Τα βιβλία της άμμου [6]

Αν ένα βιβλίο δεν ψυχαγωγεί, δεν είναι καλό βιβλίο: αυτός είναι ένας κανόνας που δεν έχει εξαιρέσεις, είτε τον πάρουμε από τα πολύ-πολύ παλιά χρόνια, τότε που ακόμη δεν υπήρχαν βιβλία αλλά μόνο τραγούδια γύρω από τη φωτιά, είτε σε όλη τη διαδρομή της ανθρωπότητας έκτοτε και ώς τις μέρες μας — τίποτε δεν αλλάζει στη ζωή, μονάχα το κάδρο και (ευτυχώς) η τεχνολογία. Οπότε, γι’ αυτή την κατεξοχήν αναγνωστική περίοδο (γιατί το καλοκαίρι και οι διακοπές του είναι η κατεξοχήν αναγνωστική περίοδος, με άπλετο χρονικό περιθώριο για σχοινοτενές διάβασμα, και όχι τα Χριστούγεννα: τα Χριστούγεννα φευ δουλεύουμε), επέλεξα εδώ και προτείνω με κλειστά μάτια βιβλία κατεξοχήν τερπνά. Είναι όλα τους ένα κι ένα, είναι όλα τους βιβλία διακοπών (αυτής της υπέροχης επινόησης της ανθρώπινης δημιουργικότητας) και έχουν όλα πίσω τους —πλην ενός— στρατιές αναγνωστών και κριτικών να τα υποστηρίζουν με θέρμη και φανατισμό. Να τα προμηθευτείτε, ανάμεσα στα άλλα που βρίσκονται πιο κοντά στα γούστα σας, και να απογειώσετε μαζί τους το καλοκαίρι σας. (Η σειρά με την οποία παρατίθενται οι δεκαπέντε αυτοί τίτλοι προφανώς και δεν είναι αξιολογική αλλά τυχαία· άλλωστε, ξαναλέω πως όλα τα βιβλία που προτείνονται εδώ είναι σπουδαία και ψυχαγωγικότατα — αν μη τι άλλο κάθε βιβλίο κρίνεται συγκρινόμενο με «παρόμοιά» του).

Emily St. John Mandel, «Σταθμός Έντεκα», μετάφραση Βάσια Τζανακάρη, Εκδόσεις Ίκαρος. Επιστημονική φαντασία, ένα μετααποκαλυπτικό μυθιστόρημα με ένα σπουδαίο εύρημα, που λειτουργεί αφοπλιστικά καλά —ένας περιοδεύων θιάσου στον έρημο, μετά την καταστροφή, κόσμο που ανεβάζει Σαίξπηρ ή δίνει συναυλίες κλασικής μουσικής—, και με μερικούς χαρακτήρες πέρα για πέρα αξιομνημόνευτους. Αλλά και με ένα εύρημα ακόμη: ένα ολωσδιόλου σπάνιο κόμικς που ενώνει με απίθανο τρόπο μία σειρά από επιζώντες. Καταπληκτικό βιβλίο, άρτια κατασκευασμένο, με μία δομή που δεν μπορείς παρά να τη ζηλέψεις. Θα το εκτιμήσουν ακόμη και όσοι δεν αγαπούν, για κάποιους λόγους, το σπουδαίο αυτό είδος λογοτεχνίας.

