Χ. Γκαλάν, «Το δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού»

Ο Χόρχε Γκαλάν, ποιητής και πεζογράφος, γεννήθηκε το 1973 στο Σαν Σαλβαδόρ, την πρωτεύουσα του Ελ Σαλβαδόρ. Έχει τιμηθεί με μία σειρά από βραβεία και διακρίσεις, τόσο στη χώρα του όσο και στο εξωτερικό.

Το «Δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού» είναι ένα εξαιρετικό δείγμα μοντέρνου, σύγχρονου μαγικού ρεαλισμού: ρεαλισμού οπωσδήποτε, και μαγικού περισσότερο υπό την έννοια της ποιητικής γραφής του Γκαλάν, που αντιμετωπίζει τα πιο κοινότοπα περιστατικά, αλλά φυσικά και τα πιο ονειρικά και «εξωπραγματικά», με τον ίδιο τρόπο: τρυφερά και σαν να αφηγείται πάντα ένα θρύλο, ή όμορφα, να και λίγο ανατριχιαστικά, παλιά, μισοξεχασμένα παραμύθια. Δύσκολα μπορεί κανείς να φέρει στη μνήμη του άλλο βιβλίο όπου μέσα σε λίγες σελίδες, σχεδόν αντικριστά, να περιγράφεται ένα παρολίγον θαύμα (ένας νέος, εξαετής Μεσσίας αποτυγχάνει να περπατήσει στο παγωμένο νερό του ποταμιού, και πολλοί πνίγονται στην προσπάθειά τους να τον σώσουν…) και ένας παρολίγον βιασμός, της υπέροχης έφηβης Μάγδας. Όλα σ’ αυτό το βιβλίο είναι ζωγραφισμένα με κηρομπογιές, σαν σε παιδική ζωγραφιά, ακόμη και αυτά που κρύβουν θανάσιμους κινδύνους — ή και αυτά που μιλούν ευθέως για αποχωρισμούς, για τον θάνατο, ή για μία στυγνή δικτατορία: «Εκείνη την εποχή θρονιάστηκε ο τρόμος. Κι άρχισε ένας χειμώνας που έμελλε να κρατήσει πολλά χρόνια». Και είναι, τέλος, ένα βιβλίο βαθύτατα συγκινητικό και που, μολονότι μαγικό, είναι γεμάτο με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία:

«Και δεν μπορούσα να καταλάβω πώς δεν είχα αντιληφθεί νωρίτερα πως αυτή η γυναίκα, η Μαγδαλένα, δεν έλεγε ψέματα, πως ό,τι μου ’χε πει ήταν αλήθεια, πως μπορεί να ’χε εξαφανιστεί αλλά ακόμα υπήρχε, πως είχε επιστρέψει στο μισόφωτο, όχι στο σκοτάδι, στο μισόφωτο, και πως εμένα μου ’χε δοθεί η χάρη, ακόμα και μετά που έφυγε, να την ξαναδώ άλλη μια φορά».

Η μετάφραση του Αχιλλέα Κυριακίδη είναι, όπως πάντα, άψογη. Ο ίδιος υπογράφει και το κατατοπιστικό Γλωσσάρι στο τέλος του βιβλίου, με λατινοαμερικάνικους όρους και ονόματα. Το «Δωμάτιο στο βάθος του σπιτιού» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός.

ΥΓ. Το μυθιστόρημα αυτό είναι το πρώτο τού Γκαλάν που μεταφράζεται στη γλώσσα μας. Φέτος, κυκλοφόρησε στην πατρίδα του ο «Νοέμβριος». Και ιδού τι διαβάζουμε στο καλό λογοτεχνικό περιοδικό Φρέαρ:

«Ο συγγραφέας Χόρχε Γκαλάν (Jorge Galán, 1973) αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα του εξαιτίας των σοβαρών απειλών για τη ζωή του και των συνεχών παρενοχλήσεων μετά την κυκλοφορία του μυθιστορήματός του, Νοέμβριος, το οποίο αναφέρεται στη δολοφονία το 1989 έξι Ιησουιτών ιερέων στο Ελ Σαλβαδόρ, εγκληματική πράξη η οποία έως σήμερα παραμένει ατιμώρητη. Η λογοτεχνία αντέδρασε και πάλι στη λήθη που επιβάλλουν οι εγκληματίες για να αποκρύψουν τις πράξεις τους. Η μνήμη και ο πολιτισμός έχουν μια θεμελιώδη δέσμευση, να αντιτάσσονται στην ατιμωρησία και να καταγγέλλουν αδικίες. Ως εκ τούτου, εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στον συγγραφέα Χόρχε Γκαλάν και παροτρύνουμε τις αρχές του Ελ Σαλβαδόρ και τη διεθνή κοινότητα να διασφαλίσουν τη σωματική ακεραιότητά του και να συνειδητοποιήσουν τη σοβαρότητα των γεγονότων που αφηγείται το μυθιστόρημά του, τα οποία προάγουν τη γνώση της αλήθειας όπως και τη δικαιοσύνη και την αποκατάσταση που δικαιούνται τα θύματα. Το Φρέαρ έχει έναν λόγο παραπάνω να υπερασπίζεται τον Χόρχε Γκαλάν. Πέρα από σπουδαίος πεζογράφος και ποιητής, είναι φίλος του περιοδικού, στο 6ο τεύχος του οποίου δημοσίευσε για πρώτη φορά διεθνώς ένα ανέκδοτο ποίημά του».

Η ελευθερία της έκφρασης, της γνώμης, απέκτησε έναν ακόμη λόγο για να βρίσκεται στο επίκεντρο της φιλοδοξίας μας να στεκόμαστε πάντοτε όρθιοι, και να αγωνιζόμαστε, όσο το μπορεί ο καθένας μας, γι’ αυτήν.