Οι μεγάλες γιορτές

Όταν ήμουν πιτσιρίκος, η γιαγιά μου μου έλεγε διάφορες ιστορίες, πραγματικές και μη (της είχα υποσχεθεί ότι κάποτε θα έγραφα κι ένα βιβλίο με αυτές· δεν έχω ξεχάσει την υπόσχεσή μου). Για τη Μεγάλη Εβδομάδα, η ιστορία 1.0 ήταν ότι ο καιρός δεν είναι ποτέ εντελώς καλός, όσο αργά κι αν έπεφτε το Πάσχα, γιατί «η φύση συμμετέχει στο Θείο δράμα». Μου είχε κάνει τόσο μεγάλη εντύπωση μάλιστα αυτή η πληροφορία, εκεί κατά τα πέντε μου που νομίζω ότι την πρωτοάκουσα, που μετά, κάθε χρόνο, περίμενα να δω τι καιρό θα κάνει τη Μεγάλη Εβδομάδα για να επαληθεύσω την ιστορία της γιαγιάς.

Φέτος είναι η πρώτη φορά που θα κάνω Πάσχα μακριά από την Ελλάδα και την οικογένειά μου. Μ’ ετούτα και μ’ εκείνα, είναι η τρίτη φορά που θα βρίσκομαι εκτός Ελλάδας σε μια «μεγάλη γιορτή» (έχω ήδη κάνει δυο φορές μακριά Δεκαπενταύγουστο). Είναι αξιοθαύμαστο πώς το ανθρώπινο υποσυνείδητο μαθαίνει να χτίζει άμυνες μπροστά στην πεζότητα της καθημερινότητας, αν θέλε… Για μένα «μεγάλη γιορτή» δεν σημαίνει τίποτα περισσότερο από κάποιες μέρες μέσα στον χρόνο που έχεις συμφωνήσει με την καθημερινότητά σου να κάνετε μια αμοιβαία ανακωχή. Να πάψεις να την κυνηγάς και να πάψει να σε κυνηγάει. Να βάλεις για λίγο τη φιλοδοξία στην άκρη και να φέρεις σε πρώτη προτεραιότητα το να καθίσεις με τους αγαπημένους σου ανθρώπους αντικριστά στο τραπέζι και να πιείτε τον πρωινό σας καφέ. Κοιτάζοντας ο ένας τον άλλο στα μάτια, καθώς μιλάτε, και όχι πετώντας ατάκες μεταξύ σας από το ένα δωμάτιο στο άλλο καθώς ετοιμάζεστε να βγείτε από το σπίτι και να κυνηγήσετε καθένας το στοίχημα της δικής του μέρας. «Μεγάλη γιορτή» σημαίνει να αφήσεις να κάνει κουμάντο για λίγο στις μέρες σου όχι το προσχεδιασμένο αλλά το αυθόρμητο. «Μεγάλη γιορτή» σημαίνει να μη σε απασχολήσουν μόνο τα τρέχοντα αλλά και πράγματα που στη διάρκεια μιας καθημερινής ίσως δεν χωράνε ή που εσύ δεν τους άφησες χώρο για να χωρέσουν.

Ένα από τα αγαπημένα θέματα διαφωνίας μας —όλων μας— είναι η πνευματικότητα και πώς τη βιώνει κανείς. Υπάρχουν πολλοί τρόποι και πολλοί δρόμοι για να βιώσεις την πνευματικότητα — αν το θες, φυσικά. Νομίζω ότι αυτός που διαλέγω εγώ είναι η εξελικτική οδός. Μέχρι κάποια ηλικία βίωνα την πνευματικότητα μέσα από την ηθογραφία της γιαγιάς μου. Μετά, η όλη εμπειρία εμπλουτίστηκε από τις γνώσεις που έπαιρνα μέσα από την εκπαίδευση. Πιο μετά, προστέθηκε η επιπλέον μόρφωση που διεκδίκησα ο ίδιος για τον εαυτό μου: ποιο είναι το αντίστοιχο Πάσχα για έναν Εβραίο; τι γιορτάζει ένας μουσουλμάνος όταν εμείς γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα; τι σημαίνει για έναν Κινέζο η δική του Πρωτοχρονιά;

