Λαμπιόνια

Αυτή θα είναι η τρίτη φορά που θα βρίσκομαι στην Πόλη κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων. Η κλασική ερώτηση που μου κάνουν φίλοι και γνωστοί είναι: «Θα σε δούμε τις γιορτές;» Η απάντηση είναι πάντα όχι, γιατί απλούστατα τα Χριστούγεννα, με την έννοια που γιορτάζονται στην Ευρώπη και φυσικά στην Ελλάδα, δεν υφίστανται στην Τουρκία. Το 96% του πληθυσμού είναι, βλέπεις, μουσουλμάνοι. Φέτος μάλιστα τα μαθήματα του εξαμήνου τελειώνουν στις 25 Δεκεμβρίου.

Από την άλλη βέβαια δεν πάμε καθόλου πίσω σε στολισμούς. Η αγορά (αχ, αυτή η αγορά…) επιβάλλει να εορτάζονται τρόπον τινά και τα Χριστούγεννα στην Κωνσταντινούπολη, καθώς καταφθάνουν πολλοί τουρίστες για να περάσουν εδώ αυτές τις μέρες. Και πώς θα γίνει να περάσουν τις Γιορτές και να τις ευχαριστηθούν αν δεν δουν γύρω τους και λίγο χριστουγεννιάτικο πνεύμα και στολισμό;

Έτσι λοιπόν έχει αρχίσει να στολίζεται το κέντρο, με το Νισάντασι πάντα να πρωτοστατεί σε τέτοιου είδους παράτες. Φέτος ο δήμαρχος του Σίσλι, ο οποίος μάλιστα είναι και ο εγγονός του Ινονού, αποφάσισε να χρησιμοποιήσει κάτι άθλια λευκά φώτα για να στολίσει τους κεντρικούς δρόμους της περιοχής. Δεν υπάρχει χειρότερο, σας διαβεβαιώ. Περνάς από τον δρόμο και σε τυφλώνει, κάτι τραγικοί σωλήνες λευκού φωτός που σκαρφαλώνουν σαν λευκά σπινθηροβόλα φίδια σε στύλους και δέντρα. Και στην κορυφή ένα αστέρι.

Η πλάκα λοιπόν στην Πόλη είναι ότι, ενώ υπάρχουν όλα, ή τέλος πάντων τα περισσότερα, από εκείνα που κάνουν τα Χριστούγεννα αυτό που είναι, εδώ έχουν άλλο όνομα. Για παράδειγμα, αυτό το αστέρι στην κορυφή δεν υποδηλώνει το αστέρι της Βηθλεέμ αλλά το αστέρι της νέας χρονιάς, το χριστουγεννιάτικο δέντρο λέγεται δέντρο της νέας χρονιάς και ούτω καθεξής. Μπορεί και τον Άγιο Βασίλη να τον λένε κάπως (αν όχι, θα πρότεινα να ονομαστεί ο Αχμέτ της νέας χρονιάς), αν και, όντας από την Καισάρεια, θα τους φαίνεται συμπατριώτης.

Για κάποιον που δεν είναι θρήσκος ούτε στο ελάχιστο, αυτά φέρνουν χαμόγελο, καθώς, όπως και πολλά άλλα πράγματα στην Τουρκία, διακρίνεις μέσα τους μία αφέλεια, μία αγαθιάρικη παιδικότητα. Θυμάμαι ότι ένας φίλος μου έλεγε ότι την εποχή που κυβερνούσε ο Οζάλ ήταν μεγάλη μόδα να στολίζουν δέντρο. Και δώσ’ του γιρλάντες, και δώσ’ του δέντρο με παιχνίδια και στολίδια από τη Βιέννη — αλλά όχι, δεν ήταν χριστουγεννιάτικο, ήταν το δέντρο της νέας χρονιάς. Η αρχοντοχωριατιά σε όλο της το μεγαλείο.

Τα Χριστούγεννα ήταν πάντα η αγαπημένη μου περίοδος εορτών αν και οι Έλληνες —υποτίθεται— αισθάνονται σαν μεγαλύτερη γιορτή το Πάσχα. Έτσι είναι οι ορθόδοξοι σε σχέση με τους προτεστάντες και καθολικούς Κεντροευρωπαίους. Και στη μέση είμαστε εμείς οι άθρησκοι, που πιστεύουμε στον άνθρωπο και στο ότι αυτή είναι η ζωή κι άλλη δεν έχει. Αλλά τα Χριστούγεννα μου αρέσουν γιατί είχα διάφορες παραδόσεις. Πήγαινα στα μαγαζιά την τελευταία Κυριακή του χρόνου που επέτρεπαν —επιτέλους!— κάποιοι να είναι ανοικτά, έκανα τη βόλτα μου από τα βιβλιοπωλεία, που διαρκούσε περισσότερο από τη συνηθισμένη σαββατιάτικη, και αγόραζα πάντα 2-3 παραπάνω βιβλία (τα συνηθισμένα Σάββατα έπαιρνα πάντα τρία), και κατέληγα στη Μεγάλη Βρετανία για να πιω καφέ σε ένα περιβάλλον εορταστικής ατμόσφαιρας βγαλμένης από μία αστική Αθήνα που στην πραγματικότητα υπήρξε, αν υπήρξε, σε μία μικροκλίμακα και δεν διήρκεσε πολύ. Μια ψευδαίσθηση αστισμού που αντικαταστάθηκε από έναν άκρατο λαϊκισμό και την οριστική εγκαθίδρυσή του.

Ξέφυγα όμως. Τα Χριστούγεννα ήταν επίσης συνυφασμένα με κάποιες ημέρες σχόλης και ξεκούρασης, κυρίως για να προλάβω να διαβάσω κάτι παραπάνω από αυτά τα βιβλία που συνεχίζουν να στοιβάζονται αδιάβαστα, καθώς άλλα έχουν σειρά, και βέβαια την Πρωτοχρονιά και την παραδοσιακή συναυλία από τη Βιέννη. Και τις απαραίτητες οικογενειακές στιγμές, οφείλω να προσθέσω.

Είναι ωραία τα Χριστούγεννα και δεν τα σνομπάρω, θα παίξω και φέτος τόμπολα την Πρωτοχρονιά με φίλους, θα φάμε, θα πιούμε, και ανήμερα θα δω μέσω Ίντερνετ τη συναυλία της Φιλαρμονικής της Βιέννης. Είναι διαφορετικά αλλά όχι άσχημα. Άσχημα θα ήταν αν δεν είχαμε να φάμε, αν δεν είχαμε ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι μας, αν δεν είχαμε φίλους να μας ανοίξουν το σπίτι τους για να μπούμε μέσα και να περάσουμε τη νύχτα μαζί τους.

Άσχημα είναι τα πράγματα γι’ αυτούς τους ανθρώπους που πνίγονται στο Αιγαίο και σκοτώνονται στη Συρία και έρχονται και ζουν μαζί μας, στην Τουρκία και στην Ελλάδα, γιατί δεν έχουν πουθενά αλλού να πάνε και είναι κυνηγημένοι από κάτι θεότρελους φασίστες.

Άσχημα θα είναι γι’ αυτούς που έχασαν τους ανθρώπους τους στο Παρίσι, στη Βηρυτό, στο Μάλι και στην Άγκυρα, και αυτές τις γιορτές δεν θα τους έχουν κοντά τους όπως πέρυσι.

Ο κόσμος είναι ένα δύσκολο μέρος να ζει κανείς.