Ρόμπερτ Γκαλμπρέιθ, «Η σοδειά του Κακού», μετάφραση Χρήστος Καψάλης, Εκδόσεις Ψυχογιός. Ο Γκαλμπρέιθ δεν είναι άλλος από την Τζ. Κ. Ρόουλινγκ, τη συγγραφέα του Χάρι Πότερ, και η «Σοδειά του Κακού» είναι το τρίτο βιβλίο στη σειρά με πρωταγωνιστή τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Κόρμοραν Στράικ και τη Ρόμπιν Έλακοτ. Δεν χρειάζεται να πούμε άλλα, η Ρόουλινγκ, είτε με το πραγματικό της όνομα είτε με ψευδώνυμο, είναι μία αγία των Γραμμάτων, ένας από τους ελάχιστους τόσο προικισμένους, τόσο χαρισματικούς και τόσο άξιους συγγραφείς που έχουν το προνόμιο να διαμορφώνουν την κουλτούρα μας. Για να μην πούμε πόσα χρωστά η παγκόσμια εκδοτική βιομηχανία και μία ατέλειωτη σειρά άλλων συγγραφέων στην πένα της: χωρίς τη Ρόουλινγκ, τα βιβλία τους δεν θα είχαν εκδοθεί ποτέ.

Stephen King, «Ό,τι βρεις, δικό σου», μετάφραση Σταύρος Νικολάου, Εκδόσεις Bell. Το δεύτερο στη σειρά αστυνομικό μυθιστόρημα του μυθικού Κινγκ με την ίδια τριπλέτα πρωταγωνιστών μετά τον «Κύριο Μερσέντες». Ανεξάρτητο μεν από εκείνο, αλλά καλό (και επωφελές για τον αναγνώστη) είναι να αναγνωστούν με τη σειρά, καθώς κάθε καταβύθιση στα σύμπαντα που κατασκευάζει αυτός ο άνθρωπος είναι μία πράξη ευγνωμοσύνης στον εαυτό μας. Η σειρά ολοκληρώθηκε προ ενός μηνός στα αγγλικά, με το τρίτο και τελευταίο της βιβλίο («End of watch»), και έλαβε διθυραμβικές κριτικές. Γιατί —φυσικά— δεν γινόταν να γίνει αλλιώς. Ο Κινγκ περνά αδιανόητα δημιουργική περίοδο τα τελευταία χρόνια.

Μισέλ Ουελμπέκ, «Υποταγή», μετάφραση Λίνα Σιπητάνου, Εκδόσεις Εστία. Μεγάλο βιβλίο. Με φανατικούς εχθρούς. Και είναι πράγματι τρομερά δύσκολο ένα βιβλίο να αποκτήσει τόσο πολλούς εχθρούς — για την ακρίβεια είναι σχεδόν αδύνατον. Παρά ταύτα, ο σπουδαίος Ουελμπέκ, αυτός ο αρχιερέας της Ειρωνείας, το καταφέρνει, και το καταφέρνει ξανά. Ιδανική για την παραλία, η «Υποταγή», ένα βιβλίο για τα όρια του αντρικού σώματος και τη θνητότητα της νεότητας, και βέβαια ένας διάλογος για τη θρησκεία, την πολιτική και τους κοινούς τους τόπους, ένα βιβλίο που ενάμιση χρόνο τώρα, από όταν πρωτοκυκλοφόρησε στη Γαλλία, συζητείται συνεχώς, αποκλείεται να μη σας ενθουσιάσει. Ή να μη σας τρομάξει.

Paul Auster, «Το παλάτι του φεγγαριού», μετάφραση Σταυρούλα Αργυροπούλου, Εκδόσεις Μεταίχμιο. Το Μεταίχμιο ανέλαβε να επανεκδώσει εξαρχής όλο τον Όστερ, και αυτό είναι από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα δώρα που μας έχει κάνει μέχρι τώρα αυτός ο τόσο αγαπητός οίκος. Ο Όστερ είναι ένας συγγραφέας που γράφει διαβολεμένα απολαυστικά, είναι εθιστικός όσο δεν πάει, και μετά από κάθε βιβλίο του θέλεις συνέχεια κι άλλο, κι άλλο, κι άλλο. Διαβάστε το «Παλάτι», και μετά απλώς συνεχίστε με τα υπόλοιπά του. Δεν γίνεται να μην υποκλιθείτε μπροστά σ’ αυτό τον γραφιά ή να μην κολλήσετε μαζί του: δεν έχει όμοιό του. Και η φαντασία του, οι πλοκές που σκαρώνει, δεν μπορεί παρά να σας συναρπάσουν. Είναι ένας από τους καλύτερους.

