Χριστούγεννα στο Στρασβούργο

Τα Χριστούγεννα στο Στρασβούργο δεν είναι απλώς και μόνο μια μεγάλη γιορτή. Είναι η γιορτή της χρονιάς. Η πρώτη χριστουγεννιάτικη αγορά του κόσμου στήθηκε εδώ, το 1570. Τότε ονομάστηκε «Christkindelsmärik», «Η Αγορά του Θείου Βρέφους». Το γερμανικό όνομα μας υπενθυμίζει ότι το Στρασβούργο έχει αλλάξει χέρια κάμποσες φορές μεταξύ Γερμανών και Γάλλων, κάτι που σμίλευσε την ανάμικτη κουλτούρα της Αλσατίας. Από τότε οι αγορές αυτές άλλαξαν, επεκτάθηκαν, νέες δημιουργήθηκαν σε άλλες πόλεις του κόσμου, και πλέον κάθε κεντροευρωπαϊκή πόλη που σέβεται τον εαυτό της (και θέλει να γεμίζουν τα ταμεία της) έχει αξιοπρεπείς παρόμοιες αγορές και αντίστοιχες εκδηλώσεις.

Το Στρασβούργο υποδέχεται αυτή την περίοδο πάνω από 2 εκατομμύρια επισκέπτες από όλο τον κόσμο, αλλά στην πλειοψηφία τους από τη Γαλλία και τη Γερμανία. Για μια πόλη περίπου 300.000 κατοίκων, αυτό το νούμερο είναι τεράστιο. Όλοι μου έλεγαν για την εκπληκτική ατμόσφαιρα της πόλης κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, και δεν είχα λόγο να μην τους πιστέψω, αλλά περίμενα να δω ποια μορφή θα έπαιρνε στην πράξη η περιγραφή τους.

Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι παραλίγο ν’ αλλάξουν τα πράγματα. Έγιναν πολλές συζητήσεις για το αν θα ήταν ασφαλές να γίνει μια τέτοιας έκτασης γιορτή, που θα απότελούσε ιδανικό στόχο, τόσο συμβολικά —ως η μεγαλύτερη γιορτή της δυτικής Χριστιανοσύνης— όσο και πρακτικά — με τόσο πολύ και πυκνό κόσμο να συναθροίζεται σε ανοιχτούς χώρους. Απόφασίστηκε, εντέλει, να ακολουθηθεί το έθιμο, αλλά με περιορισμούς. Αντί για την 31η Δεκεμβρίου, φέτος θα τρέξει μόνο μέχρι την 24η Δεκεμβρίου. Υπάρχουν πάνοπλοι στρατιώτες και άνδρες ασφαλείας στις εισόδους του κέντρου της πόλης, αλλά και σε περιπολία. Στις εισόδους όλων των εμπορικών κέντρων και των μεγάλων καταστημάτων γίνεται έλεγχος στις τσάντες και σου ζητούν να ξεκουμπώσεις το μπουφάν σου πριν μπεις.

Το μεγάλο ερώτημα ήταν, με όλα αυτά, με τους περιορισμούς αλλά και το σοκ των επιθέσεων, αν θα έρχονταν επισκέπτες και αν θα έβγαιναν να διασκεδάσουν.

Πράγματι, η πρώτη εβδομάδα, στα τέλη Νοεμβρίου, ήταν σχετικά υποτονική. Ο κόσμος έδειχνε αναπόφάσιστος και κάπως παγωμένος. Αυτό άλλαξε άρδην τη δεύτερη εβδομάδα, με το που μπήκε για τα καλά ο Δεκέμβριος. Τα Σαββατοκύριακα στους δρόμους επικρατεί αδιαχώρητο. Οι ρυθμίσεις είναι αποδεκτές, οι έλεγχοι —που γίνονται με καλό τρόπο— πιο πολύ καθησυχάζουν παρά ενοχλούν τους πολίτες, και οι περισσότεροι δείχνουν να μη θέλουν να εγκαταλείψουν τις χριστουγεννιάτικες συνήθειές τους χάριν τού φόβου. Το πόσο σοφό ή όχι είναι αυτό, θα φανεί αργότερα. Για την ώρα όμως, η πόλη ζει τις γιορτές με ένταση και θέρμη.

Η πόλη έχει στολιστεί και φωτιστεί παντού. Μάλιστα σε ορισμένα σημεία φαίνεται να το έχει παρακάνει, μια και το κιτς και οι υπερβολές δεν λείπουν από τον εορταστικό διάκοσμο. Παρ’ όλα αυτά, το τελικό αποτέλεσμα είναι φωτεινό, πολύχρωμο, βγαλμένο λες από παραμύθι.

