Η βουβή Όπερα

Περνώντας από την πλατεία Τακσίμ και ερχόμενος μέσω του πάρκου Γκεζί, φτάνεις στα σκαλοπάτια που σε φέρνουν σε μια από τις μεγαλύτερες πλατείες που έχεις δει. Εκεί επάνω βλέπεις δύο κόσμους να αντιπαλεύουν ο ένας τον άλλον: στα αριστερά σου χάσκει κενό και κουφάρι το κτίριο της Όπερας, το γνωστό και ως Ataturk Kultur Merkezi (AKM — αυτό που απεικονίζεται στη φωτογραφία), και στα δεξιά σου βλέπεις τα τρυπάνια και τους εκσκαφείς που δουλεύουν πυρετωδώς, νύχτα και μέρα, για να χτίσουν ένα ακόμη τζαμί, πάνω στην πλατεία αυτή τη φορά και απέναντι από την Αγία Τριάδα.

Η απορία κάθε λογικού ανθρώπου που ζει και κινείται στην Πόλη και στοιχειωδώς παρατηρεί την ατελείωτη ανοικοδόμησή της είναι πώς είναι δυνατόν να αφήνουν ένα κτίριο τόσο σημαντικό όσο το ΑΚΜ να καταρρεύσει, ενώ το κράτος πληρώνει για να χτιστούν τζαμιά. Μετά, αναλογίζεσαι την κατάσταση και αντιλαμβάνεσαι ότι ακριβώς αυτό πρέπει να περιμένεις από ένα τέτοιο κράτος: να αφήνει την Όπερα να ρημάξει και να χτίζει τζαμιά και άχρηστες γέφυρες και τρίτο αεροδρόμιο, ενώ διώχνει όλο τον τουρισμό με τα καμώματά του.

Φυσικά, υπάρχει και το άλλο αγκάθι: το όνομα στον τίτλο του ΑΚΜ — το Ατατούρκ. Η γνωστή φράση του Ιζνογκούντ περί χαλίφη ταιριάζει γάντι εδώ.

Αύριο, η ματαιοδοξία του τωρινού προέδρου μπαίνει σε άλλη μια δοκιμασία με τον εαυτό του. Είναι χαρακτηριστικό όμως ότι κάνει μία σαφέστατη προσπάθεια να ρίξει τους τόνους, τουλάχιστον μέχρι την Κυριακή του Πάσχα. Μέχρι και την εξαγγελθείσα προσευχή στην Αγιά Σοφιά δεν πραγματοποίησε, ένα γεγονός που είχε δημοσιευτεί παντού στον Τύπο. Η Μεγάλη Παρασκευή πέρασε, η προσευχή δεν έγινε, τώρα η προεδρία αφήνει να διαρρεύσει ότι ο Πρόεδρος θα πάει να προσευχηθεί μετά το δημοψήφισμα (εφόσον είναι νικηφόρο, κατά πάσα πιθανότητα). Να υπενθυμίσω απλώς ότι η χτεσινή Παρασκευή δεν ήταν μια οποιαδήποτε Παρασκευή. Ήταν Μεγάλη Παρασκευή για ολόκληρο τον χριστιανικό κόσμο καθώς φέτος το Πάσχα Καθολικών και Ορθοδόξων συμπίπτει.

Σήμερα, Μεγάλο Σάββατο που γράφω αυτό το κείμενο, τα πράγματα δείχνουν μπερδεμένα. Τις τελευταίες ώρες εξελίσσεται μία άτυπη αλλά ουσιαστική μάχη χαρακωμάτων με αφορμή τη δήλωση ενός από τους έμπιστους συμβούλους του Ερντογάν, ο οποίος μίλησε για πιθανότητα ομοσπονδιοποίησης της Τουρκίας ως απότοκο του δημοψηφίσματος. Αυτή ήταν η σπίθα που έβαλε φωτιά (προσωρινά;) στο στρατόπεδο των εθνικιστών του Μπαχτσελί. Δηλώσεις επί δηλώσεων για να βγει τελικά ο ίδιος ο Πρόεδρος και να διαψεύσει τον σύμβουλό του, αποκλείοντας κάθε συζήτηση περί ομοσπονδιακού κράτους. Το να ανοίγει ένα τέτοιο ζήτημα και να βρίσκουν αφορμή βουλευτές του MHP να επιτεθούν στην προεδρία ίσως αποδεικνύει άλλα πράγματα. Το ΜΗΡ είναι βαθιά διαιρεμένο σε αυτό το δημοψήφισμα. Οι «αποστάτες» του κόμματος κάνουν σοβαρό προεκλογικό αγώνα ώστε να επικρατήσει το Όχι στο αυριανό δημοψήφισμα και ο Μπαχτσελί βρίσκεται στα σχοινιά. Η μόνη ελπίδα πολιτικής επιβίωσης για εκείνον δείχνει να είναι η επικράτηση του Ναι, καθώς θεωρεί ότι ίσως να διοριστεί μέχρι και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης. Από την άλλη, είναι απορίας άξιον πώς μπορεί να εμπιστεύεται το σύστημα αυτή την εποχή και ενώ έχει αποδειχθεί τόσες φορές ότι είναι αναξιόπιστο. Αλλά ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται…

Το γεγονός όμως ότι οι βουλευτές του ΜΗΡ, και ο ίδιος ο Μπαχτσελί (αν και, φαντάζομαι, αναγκαστικά γιατί δεν θα άντεχε να υπάρξει άλλη διαίρεση στο κόμμα του, ειδικά τρεις μέρες πριν το δημοψήφισμα), σήκωσαν τόσο ψηλά αυτό το θέμα και εξέφρασαν τις αντιθέσεις τους ίσως να υποκρύπτει κάτι άλλο, που θα το δούμε την Κυριακή το βράδυ. Ίσως να ετοιμάζουν τη μετάβασή τους στο νέο εθνικιστικό κόμμα που ακούγεται ότι θα δημιουργήσουν οι αποστάτες και το οποίο ευελπιστεί κι αυτό να γίνει «χαλίφης στη θέση του χαλίφη». Και πώς θα το πετύχουν; Έχοντας το στίγμα ότι συντάχτηκαν μέχρι τέλους με το σύστημα; Όχι βέβαια! Θα πρέπει να παραδοθούν σαν «μεταμελημένοι ληστές» στην κρίση των οπαδών τους και αυτοί να τους κρίνουν. Αλλά θα πρέπει να έχουν κάτι να δώσουν κι αυτοί...

Το αυριανό εκλογικό αποτέλεσμα κρίνεται από δύο παράγοντες: τους εθνικιστές του Μπαχτσελί και τους συντηρητικούς Κούρδους που ψηφίζουν ΑΚΡ και δεν συγκινούνται από τα κελεύσματα περί ελευθερίας του HDP. Αυτοί οι άνθρωποι όμως έχουν και τα όριά τους. Το αποτέλεσμα δείχνει αμφίρροπο ακόμη και για μια χώρα όπως η Τουρκία του 2017, με όλα όσα κουβαλάει στην πλάτη της.

Η Δευτέρα του Πάσχα θα βρει την Τουρκία διαιρεμένη, σε εκείνους που είπαν Ναι και σε εκείνους που είπαν Όχι. Σε εκείνους που επιθυμούν μεμψίμοιρα να κάνουν τη δουλίτσα τους και σε όσους ονειρεύονται μίαν άλλη, περισσότερο προοδευτική Τουρκία. Μαντέψτε ποιοι είναι ποιοι. Πιστεύετε ότι είναι δύσκολο;

ΟΧΙ, δεν είναι…