Michael Dobbs, «House of cards», μετάφραση Χρήστος Καψάλης, Εκδόσεις Λιβάνη. Από εδώ, από αυτό το βιβλίο, ξεκίνησαν όλα. Ο Dobbs, στενός συνεργάτης της Θάτσερ και στη συνέχεια του Τζον Μέιτζορ, ξέρει από πρώτο χέρι τι πάει να πει εξουσία, δύναμη και πολιτική φιλοδοξία. Τι σημαίνει ίντριγκα και τι πληρώνει κανείς όταν περνά τα εσκαμμένα. Το «House of cards», που βέβαια ενέπνευσε την έξοχη σειρά της τηλεόρασης και αποτέλεσε τη βάση της δημιουργίας της, και ο Φράνσις Έκχαρτ, αυτός ο άνθρωπος που πάντα κινείται στη σκιά, θα σας γοητεύσουν και θα σας μάθουν πολλά γι’ αυτό που λέμε «διάδρομοι της εξουσίας». Must read, 100%. Διαβάστε το, και ξαναδείτε τη σειρά μετά, με άλλο μάτι πλέον.

Philip Roth, «Τότε που ήταν καλό κορίτσι», μετάφραση Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Χρήστος Καψάλης, Εκδόσεις Πόλις. Ο Ροθ, «ο μόνος εν ζωή Αμερικανός συγγραφέας που τα Άπαντά του εκδίδονται σε πλήρη και οριστική έκδοση από τη Library of America», είναι ο Ροθ. Δεν χρειάζεται συστάσεις, είναι μία πολύ μεγάλη μορφή των Γραμμάτων, και ο συγγραφέας εκείνος που σαγηνεύει, διασκεδάζει (και εκνευρίζει) στρατιές αναγνωστών σε όλο τον κόσμο δεκαετίες τώρα. Στις Εκδόσεις Πόλις κυκλοφορούν είκοσι μυθιστορήματά του, ένα κι ένα όλα τους. Πολλά τα έχετε διαβάσει, το «Κορίτσι» είναι το πρώτο του βιβλίο —γραμμένο όχι στο ύφος που έχουμε γενικά συνηθίσει— και είναι ένα υπέροχο βιβλίο.

Wolfgang Herrndorf, «Βερολίνο, γεια», μετάφραση Απόστολος Στραγαλινός, Εκδόσεις Κριτική. Ένα μυθιστόρημα έξω καρδιά, νεανικό, χαρούμενο, χιουμοριστικό, συγκινητικό, αξιαγάπητο, τρελό, που θα σας αρέσει πολύ και θα το σκέφτεστε για πολύ. Ο σπουδαίος Τούρκος σκηνοθέτης Φατίχ Ακίν το μετέφερε στον κινηματογράφο (με τον πρωτότυπο τίτλο του: «Tschick»), και η πρεμιέρα αυτού του ρεαλιστικού και θεοπάλαβου γερμανικού road movie που ανυπομονούμε να δούμε είναι στις 15 Σεπτεμβρίου. Μη χάσετε με τίποτα τον Τσικ και τις αδιανόητες περιπέτειές του στον δρόμο.

Jessie Burton, «Το κουκλόσπιτο», μετάφραση Μυρτώ Καλοφωλιά, Εκδόσεις Πατάκη. Άμστερνταμ, 17ος αιώνας, μια εν μέρει πουριτανική και εν μέρει προοδευτική κοινωνία —σε κάθε περίπτωση όμως γεμάτη προκαταλήψεις (και σκιές)— που αποτελεί, εντέλει, ένα αρχετυπικό σκηνικό για μία σαγηνευτική ιστορία μυστηρίου, που είναι μαζί και ένα ιδιότυπο ιστορικό μυθιστόρημα που κομίζει πολλές πληροφορίες. Η Burton υπογράφει, ταυτόχρονα, και ένα φεμινιστικό βιβλίο, που έγινε, δικαιολογημένα, παγκόσμιο μπεστ-σέλερ (μεταφράστηκε, δε, σε 35 γλώσσες, αστραπηδόν). Ιδανικό για την παραλία, θα το αγαπήσουν κυρίως οι γυναίκες αναγνώστριες.