Οι χριστουγεννιάτικες αγορές είναι πολλές, φτιαγμένες από ξύλινα κιόσκια που βρίσκει κανείς σε όλες τις πλατείες και τα σημεία συνάθροισης της πόλης. Στην ουσία, όλο το Στρασβούργο είναι ένα μεγάλο τέτοιο πανηγύρι. Συχνά, οι αγορές είναι θεματικές. Κάποιες προωθούν προϊόντα και παραγωγούς διάφορων περιοχών, άλλες έχουν ανάμικτους πάγκους με διάφορα καλούδια απ’ όλο τον κόσμο.

Τι μπορεί κάποιος να βρει εκεί; Χρώματα, αρώματα, γεύσεις και ήχους που κάποιες φορές σχεδόν φτάνουν τις αισθήσεις σε επίπεδο κορεσμού. Μυρίζουν καβουρδισμένο βούτυρο από λαχταριστά, φρεσκοψημένα μπισκότα, ζεστό κρασί με κανέλλα και πορτοκάλι, ψωμί με μέλι και τζίντζερ, τραγανιστές κρέπες και αφράτες βάφλες με σοκολάτα, μαρμελάδες από μικροπαραγωγούς, σοκολάτες, πραλίνες και γλυκίσματα που δεν ξέρεις ποια να πρωτοδιαλέξεις, καρυκεύματα και μίγματα για όλα τα φαγητά, αρωματικά μανιτάρια από τον Μέλανα Δρυμό, αλλαντικά και λουκάνικα όλων των ειδών με καραμελωμένα κρεμμύδια και Saurekraut, φουά γκρά με σύκο, με αλκοόλ και με τρούφα, τυριά απ’ όλη τη Γαλλία, κρασιά εξαιρετικής ποιότητας και μπίρες από τις τοπικές ζυθοποιίες — και όχι μόνο... Πλεκτά όλων των τύπων, σπιτάκια από τερακότα, τουριστικά μικροπροϊόντα, χριστουγεννιάτικους στολισμούς για όλα τα γούστα, μπιχλιμπίδια, κοσμήματα και δερμάτινα προϊόντα φτιαγμένα με μεράκι…

Η λίστα είναι τεράστια.

Οι τιμές είναι σχετικά προσιτές, ιδίως στις λιγότερο κεντρικές αγορές, και μπορείς να περάσεις ατελείωτες ώρες διαλέγοντας ό,τι σου αρέσει. Ταυτόχρονα ακούγονται παντού κάλαντα, μουσικές απ’ όλο τον κόσμο, συγκροτήματα διαφόρων τύπων που παίζουν στους δρόμους, με τον κόσμο να μαζεύεται γύρω τους και να τραγουδάει ή να χορεύει με αναψοκοκκινισμένα μάγουλα, χωρίς όμως να παρεκτρέπεται.

Το βράδυ, η αγορά κλείνει νωρίς, γύρω στις 8. Φαίνεται περίεργο αυτό, και νομίζω ότι συνδέεται με τα περιοριστικά μέτρα, αλλά ο κόσμος συνεχίζει να κινείται μέσα στην πόλη για κάμποσο ακόμα, γεμίζοντας τα εστιατόρια, τα καφέ και τα μπαρ. Σιγά-σιγά όμως, όλα φαίνεται να ηρεμούν περισσότερο. Η πλατεία Κλεμπέρ, με το πανύψηλο και καταστόλιστο χριστουγεννιάτικο δέντρο, αδειάζει και μένουν τα αναμένα φώτα της πόλης να θυμίζουν τη γιορτινή ατμόσφαιρα των προηγούμενων ωρών.

Ανάμεσα σε αυτά, στο κέντρο της, είναι και το άγαλμα του στρατηγού από τον οποίο πήρε το όνομά της η πλατεία. Γύρω του, εδώ και ένα μήνα, ο χώρος έχει γεμίσει με κάποια διαφορετικά φώτα. Είναι μικρά κεριά, που έχουν ανάμεσά τους λουλούδια, γαλλικές σημαίες, φωτογραφίες και σημειώματα για τους νεκρούς του Bataclan, και των υπολοίπων επιθέσεων στο Παρίσι. Κάποια μηνύματα μιλούν για ενότητα και πυγμή, άλλα δείχνουν σεβασμό και συμπόνια, μα δεν είδα κανένα τους να εκφράζει οργή. Άλλωστε, η οργή ήταν πάντα φτωχή, και συχνά δειλή, μπροστά στη συνειδητή αποφασιστικότητα.

Ξανακοιτάζοντας το δέντρο, μοιάζει κι αυτό με μια τεράστια φλόγα κεριού, γεμάτο με φωτεινές ευχές και ελπίδες κρεμασμένες σε κάθε κλαδί του.

Καλές και ειρηνικές γιορτές σε όλους!