Η επιστήμη πίσω από τη φαντασία

«Όμως δεν παύει να είναι βιβλίο για μια ταινία…»

«Για εκείνο με το ταξίδι στη μαύρη τρύπα και τα μπρος-πίσω στον χρόνο από την τέταρτη διάσταση δεν λες; Την είχα δει. Καλή περιπέτεια ήταν».

«Ναι. Το βιβλίο λέγεται “Η επιστήμη του Interstellar” και το έγραψε ο επιστημονικός συνεργάτης της ταινίας, ο Κιπ Θορν, ένας από τους τρεις επιστήμονες που μοιράστηκαν το Νόμπελ Φυσικής το 2017 για την ανακάλυψη των κυμάτων της βαρύτητας».

«Άρα είναι αυτό που λέμε εκλαϊκευμένη επιστήμη;»

«Σίγουρα. Εξηγεί όλα τα φαινόμενα και τις επιστημονικές ιδέες που παρουσιάζονται στην ταινία, και μάλιστα με πολύ απλή γλώσσα, με κατανοητό τρόπο, με πολλά έγχρωμα διαγράμματα κλπ. Σε αυτόν τον τομέα είναι εξαιρετικό και έχει συγκεντρώσει πολλούς επαίνους. Όμως δεν παύει να είναι το βιβλίο για την ταινία».

«Μα τι εννοείς;»

«Εννοώ ότι, παράλληλα με την εντυπωσιακή επιστήμη, ο συγγραφέας περιγράφει και το ταξίδι του στον κόσμο του Χόλιγουντ. Μην ξεχνάμε ότι, ακόμη και όταν ζουν στην ίδια πόλη, οι νικητές των Νόμπελ και οι νικητές των Όσκαρ ουσιαστικά ζουν σε διαφορετικούς πλανήτες. Κι αυτό το καταλαβαίνεις από τις πρώτες σελίδες κιόλας, όπου ο συγγραφέας μάς εξηγεί πως γεννήθηκε η ιδέα.

»Στη συνέχεια μας δείχνει όλο τον δρόμο από την ιδέα ώς την υλοποίηση. Τα ενδιάμεσα στάδια, την άγρια χαρά όταν στα καλά καθούμενα δέχεσαι ένα μήνυμα ότι ενδιαφέρεται να κάνει το σενάριο ταινία ένας σκηνοθέτης παγκοσμίου διαμετρήματος και πώς αφού περνάει από τα χίλια-μύρια κύματα η ιστορία, καταρρέει επειδή το πρότζεκτ χάλασε στα λεφτά — και αφού έχουν περάσει χρόνια δουλειάς και επαφές και απογοητεύσεις και ελπίδες.

»Μετά βλέπουμε πώς ξαναπαίρνει μπροστά η παλιά ιδέα, πώς μπαίνουν νέα πρόσωπα στο παιχνίδι και πώς ένα πρωτοφανές γεγονός (η μεγάλη απεργία του Χόλιγουντ) ξαναστέλνει το πρότζεκτ στη νέα αφετηρία του, σαν να είναι πιόνι στο Φιδάκι ή τη Μονόπολη.

»Και όταν, τελικά, πάρει το πολυπόθητο πράσινο φως, είναι μόνο η αρχή. Η ιδέα και η επιστήμη δεν θα δώσουν ντοκιμαντέρ, αλλά θα πρέπει να γίνουν σφιχτοδεμένο σενάριο και συναρπαστική περιπέτεια – κι εκεί αρχίζει η επόμενη διελκυστίνδα: πώς οι επιθυμίες του θεάματος δεν θα γκρεμίσουν τις αλήθειες της επιστήμης.

»Ύστερα αρχίζουν τα γυρίσματα της ταινίας, και ο συγγραφέας θα συναντηθεί με όσους από τους πρωταγωνιστές ζητήσουν τα φώτα του για να καταλάβουν τι είναι τα περίεργα που θα λένε στην οθόνη. Έτσι έχουμε μια σπουδαία ευκαιρία να γνωρίσουμε τους πρωταγωνιστές της ταινίας, τον Μακόναχι και τη Χάθαγουέι, τον Κέιν και την Τσαστέιν, με τη ματιά του ανθρώπου από εκείνο τον άλλο πλανήτη που λέγαμε.

»Όμως η ταινία δεν είναι μόνο σενάριο, σκηνοθέτες και ηθοποιοί, είναι και τα εντυπωσιακά σκηνικά και τα ακόμη πιο συναρπαστικά εφέ. Εδώ ο συγγραφέας θα παίξει τον έμμεσο ρόλο του (ποιος γεμίζει όλους τους πίνακες με τους μαθηματικούς τύπους, νομίζεις;) και θα μάθει ότι μια έκρηξη φτιαγμένη από τα χέρια των ειδικών των οπτικών εφέ μπορεί να είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή από τα γραφικά στους υπολογιστές. Παράλληλα, οι τεράστιοι υπολογιστές των σχεδιαστών του Χόλιγουντ θα του δώσουν την ευκαιρία να δημιουργήσει εικόνες από μαύρες τρύπες που δεν τις είχε δει ποτέ πιο πριν ο άνθρωπος (και ίσως δεν τις δει και ποτέ στην πραγματικότητα). Τόσο επιτυχημένα είναι αυτά τα γραφικά, ώστε του έδωσαν την ευκαιρία να δημοσιεύσει ακόμη και δύο μικρές επιστημονικές εργασίες. Και δεν σταματάει εκεί…»

«Κατάλαβα. Δηλαδή, σε ένα δεύτερο επίπεδο, το βιβλίο δεν είναι μία τυπική επιστημονική εκλαΐκευση, που πηγαίνει από το Α ώς το Ω, αλλά ακολουθεί ένα παράλληλο αφήγημα για τον τρόπο που σχεδιάζεται και ολοκληρώνεται μια ταινία επιστημονικής φαντασίας».

«Αυτό ακριβώς. Ένα δεύτερο επίπεδο. Μια άλλη διάσταση, σαν να λέμε…»

«Να το διαβάσω, λες; Αλλά τι θα πεις κι εσύ, αφού το μετέφρασες. Καλά λόγια θα πεις».

«Να το διαβάσεις. Όχι μόνο για να ενισχύονται και οι καινοτόμοι εκδότες εκτός Αθηνών, όπως είναι η “Ροπή”, αλλά κυρίως επειδή θα το ευχαριστηθείς. Και να μου πεις».