Εκτός των τειχών

Οι αργίες είναι μελαγχολικές στο κέντρο της πόλης, ιδιαίτερα την επομένη της αλλαγής του χρόνου, όπου ξεκουράζονται και οι τελευταίοι εργαζόμενοι, τότε που ολόκληρο το αστικό σύμπαν αποτελείται από μία ατελείωτη στοίχιση κατεβασμένων ρολών και γεμάτων κάδων. Το σκηνικό της έρημης πόλης σε συνδυασμό με την έλευση επιπλέον ελεύθερου χρόνου ωθούν τους μετοίκους της μεγαλούπολης να πάρουν τα βουνά προκειμένου να μεταφερθούν σε ένα διαφορετικό χειμωνιάτικο σκηνικό, να αφήσουν πίσω τους τον σκληρό μεταμοντέρνο αστικό ιστό και να έρθουν σε επαφή με έναν ιδιότυπο νατουραλισμό, μία αναγκαία επιστροφή στο φυσικό περιβάλλον και στις φαντασιακές κοινότητες των προγονικών αφηγήσεων.

Στο μυαλό του πολίτη-επισκέπτη υποφώσκει μια κάποια εξιδανίκευση της ζωής στο χωριό, στο βουνό ή στο νησί, μία αυθαίρετη σχηματοποίηση ζωγραφικών αναπαραστάσεων και κινηματογραφικών στερεοτύπων που ελάχιστα συνάδουν με την απτή πραγματικότητα των ζόρικων καιρικών συνθηκών και της αποπνικτικά κλειστής κοινωνίας.

Θυμάμαι, πριν χρόνια, ένα φίλο γιατρό που τελείωνε το αγροτικό του σε ένα κυκλαδονήσι και που, απαντώντας στην ερώτησή μου, πώς είναι να ζεις όλο τον χρόνο σε ένα τόσο μαγικό αλλά ταυτόχρονα τόσο απομονωμένο τοπίο, μου είχε πει: «Μα το πρόβλημα δεν είναι η απομόνωση αλλά η έλλειψή της. Δες αυτούς τους ανθρώπους που καλημερίζεις κάθε πρωί, παρατήρησέ τους προσεκτικά, γιατί μ’ αυτούς θα πρέπει να ζήσεις». Στο σύμπαν της μικρής κοινωνίας δεν υπάρχουν μυστικά, το καταλαβαίνει ακόμα και ο περαστικός εκδρομέας ακούγοντας τις συζητήσεις των ντόπιων στην ταβέρνα και στο καφενείο, συμμετέχοντας, ως ακούσιος ωτακουστής, στο ισοπεδωτικό κουτσομπολιό και στην αναπαραγωγή ρατσιστικών στερεοτύπων — τεχνηέντως απενοχοποιημένων υπό μορφήν καλαμπουριού και μπαλαφάρας. Αυτή, η πραγματική κοινωνία, δεν χρειάζεται μέσα κοινωνικής δικτύωσης: ολόκληρη η δομή της κοινοτικής της συνύπαρξης δεν είναι παρά ένας φωνασκών «τοίχος» στο Facebook.

Αυτή, όμως, η κοινωνική αδιακρισία αποτελεί ταυτόχρονα και ένα προστατευτικό πλαίσιο για τους πιο ανήμπορους δρώντες, όπως οι μοναχικοί ηλικιωμένοι ή οι οικογένειες που ζουν στα όρια της φτώχειας. Σε αντίθεση με το περιθώριο της αστικής ζωής, εντός του κοινοτικού μικρόκοσμου τα μέλη αυτά θα βοηθηθούν πολύ πιο άμεσα από το υπόλοιπο σύνολο, διότι, ακριβώς λόγω της στενότητας του καθημερινού πλαισίου, η παρουσία τους δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη. Φωλιά και ταυτόχρονα στρατόπεδο εντός του οποίου οι κανόνες γίνονται πιο αντιληπτοί και οι ρόλοι του καθενός πιο ξεκάθαροι, με μία αβάσταχτη, φανταρίστικη σχεδόν, ρουτίνα να καλύπτει σαν πέπλο τις κουβέντες δίπλα από το τζάκι και κάτω από την επιβλητική τηλεόραση Plasma, η μικρή κοινωνία αναμένει τους επισκέπτες των εορτών για να κινήσει τη μικροοικονομία της, αλλά κυρίως για να διαβεί ξώφαλτσα το κατώφλι του κοινοτικού μικρόκοσμου: το ίδιο κατώφλι από το οποίο εισέρχεται ο άνθρωπος της πόλης αναζητώντας τον απολεσθέντα Παράδεισο, αυτόν που υποσυνείδητα τοποθετεί εκτός των τειχών της πόλης.