Jeff Vandermeer, «Αφανισμός»

Πάνε τριάντα χρόνια από το «συμβάν» που απέκοψε την Περιοχή Χ από την Ήπειρο. Ο τομέας της Νότιας Ζώνης έχει στείλει ήδη έντεκα αποστολές για να απαντήσουν στα μυστήρια της έρημης χώρας. Όλες απέτυχαν παταγωδώς. Ήρθε η σειρά της δωδέκατης αποστολής. Μιας αποστολής που είναι γυναικεία υπόθεση. Μια ψυχολόγος —αρχηγός της αποστολής—, μια βιολόγος, μια χωρομέτρης και μια ανθρωπολόγος. Στόχος τους είναι να συλλέξουν όσο περισσότερες πληροφορίες μπορούν, ώστε το αρχηγείο να λύσει το αίνιγμα. Πλήρως εφοδιασμένες, εκτός από τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας, και με τον χάρτη στο χέρι, θα περάσουν το σύνορο. Ο χάρτης δείχνει τα βασικά: τον καταυλισμό των προηγούμενων αποστολών, ένα παραθαλάσσιο εγκαταλελειμμένο χωριό και ένα φάρο, σημείο αναφοράς μέσα στην ερημιά.

Η αφηγήτρια της ιστορίας είναι η βιολόγος. Μια καθόλου αξιόπιστη αφηγήτρια, μια και η ίδια αμφιταλαντεύεται στο τι είναι πραγματικό και τι παιχνίδι του μυαλού, ή απλώς έχει αποφασίσει να μας πει ψέματα. Αλλά και οι σχέσεις μεταξύ των μελών της αποστολής δεν είναι ιδανικές: υπάρχει έλλειμμα εμπιστοσύνης μεταξύ τους. Καθεμιά έχει τα δικά της μυστικά. Η ψυχολόγος, ως ανώτερη στην ιεραρχία, γνωρίζει πολύ περισσότερα, αλλά δεν λέει τίποτα. Ίσως και ο σκοπός της αποστολής να μην είναι αυτός που τους είπαν στο κέντρο εκπαίδευσης. Η πληροφόρηση που έχουν, όπως αποδεικνύεται, είναι γεμάτη κενά και αναλήθειες.

Η Περιοχή Χ είναι η πρωταγωνίστρια. Με την πανίδα και τη χλωρίδα της, τόσο όμοιες αλλά και τόσο διαφορετικές από την πατρίδα. Γεμάτη μυστηριώδεις ήχους και αινιγματικά φώτα. Επιφυλάσσει εκπλήξεις «πέραν του κόσμου τούτου», όπως ο πύργος βόρεια του καταυλισμού τους. Ούτε σε αυτό θα συμφωνήσουν. Η βιολόγος βλέπει πύργο, οι άλλες βλέπουν σήραγγα.

Η αφηγήτρια αισθάνεται ότι συντελείται μέσα της μια καθοριστική μετάλλαξη. Την ονομάζει «φωτεινότητα» και δεν ξέρει πώς θα επιδράσει επάνω της. Απλώς ξέρει ότι αισθάνεται διαφορετική. Θα προσπαθήσει να ξεμπλέξει το κουβάρι των λειψών στοιχείων μόνη. Θα περιπλανηθεί ακολουθώντας αλλόκοτα ίχνη, θα γίνει μάρτυρας σε τρομακτικές παραδοξότητες, ενώ η μοναξιά θα την οδηγήσει σε μια βαθιά υπαρξιακή κρίση, θέτοντας ερωτήματα στον εαυτό της που πριν δεν τολμούσε ούτε να τα συλλαβίσει. Τα βήματά της θα την οδηγήσουν στον φάρο, όπου θα ανακαλύψει ότι υπήρξε το θέατρο ενός φρικαλέου μακελειού.

Η ένταση ξεκινά από τις πρώτες σελίδες. Αυτό εδώ είναι ένα ταξίδι στον τρόμο. Ο αναγνώστης περιμένει ανήμπορος να συμβεί το κακό, να εμφανιστεί επιτέλους η φρίκη. Είναι λίγο να ονομάσουμε αυτό το βιβλίο Τρόμου, Επιστημονικής Φαντασίας ή Υπαρξιακό. Είναι τόσο αριστοτεχνικά δομημένο, που ζητά την αμέριστη προσοχή του αναγνώστη. Η δεξιότητα αφήγησης του Jeff Vandermeer εδώ είναι σε πλήρη άνθηση. Χρησιμοποιώντας έναν κλιμακούμενο ρυθμό, δημιουργεί ένα αίσθημα αποπνικτικού φόβου αλλά ταυτόχρονα μαγνητίζεσαι αφόρητα από το άγνωστο, θέλεις να το αντικρίσεις κατάματα και να το αντιμετωπίσεις. Δεν είναι τυχαίο ούτε ότι απέσπασε το βραβείο Nebula το 2014, ούτε οι υποψηφιότητες του για τα βραβεία Locus και Shirley Jackson.

Ο συγγραφέας έστησε μια ιστορία που θα έκανε και αυτόν ακόμα τον H. P. Lovecraft να ανατριχιάσει. Το όραμά του είναι τόσο μοναδικό. Κάθε γύρισμα σελίδας είναι μια νέα αποκάλυψη που σε αφήνει έκπληκτο. Κάθε νέα σκέψη οδηγεί σε αδιανόητα μονοπάτια. Συλλαμβάνει το αδύνατο και σε πείθει απόλυτα… ότι μπορεί να υπάρχει…

Ασυνήθιστες σκέψεις θα περάσουν από το μυαλό του αναγνώστη. Μπορεί τις επόμενες νύχτες να τις ταράζουν εφιάλτες. Μετά από μέρες, όταν θα είσαι ήρεμος και θα έχεις βρει την ισορροπία σου πίνοντας τον πρωινό σου καφέ, ρίχνοντας ταυτόχρονα και μια ματιά στο timeline σου, ίσως πάρεις την απόφαση να δηλώσεις εθελοντής για τη δέκατη τρίτη Αποστολή στην Περιοχή Χ. Οι σπόροι θα έχουν μπει βαθιά μέσα στον εγκέφαλό σου.

Συγχαρητήρια στον Μιχάλη Μακρόπουλο για την εξαιρετική gothic μετάφραση του. Ήταν στα μεγάλα συν της έκδοσης.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, που ετοιμάζουν και τους επόμενους τόμους της τριλογίας.