James Ellroy, «Perfidia: Ο κύκλος της προδοσίας», μετάφραση Ανδρέας Αποστολίδης, Εκδόσεις Κλειδάριθμος. Ο πελώριος και ακαταπόνητος αυτός συγγραφέας ξεκινά με το «Perfidia» —που με τη σειρά του ξεκινά από το Περλ Χάρμπορ, τον Δεκέμβριο του 1941— μία δεύτερη Τετραλογία του Λος Άντζελες — κι αυτό μάς γεμίζει χαρά· και ενθουσιασμό. Δεν υπάρχει άλλος σαν τον Ellroy, ως γνωστόν, ούτε μπορεί να υπάρξει, και τα ογκώδη μυθιστορήματά του είναι μεγάλες, καλειδοσκοπικές χοάνες όπου μπαίνεις βουτώντας οικεία βουλήσει και χάνεσαι για μέρες και μέρες. Όλα του τα συγκλονιστικά και ιδιότυπα βιβλία κυκλοφορούν πλέον από τον Κλειδάριθμο. Αναζητήστε τα.

Τζεφ Βαντερμίερ, «Αφανισμός», μετάφραση Μιχάλης Μακρόπουλος, Εκδόσεις Καστανιώτη. Πάλι Επιστημονική Φαντασία, από έναν τρομερό, τρομερό συγγραφέα, που όλοι οι ρέκτες και οι ειδικοί λένε πως ανανεώνει δημιουργικά το είδος. Το κάνει όντως. Και βραβεύεται από μεγάλους θεσμούς για αυτό. Πρώτο μέρος μίας σκοτεινής τριλογίας, της Τριλογίας της Νότιας Ζώνης, ανατριχιαστικό και τρομακτικό, λυρικό και ονειρικό, «οικολογικό» και λαβκραφτιανό, γυρίζεται και αυτό ταινία, και είναι ένα από τα πιο στοιχειωτικά μυθιστορήματα (και πιο πρωτότυπα) που διάβασα εδώ και πολύ καιρό. Περιμένουμε τους άλλους δύο τόμους από τον Καστανιώτη, το συντομότερο δυνατόν.

Ορχάν Παμούκ, «Κάτι παράξενο στο νου μου», μετάφραση Στέλλα Βρετού, Εκδόσεις Ωκεανίδα. Ο Παμούκ είναι αφύσικα καλός παραμυθάς, μυθιστοριογράφος τεράστιας ολκής, και ένα από τα πιο δίκαια Νόμπελ στην ιστορία του θεσμού. Στο τελευταίο του αυτό βιβλίο μάς παίρνει ήρεμα-ήρεμα από το χέρι, του παραδινόμαστε (όπως υποχρεούμεθα να κάνουμε σε κάθε καλό παραμυθά) και μας βουτά στην ιστορία της Ιστανμπούλ, της πιο παραμυθένιας πόλης του πλανήτη: στην όντως ιστορία της υπέροχης Κωνσταντινούπολης, και μιας από τις πιο πολύπαθες μεγαλουπόλεις που υπήρξαν ποτέ, παρ’ όλες τους τις δόξες. Θα παρακολουθήσουμε με κομμένη την ανάσα τη βιογραφία της Πόλης, και βέβαια της Τουρκίας, δηλαδή των καιρών μας, επί εφτακόσιες μεθυστικές σελίδες. ΥΓ. Διαβάστε Παμούκ.

