Άδοξο τέλος

Το φιλμ «Brooklyn» είναι απογοητευτικό. Ενθαρρυμένη από την αδελφή της να εγκαταλείψει την Ιρλανδία για τα πράσινα βοσκοτόπια της Αμερικής, η νεαρή Έλις περνάει την πρώτη χρονιά της στις ΗΠΑ ξορκίζοντας τη νοσταλγία, και στη συνέχεια, ακριβώς τη στιγμή που τα φτιάχνει με έναν χαριτωμένο Ιταλό, ξεκινά να γυρίσει πίσω στο σπίτι. Ο σεναριογράφος Νικ Χόρνμπι («High Fidelity», «Για ένα αγόρι», «Μια κάποια εκπαίδευση») και ο σκηνοθέτης Τζον Κρόουλι δραματοποιούν την επιστροφή αυτή σάμπως η Ιρλανδία και οι γοητευτικοί κάτοικοί της να ήταν η Μαφία και η ηρωίδα μας ο Μάικλ Κορλεόνε: μόλις νόμισε ότι τους γλίτωσε, την τραβούν πάλι πίσω («Just when I thought I was out, they pull me back in», έλεγε ο Πατσίνο στον «Νονό»).

Υπάρχει μια σοβαρή ιδέα εδώ: ότι το να είναι κάποιος μετανάστης σημαίνει να ζει πάντοτε ένα είδος διπλής ζωής. Όμως, ούτε οι δημιουργοί της ταινίας ούτε η πρωταγωνίστριά τους καταφέρνουν να μας δώσουν πειστικά αυτό το αίσθημα της κρίσης ταυτότητας. Αντ’ αυτού, το εσωτερικό μαρτύριο της Έλις (που εξωτερικεύεται μέσω ενός ερωτικού τριγώνου που ποτέ δεν το νιώθουμε τόσο απειλητικό όσο θα έπρεπε) είναι απλώς ένα πρόσχημα για μια σειρά από προσεκτικά φτιαγμένα ταμπλό, κάθε ένα εκ των οποίων είναι αξιοθαύμαστο καθαυτό, αλλά που τελικά εν συνόλω δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια απόπειρα για «δήθεν ποιοτικό σινεμά». (Έτσι ονομάζουμε το σινεμά που φτιάχνουν όσοι δεν ξέρουν πώς γίνεται ένα ποιοτικό φιλμ και που νομίζουν ότι αρκεί να φτιάξουν κάτι αργόσυρτο και βαρετό για να κάνουν «ποιότητα» — αλλά ο Αγγελόπουλος μπορεί να μοιάζει βαρετός, δυστυχώς όμως κάθε βαρετός σκηνοθέτης δεν μοιάζει Αγγελόπουλος).

Πρόκειται για το είδος της ταινίας, όπου, π.χ., αντί ένας χαρακτήρας να πει απλούστατα ότι η χρονιά είναι το 1952, αρχίζει να λέει ότι θέλει να πάει να δει το φιλμ «Ο ήσυχος άνθρωπος» του Τζον Φορντ που μόλις κυκλοφόρησε, προσθέτοντας ότι το φιλμ τοποθετείται στην Ιρλανδία — και όλο αυτό για να μας θυμίσει, υποτίθεται, πόσο πολύ αυτή η φαινομενικά αυθόρμητη λεπτομέρεια θα έπρεπε να αντηχήσει συναισθηματικά στους θεατές.

Πράγμα που φυσικά είναι ακριβώς ο λόγος που δεν αντηχεί τίποτα. Πεποιημένο αίσθημα δεν είναι αίσθημα.