Εκείνοι που πολέμησαν

Αυτή η μέρα είναι συνήθως αφιερωμένη στο Όχι προς τον Ιταλό πρέσβη, στις τακτικές κινήσεις, στις μεγάλες προσωπικότητες. Υπάρχουν όμως και εκείνοι που πολέμησαν, εκείνοι που έκαναν πράξη το Όχι στο πεδίο της μάχης. Τρεις στρατιωτικοί, τρεις ιστορίες, τρεις πορείες ζωής.

1. Δημήτριος Κασλάς εκ Βόλου. Ύψωμα 731: στα στενά της Κλεισούρας, στρατηγικό πέρασμα στα βουνά της Αλβανίας.

Ο Κασλάς υπερασπίστηκε τον Γολγοθά του αλβανικού μετώπου, που ονομάστηκε έτσι γιατί, ενώ με την έναρξη των εχθροπραξιών το ύψωμα ήταν δεντροσκεπασμένο, στο τέλος δεν έμεινε κανένα δέντρο — η γεωλογική μορφή του είχε τροποποιηθεί. Το ύψος του από την ένταση και την ποσότητα των ιταλικών βομβαρδισμών μειώθηκε κατά 5 μέτρα. Η εντολή όμως της ελληνικής στρατιωτικής διοίκησης ήταν σαφής: «Επί των θέσεών σας θ’ αμυνθήτε μέχρις εσχάτων. Η Πατρίς, η Ανωτάτη Διοίκησις, απαιτεί να κρατήσητε ψηλά την τιμήν των όπλων». Χίλιοι Ιταλοί νεκροί έναντι 145 Ελλήνων ο τελικός απολογισμός.

2. Κωνσταντίνος Δαβάκης εκ Λακωνίας. Γραμμή Πίνδου/Μέτσοβο.

Ο πρωτοπόρος αξιωματικός, πανευρωπαϊκά ίσως, της μηχανοκίνησης του πεζικού. Εξαιρετικός στην τακτική. Ηγείτο του περίφημου αποσπάσματος της Πίνδου, ή σώματος των «μουστακαλήδων», καθώς όλοι οι άντρες του είχαν μιμηθεί το πάντα περιποιημένο μουστάκι του. Τραυματίστηκε στο μέτωπο. Στον αξιωματικό που τον πλησίασε για να τον περιποιηθεί πρόσταξε, μαζεύοντας όσες δυνάμεις τού ’μεναν ακόμα: «Άσε με εμένα, πες με πεθαμένο! Και κοίτα να μη σου πάρουν τις θέσεις! Τράβα».

3. Χαράλαμπος Κατσιμητρος εξ Ευρυτανίας. Καλπάκι/Γραμμή Ελαίας-Καλαμά.

Κράτησε τη γραμμή αμύνης τις πρώτες ώρες της ιταλικής επίθεσης, ενώ είχε κληθεί να υποχωρήσει. Δεν υπάκουσε. Πίστευε ότι, «Το βλέμμα πάντοτε πρέπει να είναι εστραμμένο προς τα εμπρός και να κυριαρχεί εις τας σκέψεις και τας πράξεις των το πνεύμα της δραστηριότητος και επιθετικότητος και ουχί τάσις προς τα οπίσω».

Τρεις αξιωματικοί, τρεις διαφορετικές πορείες, τρεις διαφορετικές ιδεολογικές αντιλήψεις, πολέμησαν υπέρ πατρίδος ο καθένας με απαράμιλλο ηρωισμό το 1940.

Ο Κατσιμήτρος στιγματίστηκε για μια ολιγόμηνη θητεία ως υπουργός Γεωργίας του Τσολάκογλου, ο Κασλάς διώχθηκε επειδή μετείχε στον ΕΛΑΣ, ο Δαβάκης, βαριά τραυματίας, πέθανε μέσα σε ένα ιταλικό πλοίο ενώ τον μετέφεραν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Ξεχασμένοι, διασυρμένοι, συκοφαντημένοι, απαξιωμένοι.

Έμειναν και οι τρεις όμως για πάντα στην Ιστορία γιατί ήξεραν την απάντηση στα μεγάλα ΝΑΙ — και στα μεγάλα ΟΧΙ.