Αφηγηματικές ανάγκες

ΚΑΡΤΑ ΕΠΙΒΙΒΑΣΗΣ.—Το πρωθυπουργικό μήνυμα από την πανηγυρική ομιλία για τον ένα χρόνο κυβέρνησης, για τον έναν χρόνο που κόμισε, πέρα από όλα τα άλλα, θλιβερές και δυσλειτουργικές μετωνυμίες, οι οποίες τελικό σκοπό έχουν να απαξιώνουν, όχι τους όρους και τις έννοιες που αντικαθιστούν, αλλά όσους προτάθηκαν ως μετωνυμικές εκδοχές τους (ας πούμε: «θεσμοί» έναντι τρόικας —ας επωμιστεί η έννοια αυτή το μίσος, θα χρειαστεί—, «λογοκρισία» έναντι «κατακραυγής» — ας είναι δυσανάγνωστα το όρια των κυβερνητικών παρεμβάσεων στην ενημέρωση, στρεβλώνοντας όσο χρειάζεται τον όρο), το μήνυμα υπέρ ενός διχασμού που ενδύθηκε τον πολυφορεμένο μανδύα της υπεράσπισης αδυνάμων, δεν ήταν βεβαίως ευφάνταστο, αλλά ως συνήθως έπιασε τόπο. Τουλάχιστον από το 2012, η «πολιτική αντιπαράθεση» (άλλη μετωνυμία κι αυτή) διεξάγεται με ορολογία επεξεργασμένη με εργαλεία από την εργαλειοθήκη του ρατσισμού, βουτηγμένα στα οξέα της μισαλλοδοξίας, δεν είναι λοιπόν κατά οποιαδήποτε έννοια παράδοξο ότι τα κυβερνώντα παράγωγά της επαληθεύουν με ζήλο τους όρους που τους χάρισαν την εξουσία. Όπως στον εξαντλημένο από έμπνευση μυθιστοριογράφο, που οφείλει να διατηρήσει την εκδοτική παρουσία του, τη λύση δίνουν η τεχνική κατάρτιση και η βολική συνήθεια, έτσι και στις πολιτικές δυνάμεις που κατέλαβαν την εξουσία λέγοντας μια ατέλειωτη αλυσίδα από ψέματα μόνο και μόνο επειδή μπορούσαν να τη γυαλίζουν με τη διχαστική ρητορική για προδότες, δωσίλογους και άλλα παρόμοια, δεν υπάρχει διαθέσιμος πιο αποτελεσματικός τρόπος για να συνεχίσουν να εξουσιάζουν από την αναπαραγωγή των ίδιων στερεοτύπων παραλλαγμένων. Άλλωστε, δύο εβδομάδες μετά την επετειακή αναβίωση των διχαστικών συνθημάτων (κάπως πιο χοντροκομμένων, λίγο πιο χυδαίων, δεν υπήρχε χρόνος και μυαλό για εκλεπτυσμένη επεξεργασία), η ανταπόκριση του υπό στόχευση κοινού ήταν εντυπωσιακή: από την αυτολογοκρισία του Εθνικού Θεάτρου που γέννησε μυθιστορήματα με ρουκέτες και μουτζαχεντίν, ως την ενορχήστρωση μιας δήθεν θύελλας κατά της διαπλοκής για να κρυφτεί από πίσω η ακύρωση μιας ανεξάρτητης αρχής (του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης), το πάντοτε ισχυρό «ή εμείς ή αυτοί» μεταμορφώνεται αενάως και ενισχύεται, όλο και πιο ανεξέλεγκτα πια, όλο και πιο σπασμωδικά, διότι η αγορά σκληραίνει, και ποιος έχει περιθώριο ν’ ασχολείται με την αισθητική — οι σελίδες να προχωράνε, το αφήγημα να μένει ζωντανό… (Την Τρίτη 2 Φεβρουαρίου, στον Πλανήτη Γραφή είναι προσκεκλημένος ο συγγραφέας Χρήστος Χρυσόπουλος).