Οι σημαίες και ο Κεμάλ

Πολλοί που επισκέπτονται την Πόλη, και κατ’ επέκταση την Τουρκία, εντυπωσιάζονται από τον αριθμό των σημαιών που είναι αναρτημένες σχεδόν παντού. Σημαίες μικρές, σημαίες μεγάλες, τετράγωνες, παραλληλόγραμμες, σε διαφορετικούς τόνους του κόκκινου, αλλά πάντα αναρτημένες σε κάθε πιθανό ή απίθανο σημείο. Πρόκειται για μια άκρατη σημαιολαγνεία από όλους. Το εντυπωσιακό είναι πως αφορμή για να αναρτήσουν τη σημαία βρίσκουν όλοι διαρκώς. Δεν χρειάζεται να είναι καμιά εθνική εορτή για να τη δεις δηλαδή, απλά μία καθημερινή κάποιος θα κρεμάσει μία σημαία ή θα κολλήσει μία εκτύπωσή της στο παράθυρο. Ο διαγωνισμός δε που γίνεται μεταξύ των κτιρίων τις ημέρες των εθνικών εορτών για το ποιο θα έχει κρεμασμένη την εντυπωσιακότερη και μεγαλύτερη σημαία είναι σχεδόν εμμονικός.

Το άλλο εντυπωσιακό της υπόθεσης είναι πως όλοι βρίσκουν την έκφρασή τους στη σημαία — και κατ’ επέκταση στον Ατατούρκ. Τη σημαία δεν τη χρησιμοποιούν κατά κόρον μόνο οι εθνικιστές, για παράδειγμα, αλλά και οι σοσιαλδημοκράτες της υπόθεσης αλλά ακόμη και οι αριστεροί. Δεν θα μου κάνει εντύπωση αν κάποια στιγμή δω και τους αναρχικούς να κάνουν έπαρση καμιάς τεράστιας σημαίας.

Το ίδιο γίνεται και με τον Ατατούρκ, αν και το φαινόμενο έχει μειωθεί από ό,τι μου λένε διάφοροι φίλοι. Εμένα βέβαια συνεχίζει και μου φαίνεται υπερβολικό. Ο Ατατούρκ είναι παντού και τον επικαλούνται όλοι. Ακόμη και αυτοί που ο ίδιος απεχθανόταν περισσότερο, οι ευσεβείς μουσουλμάνοι. Έχουν βρει μία φωτογραφία του που προσεύχεται —φαντάζομαι για πολιτικούς λόγους το είχε κάνει— και την κοτσάρουν παντού. Άσχετα φυσικά με το γεγονός ότι ο Ατατούρκ ήταν ένας φανατικός οπαδός του κοσμικού κράτους, ο οποίος πέθανε από κίρρωση του ήπατος (και όλοι καταλαβαίνουμε πώς την έπαθε). Ακόμη κι αυτοί θέλουν να βρουν την αναφορά τους στον Ατατούρκ και στη σημαία.

Η τόση επίδειξη βέβαια κάνει το σύμβολο να χάσει το νόημα του, να γίνει ένα ακόμη στα πολλά που δεν σου κάνει πλέον εντύπωση. Και πώς να σου κάνει δηλαδή; Η σημαία έχει ένα συμβολισμό που ηττάται κατά κράτος όταν χρησιμοποιείται κατά κόρον και με τον πιο ασύδοτο τρόπο. Τότε γίνεται έρμαιο στα χέρια ανθρώπων που δεν αξίζουν ή δεν πρέπει να την κρατάνε, γιατί είναι και ντροπή να ταυτίζονται με αυτή.

Όμως ας μην ξεχνάμε ότι πίσω από τις σημαίες κρύβονται και τα μεγαλύτερα σκάνδαλα και αμαρτίες. Γνωστό πράγματα αυτά, τα ξέρουμε όλοι. Και δεν αφορούν μόνο την Τουρκία, φυσικά…