Οι καλύτεροι στον κόσμο

Προσόν της ηγεσίας κάθε είδους είναι να εμπνέει και να καταδεικνύει στόχους που πρέπει να κατακτηθούν. Ίσως ακούγεται μεγαλόστομο, αλλά έχουμε αναρωτηθεί ποτέ ποιοι είναι αυτοί οι στόχοι για την Ελλάδα και τους Έλληνες; Έχουμε κάποιον εθνικό στόχο πέρα από τη γενικολογία τού να αφήσουμε πίσω μας την κρίση; Η δική μου απάντηση είναι πως, όχι, δεν έχουμε κανέναν τέτοιο στόχο ως έθνος. Επιλέγουμε μονίμως να συζητάμε τα εφήμερα και βραχυπρόθεσμα, αντί να επιλέγουμε να θέσουμε μακρόπνοους στόχους για τους οποίους θα πρέπει να δουλέψουμε σκληρά, στόχους όμως που θα μας κάνουν τους καλύτερους σε κάτι. Από τα παραπάνω, εξαιρώ τον τομέα της ναυτιλίας όπου όντως διαπρέπουν οι ελληνικές επιχειρήσεις· αλλά είναι δύσκολο να ταυτιστεί κανείς, μιας και πρέπει να ικανοποιούνται διάφορες συνθήκες οικογενειακής παράδοσης και μακροχρόνιας ενασχόλησης με αυτού του είδους τις επιχειρήσεις.

Συχνά ακούμε ότι η Ελλάδα «δεν παράγει», «δεν δημιουργεί», «μόνο σουβλατζίδικα και καφετέριες ανοίγουν». Αν ο στόχος μας είναι να έχουμε τον καλύτερο καφέ ή το καλύτερο σουβλάκι, τότε είμαστε ασφαλώς πολύ κοντά στην επίτευξή του. Φτάνει όμως ένας τέτοιος στόχος για να ικανοποιήσει το συναίσθημα ενός λαού, τόσων ανθρώπων που θα ήθελαν να έχουν όνειρα αλλά κανείς δεν τους βοηθά να τα πραγματοποιήσουν; Και πάλι η απάντηση που θα έδινα είναι αρνητική.

Κάποιος άλλος θα πει ότι για να θέσεις τέτοιους μεγαλόπνοους στόχους θα πρέπει να έχεις λύσει τα βασικά σου προβλήματα. Τι θα γινόταν όμως αν αυτά τα βασικά προβλήματα γίνονταν μέρος της στοχοθεσίας; Οι μεγάλες ιδέες συμπεριλαμβάνουν πολλά περισσότερα από όσα σκεφτόμαστε ότι τις περιβάλλουν. Αν κάναμε τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε μέρος της λύσης για την επίτευξη ενός μεγάλου στόχου, τότε αυτομάτως θα βρίσκαμε λύσεις για να αντιμετωπίσουμε και όσα μάς ταλανίζουν στην καθημερινότητά μας.

Επειδή όμως δεν πιστεύω ότι το μόνο που μπορούμε να κάνουμε ως πολίτες αυτής της χώρας είναι να δείχνουμε τα προβλήματα και να περιμένουμε άλλους να τα λύσουν, και αν φυσικά ήταν στο δικό μου χέρι να αποφασίσω, ο στόχος που θα έβαζα για την Ελλάδα θα ήταν να γίνει ένας από τους μεγαλύτερους «παίκτες» στο τομέα του πολιτισμού παγκοσμίως. Κάποιοι μπορεί να πουν ότι είμαστε ήδη λόγω του τεράστιου πλούτου πολιτιστικής κληρονομιάς, αλλά εγώ θα διαφωνήσω: δεν φτάνει να διαθέτεις πολιτιστικό απόθεμα, πρέπει να μπορείς και να το χρησιμοποιήσεις και να το αναδείξεις αναλόγως μέσα στο πλαίσιο της σύγχρονης κοινωνίας.

Φυσικά, άλλοι μπορεί να έχουν εξίσου αξιόλογες προτάσεις —να γίνουμε παγκόσμια δύναμη στη συναρμολόγηση μηχανών, π.χ., ή να επανδρώσουμε διαστημικές αποστολές για τον Άρη—, αλλά το θέμα πάντα σε αυτές τις συζητήσεις είναι τι είδους επιχειρήματα παραθέτεις. Ας σκεφτούμε μονάχα πόσους αξιόλογους και πολυσχιδείς χώρους πολιτισμού διαθέτουμε αυτή τη στιγμή στην Αθήνα και ας αναλογιστούμε πώς θα μπορούσαν να μας βγάλουν από το τέλμα στο οποίο έχουμε περιέλθει. Όχι φυσικά προσφέροντας μόνο θεάματα για τους ημεδαπούς, αλλά κάνοντας και άλλους, πολλούς, να καταλάβουν ότι αυτή η πολιτισμική κοσμογονία είναι σημείο αναφοράς σε παγκόσμιο επίπεδο. Ότι η Ελλάδα δεν αξίζει μονάχα για τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της, αλλά και για την παρεμβατικότητα που επιδεικνύει σε ένα πλήθος τομείς.

Για να καταφέρεις όμως κάτι τέτοιο πρέπει να σκεφτείς αρκετά έξω από τα τετριμμένα. Θα πρέπει να μοχθήσεις ώστε να παταχθεί η εγκληματικότητα που σε εμποδίζει να ανοίξεις το Ακροπόλ στην Πατησίων, θα πρέπει να νομοθετήσεις ώστε να καταστήσεις τον πολιτιστικό τουρισμό αναπόσπαστο κομμάτι της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, θα πρέπει να δημιουργήσεις ή να επανασυστήσεις δομές που συμπεριλαμβάνουν όλο το διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό, θα πρέπει να μειώσεις τη φορολογία για να προσελκύσεις επενδυτές και χορηγούς, θα πρέπει να φτιάξεις νέες δομές μέσων μαζικής μεταφοράς, θα πρέπει να διευρύνεις τα ωράρια των βιβλιοθηκών και των αρχαιολογικών χώρων, θα πρέπει να μην αφήσεις κανέναν να καταλαμβάνει την Ακρόπολη για να κάνει την επαναστατική του γυμναστική, θα πρέπει να χρησιμοποιήσεις την τεχνολογία για να μην μπλέκει κανείς στα γρανάζια της γραφειοκρατίας.

Ο πολιτισμός δεν είναι ένα πεπαλαιωμένο μουσείο, μία αίθουσα συναυλιών στην οποία δεν είναι πάντα εύκολο να πάει κανείς, ή ένα αρχαίο θέατρο που ανοίγει κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά δεν ξέρουμε πώς να το διαχειριστούμε. Υπάρχουν πάμπολλα άλλα που πρέπει να «ανακαλύψουμε» και να τα λειτουργούμε με αξιόπιστο, θετικό και προσοδοφόρο τρόπο, είτε καλλιτεχνικά είτε οικονομικά είτε και τα δύο.  

Το να καταφέρεις να γίνεις ο καλύτερος στον κόσμο σε κάτι δεν είναι εύκολο. Αξίζει όμως να προσπαθήσεις με όλες σου τις δυνάμεις για να προχωρήσεις μπροστά — αξίζει να κάνεις τον άνθρωπο, έναν ολόκληρο λαό, να ονειρευτεί. Άλλωστε μονάχα έτσι αξίζει η ζωή.