουθεί από κοντά, ερεθίζοντας ακόμη περισσότερο τον Πούτιν και την παρέα του με τις ενέργειές της. Η Δύση φυσικά κοιμάται τον ύπνο του δικαίου, αδύναμη και απρόθυμη να αντιμετωπίσει ενεργητικά την κατάσταση, αφήνοντας στους ολιγάρχες της περιοχής να αλωνίζουν και να προετοιμάζουν τη συγκυβέρνηση κομματιών γης με τους τοπικούς warlords (διαίρει και βασίλευε…).

Η Τουρκία, με τις ενέργειές της, τοποθετείται όλο και περισσότερο σε ένα μεσανατολικό πλαίσιο, αντί να κινηθεί αποφασιστικά προς μια περισσότερο ευρωπαϊκή τροχιά. Πιστεύω ότι είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η παρούσα ηγεσία θέλει να καταστήσει την Τουρκία ένα κράτος της Μέσης Ανατολής και όχι ένα κράτος στην περιφέρεια της Ευρώπης, όπως θα ήθελαν πολλοί κάτοικοι των αστικών κέντρων της χώρας με προεξάρχουσες την Πόλη και τη Σμύρνη. Αλλά δυστυχώς αυτοί πλέον δεν είναι η πλειοψηφία. Κάποτε έρχεται η στιγμή που πρέπει κάποιος να δει την αλήθεια κατάματα: η Τουρκία μετατρέπεται αργά αλλά σταθερά σε μία, ίσως κάπως πιο βελτιωμένη, εκδοχή άλλων κρατών της περιοχής, αλλά πάντως σε ένα ατόφιο μεσανατολικό κράτος. Μακριά από τις διδαχές του Κεμάλ, η Τουρκία δείχνει να διολισθαίνει προς μία νέα πραγματικότητα που καλό είναι να την αντιληφθούμε όλοι και να μη ζούμε με ψευδαισθήσεις. Να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε τι σημαίνει όλο αυτό.

Μπορεί σε πολλούς που διαβάζουν αυτά τα κείμενα να φαίνονται υπερβολικά όσα γράφω, να έρχονται εδώ και να μαγεύονται από τα στενοσόκακα της Πόλης και τις γητειές που κρύβονται στο Μπέγιογλου και τον Γαλατά. Κι εγώ μαγεύομαι κάθε φορά που πηγαίνω. Όμως αυτή τη στιγμή στη χώρα διεξάγεται ένας ακήρυχτος εμφύλιος πόλεμος, άνθρωποι πεθαίνουν σαν τις μύγες και γενικώς υπάρχει μεγάλη δυστυχία μακριά από τα αστικά κέντρα. Η ανθρωπογεωγραφία της Τουρκίας, και σύντομα και της Πόλης, αλλάζει διαρκώς και μόνο απαισιόδοξα μπορεί να δει κανείς τα πράγματα. Κάθε μέρα υπάρχει και μία νέα είδηση, μία νέα ρήση αξιωματούχων διαφόρων βαθμίδων, μία νέα πραγματικότητα που φέρνει στο προσκήνιο και δοκιμάζει τα αντανακλαστικά της κοινωνίας. Για παράδειγμα, στη φωτογραφία που συνοδεύει το σημερινό κείμενο, βλέπει κανείς πόστερ από μία έκθεση της καλλιτέχνιδας Emine Ceylan που φιλοξενείται αυτές τις μέρες στο Τοπχάνε και το οποίο λογοκρίθηκε με αυτόν τον χυδαίο κι απαράδεκτο τρόπο γιατί υποτίθεται προκαλούσε τα χρηστά ήθη της γειτονιάς. Το χειρότερο δε είναι ότι τη λογοκρισία την επέβαλε η ίδια η διοίκηση του Τοπχάνε, χώρος στον οποίο φιλοξενούνται εκθέσεις πάρα πολύ συχνά.

Οτιδήποτε αφορά την ελεύθερη βούληση δοκιμάζεται διαρκώς. Κάπου όμως θα πρέπει να υπάρχει ένα σημείο κάμψης, ένα σημείο που, αν ξεπεραστεί, θα υπάρξει είτε έντονη αντίδραση, όπως είχε συμβεί το 2013 με το Πάρκο Γκεζί, είτε παθητική πρόσληψη των τεκταινομένων, που είναι και το χειρότερο σενάριο, μιας και τότε δεν θα γίνεται να σταματήσει κανείς το τρένο της συντήρησης που θα έρχεται με φόρα καταπάνω στην κοινωνία.

Οι τεκτονικές αλλαγές που έρχονται στην πραγματικότητα και την καθημερινότητα της Τουρκίας δεν είναι κάτι που συζητιέται πλέον σε υποθετικό επίπεδο. Είναι κάτι που αποτελεί σοβαρό ενδεχόμενο.

Ας είμαστε όλοι προετοιμασμένοι.