Ευαισθησία και προσφορά

Το αυτοβιογραφικό βιβλίο τής τέως Πρώτης Κυρίας των ΗΠΑ, της Μισέλ Ομπάμα, σπάει όλα τα ρεκόρ στην Αμερική. Είναι, επίσης, μια μεγάλη διεθνής επιτυχία, καθώς κυκλοφόρησε ταυτόχρονα σε όλον τον κόσμο, σε 28 γλώσσες — ανάμεσά τους και στα ελληνικά.

Το βιογραφικό και το αυτοβιογραφικό βιβλίο στην Ελλάδα είναι μια περίεργη ιστορία. Δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τα γεγονότα μέσα από τα μάτια των πρωταγωνιστών τους — ίσως και επειδή δεν γνωρίζουμε τις τεχνικές να διαβάζουμε φιλτράροντας όσα διαβάζουμε. Έτσι, αρκούμαστε συχνά σε αφορισμούς περί «αγιογραφίας» ή «συκοφαντίας» για τα βιογραφικά κείμενα (συνήθως ανάλογα με τη γνώμη μας για τους βιογραφούμενους). Όσο για τις αυτοβιογραφίες, είμαστε βέβαιοι ότι, «Τι σημασία έχει, αφού τα λέει όλα από τη μεριά του/της».

Το θέμα είναι όμως ακριβώς εκεί. Τι επιλέγει να δώσει η κάθε προσωπικότητα με την αυτοβιογραφία της; Ποια είναι τα σημεία εκείνα που κρίνει ότι προσφέρουν θετικά στην υστεροφημία του; Πώς στέκεται απέναντι σε αρνητικά; Από εκεί και πέρα, έρχεται πια η δική μας θέση, των αναγνωστών, να κρίνουμε τι μας λένε οι συγκεκριμένες επιλογές σε σχέση με τη γενική αντίληψη και τις διαμορφωμένες ή μη απόψεις μας για τον άνθρωπο αυτόν.

Αξίζει, λοιπόν, να διαβαστούν οι σχεδόν πεντακόσιες σελίδες αυτού του βιβλίου; Ή αρκεί να μπει στις βιβλιοθήκες των ειδικών, των μελετητών της ιστορίας, των επαγγελματιών της πολιτικής κ.ο.κ.; Θα απαντήσω στην ερώτηση αυτή βασισμένος στην απάντηση που έδωσε η σπουδαία συνάδελφος Ρηγούλα Γεωργιάδου, με την οποία μεταφράσαμε μαζί το βιβλίο, σε μια ανάλογη ερώτηση.

Μια και το βιβλίο δεν είναι λογοτεχνικό, η απάντηση δεν είναι εύκολη.

Μας ενδιαφέρει η πορεία μιας πολύ αξιόλογης γυναίκας που, πριν γίνει η πρώτη μαύρη Πρώτη Κυρία της Αμερικής και αξιοποιήσει αυτόν τον άτυπο αλλά γεμάτο βαρύτητα θεσμό για μια σειρά από κοινωνικές πρωτοβουλίες (που περιγράφει), ήταν πρώτα και κύρια μια κοπέλα με ταπεινή καταγωγή που με την αξία της έκανε τις καλύτερες σπουδές και έγινε επιτυχημένη επαγγελματίας με ευαισθησία και προσφορά;

Μας ενδιαφέρει η ιστορία μιας γυναίκας καριέρας που δεν δίστασε να εγκαταλείψει την ασφάλεια της καριέρας για να αναζητήσει τρόπους να προσφέρει έμπρακτα στο κοινωνικό σύνολο πολύ πριν γίνει διάσημος ο σύζυγός της; Που περιγράφει με ειλικρίνεια τη σχέση της με τα παιδιά της και πώς τα ανέθρεψε (σε κάθε άλλο παρά φιλικό περιβάλλον για παιδιά) με τις καλύτερες αρχές και με πολλή αγάπη;

Μας ενδιαφέρει, από την άλλη, να γνωρίσουμε σε βάθος περισσότερο ή λιγότερο άγνωστες πτυχές της ζωής στη μεγαλύτερη υπερδύναμη του πλανήτη, την ιστορία και τις τεράστιες αντιφάσεις — ή να επιβεβαιώσουμε έστω τις γνώσεις μας;

Μας ενδιαφέρει να ανακαλύψουμε κρυμμένα διαμάντια και γερές συμβουλές ζωής σε μικρούς αφορισμούς ή ρεζουμέ από ομιλίες ή περιστατικά της ζωής της;

Μας ενδιαφέρει, τέλος, ένα καλογραμμένο κείμενο, ένα ζωηρό χρονικό της εποχής μας;

Αν η απάντηση σε κάποια από αυτά είναι θετική, τότε, ναι, είναι ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί.