Για τη φιλαναγνωσία και τον έρωτα

Ο «Αφηγητής του πρωινού τρένου» («Le Liseur du 6h27») είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Γάλλου Jean-Paul Didierlaureant (Ζαν-Πολ Ντιντιελοράν).  Κυκλοφόρησε στα γαλλικά το 2004 και έκτοτε έχει μεταφραστεί σε 36 χώρες. Όταν το πρωτοείδα, μου τράβηξε την προσοχή το καλαίσθητο εξώφυλλό του από τις εκδόσεις Πατάκη. Είναι ένα βιβλίο που στοχεύει τις καρδιές των βιβλιόφιλων και φιλαναγνωστών. Και, πραγματικά, πρόκειται για ένα σύγχρονο παραμύθι.

Ο ήρωας μας, ο Γκυλαίν Βινιόλ, ενώ αγαπάει πολύ τα βιβλία, δουλεύει σε ένα εργοστάσιο πολτοποίησής τους. Σε ξεγελά στην αρχή η αφήγησή του, παραπέμποντας στο «Φαρενάιτ 451» του Μπράντμπερι με τις καταστροφές βιβλίων, αλλά δεν έχει τελικά καμία σχέση. Ο Γκυλαίν χειρίζεται τον καταστροφέα «Zerstor 500» ή αλλιώς «Το Πράγμα» όπως ονομάζει αυτό το τερατούργημα, που έχει γεννηθεί για να αλέθει, να συνθλίβει, να λιώνει, να σακατεύει, να σκίσει, να κομματιάζει, να κουρελιάζει, να πετσοκόβει, να αναδεύει και να ζυμώνει βιβλία και να παράγει από αυτά πολτοποιημένες μάζες χαρτιού. Ο εφιάλτης κάθε βιβλιόφιλου! Τις σελίδες από βιβλία που μπορεί και διασώζει ο Γκυλαίν τις διαβάζει το επόμενο πρωί στους συνεπιβάτες του τρένου που παίρνει προς την άχαρη δουλειά του, οι οποίοι τον ακούν απολαμβάνοντας την παθιασμένη του αφήγηση. Ονειρεμένη εικόνα η συγκεκριμένη για κάθε φιλαναγνώστη! Ποιος από μας δεν θα ήθελε να τη ζήσει.

Κατά τα άλλα, ο Γκυλαίν είναι ένας νεαρός άντρας που περνά τον καιρό του μέσα στη ρουτίνα της καθημερινότητας. Μοναχικός, με μόνη του παρέα στο σπίτι ένα κοκκινόψαρο που ονομάζει Ρουζέ ντε Λιλ και είναι ο εξομολόγος του. Το να έχεις ένα κοκκινόψαρο για έμπιστό σου σημαίνει ότι το μόνο που περιμένεις από αυτό είναι μια παθητική σιωπή, αν και ο Γκυλαίν νομίζει πως μέσα από τις φυσαλίδες που βγαίνουν από το στόμα του ψαριού ανακαλύπτει ψήγματα απόκρισης στα ερωτήματά του. Οι μόνες φιλικές συναναστροφές του Γκυλαίν είναι ο Τζουζέππε Καρμινέττι και ο Υβόν Γκιμπέρ. Ο Τζουζέππε είναι ο πρώην αρχιχειριστής του «Πράγματος», του καταστροφέα δηλαδή, που μετά από ένα τραγικό ατύχημα εν ώρα εργασίας έχασε και τα δυο του πόδια. Έκτοτε ο Τζουζέππε αναζητά με τη βοήθεια του Γκυλαίν τα πόδια του στα αντίτυπα των βιβλίων που φτιάχτηκαν με το πολτοποιημένο χαρτί της συγκεκριμένης παρτίδας. Ο Υβόν Γκιμπέρ, πάλι, είναι ο φύλακας του εργοστασίου, πάντα ντυμένος στην τρίχα, με μόνη αληθινή αγάπη της ζωής του το κλασικό θέατρο. Διαβάζει πολύ και απαγγέλλει στίχους.

Η ζωή του Γκυλαίν όμως θα αλλάξει ξαφνικά ένα ψυχρό μαρτιάτικο πρωινό, όταν στο κάθισμά του στο τρένο βρίσκει ένα στικάκι που θα βάλει στη ζωή του τον έρωτα. Τα γραπτά μιας εικοσιοχτάχρονης θα τον μαγέψουν και θα κάνουν την καρδιά του να σκιρτήσει. Η Ζυλί είναι μια «μαντάμ πιπί», μια καθαρίστρια δηλαδή στις δημόσιες τουαλέτες ενός εμπορικού κέντρου ― αυτό είναι το βασίλειό της. Είναι μια σοβαρή και σεμνή κοπέλα που, καταρρίπτοντας τα στερεότυπα για μια καθαρίστρια σε έναν τέτοιο χώρο, αντί να λύνει σταυρόλεξα, να διαβάζει φωτορομάντζα ή να ξεφυλλίζει κουτσομπολίστικα περιοδικά και περιοδικά μόδας, γράφει ημερολόγιο εκθέτοντας τις σκέψεις της και αφηγούμενη σαρκάζοντας τις ιστορίες της πεζής της καθημερινότητας.

Αυτές οι ιστορίες γοητεύουν τον Γκυλαίν και ερωτεύεται σφοδρά μια γυναίκα που δεν έχει δει και δεν έχει γνωρίσει ποτέ του. Θα αποφασίσει παρ’ όλα αυτά να την αναζητήσει. Θα τη βρει; Και, αν ναι, πώς θα την προσεγγίσει; Βοηθός του σε αυτή την αναζήτηση θα είναι ο φίλος του Τζουζέππε, που, αφού διαβάσει τις εβδομήντα δύο ιστορίες της, θα καταγράψει τα στοιχεία σαν ένας άλλος Σέρλοκ Χολμς.

Τι θα γίνει λοιπόν με τον Γκυλαίν και τη Ζυλί;

Ο «Αφηγητής του πρωινού τρένου» είναι ένα βιβλίο που θα σε χαλαρώσει και θα περάσεις όμορφα διαβάζοντάς το. Είναι μια όμορφη, τρυφερή, φρέσκια και γλυκιά ιστορία που θα σε κερδίσει γιατί μιλά για καθημερινούς ανθρώπους της διπλανής πόρτας ― μια άκρως ρεαλιστική ιστορία, παρά του εκκεντρικούς χαρακτήρες της. Ο Ντιντιελοράν διαχειρίζεται με περίτεχνο τρόπο το υλικό του και κάνει την ιστορία του παραμυθένια. Το μυθιστόρημα διαβάζεται απνευστί μιας και η γραφή του διακατέχεται από ευθύτητα, αμεσότητα, χιούμορ και αυτοσαρκασμό.

Κλείνοντας τον «Αφηγητή», εγγυημένα σού έχει μεταφερθεί μαγικά μια αίσθηση αισιοδοξίας που τόσο την έχουμε ανάγκη. Αποκλείεται να σε αφήσει ασυγκίνητο, και ας μην είσαι ρομαντικός ή ονειροπόλος. Σίγουρα θα σε αγγίξει και θα σε βάλει να σκεφτείς ξανά από την αρχή πολλές από τις αντιλήψεις σου για τη ζωή, αλλά και απέναντι στην προοπτική του έρωτα.