Ντένις Λεχέιν, «Εκείνη τη μέρα», μετάφραση Φίλιππος Χρυσόπουλος, Εκδόσεις Κέδρος. Μεσοπόλεμος, Αμερική, Βοστόνη, ξεσηκωμοί των μαύρων, εγκλήματα, διαφθορά, επίορκοι πολιτικοί, ένας αστυνομικός που μοχθεί να βρει μία τάξη στη ζωή του και να κάνει τη δουλειά του όσο καλύτερα γίνεται, διλήμματα, βία — και τα μεγάλα βήματα της Ιστορίας. Ένα ογκώδες αστυνομικό μυθιστόρημα από έναν από τους πέντε-έξι σημαντικότερους Αμερικανούς συγγραφείς του είδους, με καταπληκτικά, σκοτεινά ως επί το πλείστον βιβλία. Ο Λεχέιν είναι ένας συγγραφέας που δεν πρόκειται να σε προδώσει ποτέ. Απολαυστικό ανάγνωσμα, τόσο για τους φανατικούς της αστυνομικής λογοτεχνίας όσο και για τους κατά περιόδους μόνο εραστές της και τους φίλους του καλού, στιβαρού κοινωνικοπολιτικού μυθιστορήματος πνοής: των μεγάλων τοιχογραφιών. Θα υπάρξει και συνέχεια με τον ίδιο πρωταγωνιστή, και θα μεταφερθεί του χρόνου στον κινηματογράφο.

Christian Wolmar, «Υπερσιβηρικός: Έως την άκρη του κόσμου », μετάφραση Δημήτριος Β. Σταυρόπουλος, Εκδόσεις Ψυχογιός. Διάλεξα τον «Υπερσιβηρικό» για μοναδικό μη αμιγώς λογοτεχνικό βιβλίο αυτής της συλλογής προτάσεων γιατί είναι γραμμένος από τον μετρ τού είδους (ο Wolmar είναι ο υπ’ αριθμόν ένα δημοσιογράφος-ιστορικός-συγγραφέας για θέματα συγκοινωνιών) και γιατί αφορά ένα τρένο που κουβαλά τόση Ιστορία στα βαγόνια του, όσο όλα τα υπόλοιπα μαζί. Ψυχωφελές και επιμορφωτικό ανάγνωσμα, με αφετηρία τις ημέρες του τσάρου Αλεξάνδρου Γ΄ και τερματικό σταθμό τον αιώνα μας, θα ομορφύνει τις ώρες σας κοντά στη θάλασσα και θα σας ταξιδέψει διπλά.

Κώστας Κουτσομύτης & Ευάγγελος Μαυρουδής, «Το τελευταίο τανγκό», Εκδόσεις Κέδρος. Αυτό είναι το μοναδικό ελληνικό μυθιστόρημα των δικών μου Βιβλίων της Άμμου, γιατί είναι πολλαπλά ξεχωριστό. Είναι γραμμένο από δύο συγγραφείς, φίλους από πολλά-πολλά χρόνια. Ήταν έργο ζωής για τον πρόωρα χαμένο Κουτσομύτη, που ήθελε να γυρίσει τη ζωή του Ζαχαριάδη σε σίριαλ για την τηλεόραση αμέσως μετά τα «Βαμμένα κόκκινα μαλλιά», δυστυχώς χωρίς να τα καταφέρει. Είναι ο καρπός της διπλής εξορυκτικής προσπάθειας και των δύο συγγραφέων του, καθώς έφεραν στο φως, με προσωπικές συνεντεύξεις και ξεκοκάλισμα των αρχείων, σπάνιες και άγνωστες στιγμές, και πολλά στοιχεία, για τον Ζαχαριάδη. Και βέβαια είναι ένα βιβλίο που μιλά και εξετάζει από κοντά μία από τις πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες, όχι του ΚΚΕ, αλλά σύνολης της ελληνικής Ιστορίας. Μιας τραγικής μορφής, όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα. Θα γίνει μπεστ-σέλερ, είμαστε βέβαιοι.

Καλό διάβασμα, με τα Βιβλία της Άμμου.