«Λουκούμια» του Jan Wolkers

«Πώς τη γνώρισα. Στην ουσία δυο φορές, αυτή την κόκκινη διαβολογυναίκα. Αλλά έτσι την αποκάλεσα μόνο πολύ αργότερα, αφού με άφησε γι’ αυτόν τον μαλθακό μαλάκα, όταν ήρθε να πάρει τα πράγματά της —μια ραπτομηχανή, μια ηλεκτρική σκούπα και μερικές άλλες αξιοθρήνητες σαβούρες ακόμα— και αποδείχθηκε ξαφνικά ικανή να γίνει πυρ και μανία και να με καρφώσει με γουρλωμένα μάτια σαν κακιά μάγισσα, ακριβώς όπως έκανε η μάνα της».

Τα «Λουκούμια» του Ολλανδού Γιαν Βόλκερς είναι ένα μυθιστόρημα για τον έρωτα, η ιστορία μιας μεγάλης αγάπης και μιας εγκατάλειψης, του πόνου που ακολουθεί και του άδικου τέλους που αναπόφευκτα έρχεται. Είναι ένα κλασικό βιβλίο, σταθμός στη μεταπολεμική ολλανδική λογοτεχνία, που διδάσκεται στα σχολεία της Ολλανδίας παρά το έντονα σεξουαλικό του περιεχόμενο. Είναι το βιβλίο που όταν εκδόθηκε το 1969 είχε προκαλέσει αντιδράσεις ακριβώς λόγω των γλαφυρών σεξουαλικών περιγραφών του. Ακόμη και σήμερα διαβάζουμε στο Goodreads κριτικές σοκαρισμένων αναγνωστών: «Πώς είναι δυνατόν αυτό το εγχειρίδιο του σεξ να διδάσκεται στα σχολεία;!»

Όμως τα «Λουκούμια» όμως είναι κάτι πολύ περισσότερο από αυτό. Ή μάλλον, δεν είναι καθόλου αυτό. Είναι το χρονικό ενός παράφορου έρωτα όπως τον έζησε ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Έρικ, όταν γνώρισε την Όλγα. Ο Έρικ, νεαρός γλύπτης στα πρώτα του βήματα και λάτρης των γυναικών, γνωρίζει την εκθαμβωτική καλλονή Όλγα, μια γλυκιά, διασκεδαστική κοκκινομάλλα που τον περιμαζεύει με το αυτοκίνητό της όταν εκείνος κάνει οτοστόπ. Κι εκεί αρχίζουν όλα. Ο Έρικ λατρεύει την Όλγα και η Όλγα τον Έρικ και ζουν μαζί την απόλυτη ευτυχία, τον έρωτα, το πάθος. Παντρεύονται, εκείνη αντίθετα στη θέληση της οικογένειάς της (είναι ευκατάστατη, κόρη βιομήχανου) και κυρίως αντίθετα στη θέληση της μητέρας της. Η Όλγα δεν θέλει να κάνει παιδιά, τρέμει στην ιδέα, φοβάται πως θα χαλάσει το σώμα της, πως τα μωρά «θα της φάνε το στήθος». Η ιστορία άλλωστε διαδραματίζεται στη δεκαετία του ’60, όταν οι νέοι αμφισβητούν τα πάντα και αναζητούν μοντέρνους τρόπους να ζήσουν, μακριά από τα στερεότυπα που έχουν δημιουργήσει και ακολουθήσει οι γονείς τους. Ο Βόλκερς περιγράφει τη σχέση της Όλγας με τη μητέρα της, μια γυναίκα μοχθηρή και εγωίστρια, την οποία μάλιστα ο Έρικ κατηγορεί ότι δολοφόνησε τον άντρα της. Ο πατέρας της Όλγας ήταν ένας συμπαθέστατος άντρας, παχύσαρκος όμως, που τελικά πεθαίνει λόγω του υπερβολικού βάρους και της κακής διατροφής του.

Κάποτε, η μητέρα της Όλγας καταφέρνει να τους χωρίσει. «Ζήσατε σκανδαλωδώς ευτυχισμένα και τώρα απλά έφτασε το τέλος», του λέει ένας φίλος μετά τον χωρισμό, που ο Έρικ δεν ξεπερνά ποτέ. Η Όλγα συνεχίζει τη ζωή της κάνοντας άλλους γάμους, χάνοντας σταδιακά τη λάμψη και την ιδιαίτερη ομορφιά της, φτάνοντας σε ένα τέλος σπαρακτικό. (Δεν κάνω σπόιλερ, έτσι ξεκινά άλλωστε το βιβλίο).

Ο Γιαν Βόλκερς, γλύπτης ο ίδιος, εμπνεύστηκε την ιστορία από τη σχέση του με τη δεύτερη σύζυγό του, Ανεμαρί Νάουτα. Το βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1973 από τον Πολ Βερχόφεν και είναι έως σήμερα η πιο επιτυχημένη ολλανδική ταινία.

Και είναι ένα σπουδαίο μυθιστόρημα που διαβάζεις με πάθος.

Τα «Λουκούμια» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ποταμός, σε εξαιρετική μετάφραση από την Ινώ Βαν Ντάικ-Μπαλτά.