Τα μυστικά των γρήγορων δαχτύλων

Το «Όσα κρατήσαμε κρυφά», το συγγραφικό ντεμπούτο της Lara Prescott, κατάφερε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να κατακτήσει κοινό και κριτικούς, να μεταφράζεται ήδη σε περισσότερες από 30 γλώσσες και να έχει εξασφαλίσει τη μεταφορά του στη μικρή οθόνη. Εντυπωσιακό ξεκίνημα για μια πρώην πολιτική σύμβουλο που δεν φανταζόταν πως το όνομά της –από την ηρωίδα του αγαπημένου μυθιστορήματος της μητέρα της, Δόκτωρ Ζιβάγκο– θα αποτελούσε πηγή έμπνευσης για ένα συναρπαστικό πόνημα.

Όπως αποκαλύπτει η ίδια η συγγραφέας, αφορμή αποτέλεσε ένα άρθρο της Washington Post, το οποίο της έστειλε ο πατέρας της πριν περίπου πέντε χρόνια, σχετικά με το πώς η CIA είχε χρησιμοποιήσει το έπος του Μπορίς Παστερνάκ ως εργαλείο προπαγάνδας. Όσα διάβασε την παρακίνησαν να ψάξει πιο βαθιά τα γεγονότα της εποχής του Ψυχρού Πολέμου και να αποδώσει στο χαρτί μια ιστορία κατασκοπείας, αγάπης, αυταπάρνησης και προδοσίας, δημιουργώντας ένα σαγηνευτικό θρίλερ εποχής.

Η πλοκή ξεκινά με την κατάθεση ψυχής της Όλγα Βσεβολόντο, ερωμένης του Μπορίς Λεονίντοβιτς Παστερνάκ, του πιο φημισμένου εν ζωή Ρώσου ποιητή της εποχής, η οποία οδηγείται σε στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας καθώς δεν αποκαλύπτει στις Αρχές τι περιλαμβάνει το νέο βιβλίο του αγαπημένου της και ποιες είναι οι πραγματικές του προθέσεις πίσω από τις λέξεις. Οι απάνθρωπες συνθήκες διαβίωσης, η αποβολή του καρπού του έρωτά τους λόγω των κακουχιών, τα βασανιστήρια, η στέρηση των δύο της παιδιών, η απελπισία, εμποτίζουν το γράμμα της και δίνουν το στίγμα εκείνων των καιρών. Στον αντίποδα, στη Δύση, ξετυλίγεται μια ιστορία με επίκεντρο μια ομάδα δακτυλογράφων καθώς και μια υπόθεση κατασκοπίας που αφορά το βιβλίο Δόκτωρ Ζιβάγκο, με πρωταγωνίστριες δύο «ασήμαντες» γυναίκες, την Ιρίνα Ντροζ-ντο-βα και τη Σάλι Φόρεστερ. Καθώς ο χρόνος τρέχει με ιλιγγιώδη ταχύτητα, η συγγραφέας αποτυπώνει τον έντονο διωγμό του παράνομου ζευγαριού στη Ρωσία τη στιγμή που η CIA εξασφάλιζε το χειρόγραφο του Παστερνάκ, το τύπωνε κρυφά και το εξέδιδε οδηγώντας τις πολιτικές εξελίξεις στα άκρα.

H Prescott απεικονίζει με ακρίβεια τις πολιτικοκοινωνικές αποχρώσεις της εποχής μέσω του τρόπου ζωής των χαρακτήρων της, των πολιτικών τους πεποιθήσεων, των στερεοτύπων όσον αφορά τις σεξουαλικές τους επιλογές, και των εσωτερικών τους αμφιταλαντεύσεων. Στην Ανατολή, το παράνομο ζευγάρι του Μπορίς και της Όλγα παλεύει ενάντια στο καθεστώς, στη φίμωση, στην τρομοκρατία και στη νόμιμη σύζυγο Ζιναΐντα, ενώ στη Δύση η Ιρίνα, η Σάλι, ο Τέντι, η Λόνι, η Νόρμα, η Κάθι και η Τζούντι, προσπαθούν να προσφέρουν στην πατρίδα ξεπερνώντας τους εαυτούς τους και τις ανάγκες τους, προσφεύγοντας σε συμβιβασμούς, διαλύοντας την ψυχή τους.

Ανάμεσα στους δύο ετερόκλητους κόσμους βρίσκεται ένα βιβλίο, ο Δόκτωρ Ζιβάγκο. «Η παραγωγή ψυχών είναι πιο σημαντική από την παραγωγή τανκς», και η CIA αναλαμβάνει μια πρωτοβουλία γνωστή ως «πολιτιστική διπλωματία». Η λογοτεχνία χρησιμοποιείται για την προώθηση των αξιών και των αρχών του δυτικού κόσμου, όπως ακριβώς και το αριστούργημα του Παστερνάκ που εκείνη την εποχή είναι βαριά άρρωστος.

Οι εναλλαγές στην αφήγηση επιτείνουν την αγωνία και την ίδια στιγμή προβάλλουν τις ανασφάλειες, τους φόβους, τις κοινωνικές προκαταλήψεις, τις ενοχές και πρωτίστως τη θέση της γυναίκας τη δεκαετία του ’50. Η γυναίκα είναι απλά ένας ρόλος με ημερομηνία λήξης και περιορισμένα καθήκοντα. Είναι η δακτυλογράφος, η αναμορφωμένη, η απεσταλμένη, η ταχυδρόμος, η μεταφορέας, η λεσβία, η εκμαυλίστρια, η κατάσκοπος. Οι πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις της Όλγα, της Ιρίνα και της Σάλι σε συνδυασμό με το «εμείς» των δακτυλογράφων επιτυγχάνουν να αποδώσουν τα κακώς κείμενα της ανδροκρατούμενης κοινωνίας και να αναδείξουν ταυτόχρονα τα επιτεύγματά του θεωρούμενου ασθενούς φύλου σε κρίσιμες στιγμές. «Τα γρήγορα δάχτυλα κρατούν μυστικά», μυστικά που καθορίζουν πολλά και διαμορφώνουν το σκηνικό ερήμην των πανίσχυρων αντρών.

Σκοτεινή ατμόσφαιρα, ζωντανοί διάλογοι, ωμές περιγραφές, κινηματογραφικές εναλλαγές σκηνών που εκτοξεύουν την αδρεναλίνη και ανθρώπινοι χαρακτήρες που γίνονται έρμαια του πάθους, της υπηρεσίας, της αγάπης, του εκφοβισμού, της προδοσίας, ενώνονται δεξιοτεχνικά σε μια περιπέτεια κατασκοπίας με τη λιτή γραφή της Prescott. Ένα Νόμπελ, ένας έρωτας, ένα κρυφό πάθος και ένας διπλός πράκτορας υφαίνουν μια μοναδική ιστορία έντονης δράσης και βαθιάς συγκίνησης.

Το μυθιστόρημα «Όσα κρατήσαμε κρυφά» της Lara Prescott κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο στην πολύ ωραία μετάφραση του Γιώργου Μπαρουξή.