Την πρώτη φορά που έλειπα από την Ελλάδα σε μια «μεγάλη γιορτή» ήταν τον Δεκαπενταύγουστο του 2007, που τον πέρασα στις Βρυξέλλες. Το είχα πάρει πάρα πολύ βαριά, θυμάμαι, και μάλιστα είχα δώσει υπόσχεση στον εαυτό μου ότι δεν επρόκειτο να ξαναλείψω Δεκαπενταύγουστο από την Ελλάδα. Ήταν, φυσικά, μια υπόσχεση που, την ίδια ακριβώς στιγμή που την έδινα, ήξερα ότι δεν θα την κρατούσα. Γιατί, φυσικά, ήξερα ότι η ζωή που ονειρευόμουν να ζήσω δεν συμβάδιζε με τη γεωγραφική στατικότητα, ώστε κάθε Δεκαπενταύγουστος να με βρίσκει εκεί ακριβώς όπου ήθελα να είμαι.

Ο περασμένος Δεκαπενταύγουστος —η δεύτερη «μεγάλη γιορτή» που έλειπα από την Ελλάδα— ήταν, νομίζω, η στιγμή που ασπάστηκα συνειδητά πια αυτή την επιλογή της εξελικτικής οδού ως προς την πνευματικότητα. Κάπως έτσι, φέτος δεν νιώθω ότι δεν έζησα Πάσχα, παρόλο που βρίσκομαι εκτός Ελλάδας. Έζησα το Καθολικό Πάσχα, λίγες εβδομάδες πριν, όταν για πρώτη φορά μοιράστηκα εκείνες τις ημέρες με ένα πρόσωπο αυτού του δόγματος, παρακολούθησα την πομπή του Επιταφίου μιας καθολικής ενορίας, ξύπνησα την Κυριακή του Πάσχα και αντίκρισα μια λουσμένη στο φως και στον ήλιο πολιτεία, λες και την περασμένη νύχτα είχε όντως συντελεστεί κάποιο θαύμα στον ουρανό της… Εύχομαι αυτή η εξελικτική πορεία βίωσης της πνευματικότητας να συνεχιστεί, θα το ήθελα πραγματικά πάρα πολύ αυτό, όχι μόνο για μένα μόνο αλλά και για όλους τους ανθρώπους που συμμερίζονται αυτή τη στάση ζωής.

Την περασμένη Κυριακή, των Βαΐων για τους Ορθοδόξους, μίλησα στο τηλέφωνο με τη γιαγιά μου. Κοντεύει τα ενενήντα πια και καμιά φορά δεν μου τα λέει όλα «στρωτά» ή όπως τα περιμένω. Αλλά όταν της είπα ότι, ενώ μέχρι πρότινος είχαμε μια απίθανη άνοιξη εδώ στον γερμανικό Βορρά, τόσο εκδηλωτική που σου επέτρεπε να την περάσεις μέχρι και για καλοκαίρι, τις τελευταίες δύο ημέρες έκανε φοβερό κρύο και χιόνισε κιόλας, η απάντησή της ήταν αποστομωτική: «Ε, πού το παράξενο; Μεγάλη Εβδομάδα έρχεται. Δεν θυμάσαι τι σου ’λεγα όταν ήσουν μικρός; Η φύση συμμετέχει στο πάθος».

Και, με μια φράση, μου θύμισε ότι αυτή η εξελικτική προσέγγιση της πνευματικότητας, εκτός από το ότι δεν σου επιτρέπει ποτέ να μείνεις χωρίς «μεγάλες γιορτές» όπου κι αν βρίσκεσαι, σου χαρίζει μία ακόμη μικρή πολυτέλεια: να κρατάς επίκαιρες και ζωντανές τις αναμνήσεις από όλες τις φάσεις της ζωής σου.

Καλό Πάσχα, καλή μεγάλη γιορτή σε όλους!