Ένα έπος

Οι «Αριστερές της Γαλλίας» του ορμητικού, πολυπράγμονα καθηγητή της École des hautes études en sciences sociales, Jacques Julliard (γέν. 1933), που μόλις εξέδωσαν οι Εκδόσεις Πόλις, είναι ένα βιβλίο, καταρχάς, εντυπωσιακό. Ο επίδοξος αναγνώστης (θα έλεγα: άνθρωποι που ενδιαφέρονται για το πώς και το γιατί των πραγμάτων, για την ιστορία του πνεύματος, για την ευρωπαϊκή πορεία των τελευταίων δυόμισι αιώνων, ουσιαστικά από τη Γαλλική Επανάσταση και μετά, για τους δρόμους που επέλεξε η ανθρώπινη επαναστατική φύση να αναπτυχθεί, να διεκδικήσει και να «εκπληρωθεί», εντέλει: όλοι όσοι ασχολούμαστε με αυτό που λέγεται πολιτική — και άρα όχι μόνο ερευνητές, «ειδικοί» ή, πόσο μάλλον, εγχώριοι Αριστεροί διανοούμενοι), ο επίδοξος αναγνώστης, λοιπόν, θα εντυπωσιαστεί από τον όγκο του συγγράμματος, από την πυκνότητα του σκληρόδετου τόμου —που όμως έχει αεράτη σελίδωση και ευχάριστη διαστίχωση—, από το διόλου αμελητέο βάρος του —είναι βιβλίο μελέτης, θέλει γραφείο και υπογραμμίσεις, ή δυνατά χέρια— και, προφανώς, από το εύρος των περιεχομένων του: ο Julliard, με επάρκεια, προσήλωση και πείσμα παλαιού τύπου ιστοριοδίφη, απλώνει το έργο του πάνω στον υπαρκτό καμβά μιας χρονικά ογκώδους (και ταραχώδους) ιστορικής περιόδου, παίρνοντας τα πράγματα «από την αρχή» και εκτείνοντας την ανάλυσή του μέχρι τις μέρες μας — εξ ου και ο υπότιτλος του τόμου: Ιστορία, πολιτική και φαντασιακό. 1762-2012.

Η βραβευμένη το 2012 μελέτη ξεκινά λοιπόν από την εποχή του Διαφωτισμού, περνά από την Επανάσταση και τον κοινοβουλευτισμό, διαβαίνει έναν πολύ μακρύ, απαιτητικό, διεκδικητικό δρόμο, για να φτάσει ώς τον Μιτεράν και το σήμερα, ξεχωρίζοντας μέσα σε αυτή την πορεία τεσσάρων ειδών διακριτές Αριστερές: τη φιλελεύθερη, την ιακωβινική, την κολεκτιβιστική και την ελευθεριακή. Ιδιαίτερη εντύπωση, εδώ, κάνουν τα «παράλληλα πορτρέτα» των διανοητών κάθε εποχής, που κλείνουν και σχολιάζουν ανά ζεύγη τα κεφάλαια, αντιστικτικά και συμπληρώνοντας το ένα το άλλο: Βολταίρος και Ρουσσώ, Ροβεσπιέρος και Δαντών, René και Benjamin, Thiers και Μπλανκί, Ουγκό και Λαμαρτίνος, Gambetta και Jules Ferry, Clemanceau και Jaurès, Thores και Léon Blum, Σαρτρ και Καμύ, Mendès και Μιτεράν: πλούτος.

Οι σημειώσεις και η πλούσια (και πλήρης, όσο είναι δυνατόν κάτι τέτοιο!) βιβλιογραφία, συνολικά 150 από τις συνολικά 950 σελίδες του τόμου, συμπληρώνουν το σύγγραμμα, που, παρά τον όγκο των πληροφοριών του, διαβάζεται απνευστί, καθώς είναι καθηλωτικό και επιμορφωτικό. Σπουδαία δουλειά — εντυπωσιακή, σε αιφνιδιάζει.

Η μετάφραση είναι της Χριστιάννας Σαμαρά. Η επιστημονική επιμέλεια του Δημήτρη Αντωνίου. Η γλωσσική επιμέλεια της Άννας Μαραγκάκη.