«Καλά και σήμερα», της Σοφίας Νικολαΐδου

«Δεν ξέρω τι θα γράψεις μετά, αλλά αυτό που έκανες μ’ εμένα και τον καρκίνο —και έχω δει πάμπολλες εκδοχές όλα αυτά τα χρόνια— είναι πως μου έδειξες ότι υπάρχει και άλλος τρόπος να το ζει κανείς. Με συναίσθημα, αλλά χωρίς δυστυχία. Με φόβο, αλλά χωρίς πανικό. Με περίσκεψη, όμως μέσα στη ζωή. Όταν συνέβη σ’ εσένα, έτρεξα να βοηθήσω. Στο τέλος, βοηθήθηκα εγώ».

Αυτό είπε στη Σοφία η φίλη της η Κατερίνα, κι αυτός ίσως είναι ο λόγος για τον οποίο το βιβλίο αυτό είναι τόσο πολύτιμο: επειδή, μολονότι δεν είναι παρά μια ημερολογιακή καταγραφή τού πώς η ίδια βίωσε τη διάγνωση και τη μάχη κατά του καρκίνου του μαστού, γίνεται και καταλήγει να είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό — μια ηχηρή υπενθύμιση της μικρής αξίας που φαίνεται πως έχει οτιδήποτε άλλο όταν απειλείται η ζωή μας, όταν η χημειοθεραπεία μάς στερεί τη δύναμη και το δικαίωμα να ελέγξουμε το σώμα και τη διάθεσή μας, και όταν βρισκόμαστε κατά πρόσωπο αντιμέτωποι με την αδήριτη αλήθεια της θνητότητάς μας. Κι αυτό είναι ανεκτίμητο, και μεγάλο.

Η Σοφία Νικολαΐδου διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού τον Σεπτέμβριο του 2014. Υποβλήθηκε σε μαστεκτομή και έκανε χημειοθεραπεία για έξι μήνες. Από τη στιγμή της διάγνωσης, μέρα με την ημέρα συνειδητοποιεί την πολυτιμότητα της καθημερινότητάς της, την αξία των φίλων της, την αγάπη της οικογένειάς της. Επιλέγει από την αρχή να πει στον γιο της ότι έχει καρκίνο, και αυτό ακριβώς λέει και σε όποιον τη ρωτά για την υγεία της — χωρίς υπεκφυγές, χωρίς να χρησιμοποιεί άλλες, «ανώδυνες» λέξεις.

Οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας την καταρρακώνουν, προσπαθεί να συμβιβαστεί με τη νέα εικόνα του στήθους της, με τα μαλλιά, τις βλεφαρίδες και τα φρύδια της που πέφτουν. Ταυτόχρονα βέβαια, γιατί ακριβώς η ζωή συνεχίζεται, προσπαθεί να διαχειριστεί τις απαιτήσεις που έχει η κυκλοφορία στις ΗΠΑ, από τον εκδοτικό οίκο Melville House, του βιβλίου της «Χορεύουν οι Ελέφαντες» («The Scapegoat»), που μεταφράστηκε στα αγγλικά, και μάλιστα πήρε διθυραμβικές κριτικές.

Γράφοντας όμως το ημερολόγιό της, θίγει κι άλλα, άκρως σημαντικά θέματα, όπως είναι η μεγάλη παθογένεια του συστήματος υγείας:

«Η ασφάλιση είναι πληγή. Το νιώθω από την αρχή, αν δεν υπήρχαν χρήματα στην άκρη το πρόβλημα θα ήτανε βαρύτερο. Δε θα είχα την πολυτέλεια να διαλέξω τον γιατρό, τα πράγματα θα γίνονταν με πιο αργούς ρυθμούς. […] Είναι πολλά που με κάνουν έξαλλη. Ας πούμε: το ταμείο δεν δικαιολογεί το ένθεμα στο στήθος, το θεωρεί πολυτέλεια. […] Οι γυναίκες που υπέστησαν μαστεκτομή δεν κάνουν πλαστική για να ανεβούν νούμερο σουτιέν. Κάνουν πλαστική για να φορούν τιραντάκι και μαγιό, να κυκλοφορούν όπως πριν. Είναι αλλιώς να ξυπνάς και να σου λείπει κομμάτι. […] Η αρρώστια είναι, εκτός των άλλων, ταξική υπόθεση. Όπου φτωχός και η μοίρα του».

Αλλά θίγει και κάτι ακόμη: τη δυνατότητα που δίνεται στους εργαζόμενους στο δημόσιο (η ίδια είναι εκπαιδευτικός) να παλέψουν την ασθένειά τους παίρνοντας αναρρωτική άδεια, κάτι που για τους ιδιωτικούς υπαλλήλους και για τους ελεύθερους επαγγελματίες στην Ελλάδα της κρίσης, είναι πολυτέλεια:

«Και η Ελένη μου λέει για τη νυχού της, τη Χρύσα, που έτρεχε για μανικιούρ-πεντικιούρ στα σπίτια από την πρώτη μέρα, ούτε η χημειοθεραπεία δεν τη σταμάτησε. […] “Πήγαινα, έκανα εμετό στην τουαλέτα και συνέχιζα”, έλεγε όταν της ζητούσαν να εξηγήσει πώς τα κατάφερνε».

Το «Καλά και σήμερα» της Σοφίας Νικολαΐδου είναι ένα βιβλίο που λέει αλήθειες, τις αλήθειες της. και, ταυτόχρονα, τις αλήθειες όλων των άλλων γυναικών που αντιμετωπίζουν την ίδια αρρώστια, και που την πολεμούν. Και, ναι, αξίζει να διαβαστεί σήμερα, όχι για να πάρει τη σκέψη σας μακριά από τις οικονομικές δυσκολίες, αλλά επειδή μπορεί να σας δείξει ότι όλα τα προβλήματα αντιμετωπίζονται με θάρρος, καλούς φίλους και οικογένεια. Ακόμη και τα πιο δύσκολα.

Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο.

ΥΓ. Ακούστε εδώ την εκπομπή του Γιάννη Κοτσιφού στον Αμάγκι, στις 6 Οκτωβρίου, που φιλοξένησε τη Σοφία Νικολαΐδου.