Πολυπολιτισμικότητα και νομοκρατία

Σήμερα στον δυτικό κόσμο δύο ανταγωνιστικές έννοιες της πολιτισμικότητας επικρατούν, και συχνά συγχέονται μεταξύ τους. Ας τις ονομάσουμε Πολυπολιτισμικότητα Μορφής Α (ΠΜΑ) και Πολυπολιτισμικότητα Μορφής Β (ΠΜΒ).

 Η ΠΜΑ είναι η πολυπολιτισμικότητα όπως την εννοούν πολλοί ιμάμηδες και άλλοι εκφραστές του ριζοσπαστικού Ισλάμ στην Ευρώπη, αλλά και πολλοί υποχωρητικοί Ευρωπαίοι. Σύμφωνα με την ΠΜΑ, οι δυτικοευρωπαϊκές χώρες οφείλουν να παραχωρήσουν, όχι μόνο τόπο για να διαμένουν οι νεοφερμένοι μετανάστες από μουσουλμανικές χώρες, αλλά και να προσαρμοστούν στις πολιτιστικές τους παραδόσεις, ακόμη και αν αυτές αντιβαίνουν στους κείμενους νόμους της φιλοξενούσας χώρας. Η ΠΜΒ, αντίθετα, πρεσβεύει την πολιτισμική πολυμέρεια, την αρμονική συμβίωση μεταξύ διαφορετικών παραδόσεων, μέσα σε ένα κοινό θεσμικό πλαίσιο που μόνο μια δημοκρατική κοινωνία προσφέρει.

Απαραίτητος όρος για την ΠΜΒ είναι η διατήρηση αυτού του θεσμικού πλαισίου, κύρια συστατικά του οποίου είναι η νομοκρατία (rule of law) και ο κοσμικός (secular) χαρακτήρας της πολιτείας. Αυτό που δεν γίνεται συχνά κατανοητό είναι ότι βασικός όρος για να υπάρξει ανοχή και σεβασμός για μια ξένη κουλτούρα είναι ο εξής: πρέπει αυτοί που την εκφράζουν και την ακολουθούν να δέχονται τη νομοκρατία και την κοσμικότητα.

Έχω πλήρη κατανόηση για τον ακεραιόφρονα φονταμενταλιστή που δεν δέχεται αυτή την ιδέα της πολυπολιτισμικότητας. Επιμένει στο ότι πρέπει, π.χ. τα κορίτσια της Κολωνίας να μη φοράνε κοντές φούστες που προκαλούν τους oversexed Άραβες, και όχι οι τελευταίοι να συγκρατούνται. Εδώ έχουμε να κάνουμε με μια σύγκρουση πολιτισμών. Ο ένας, ο δυτικός, επιτρέπει την κοντή φούστα στις γυναίκες. Ο άλλος, ο ανατολικός, θεωρεί φυσιολογικό δικαίωμα των ανδρών να προβαίνουν σε σεξουαλικές επιθέσεις όταν βλέπουν γυναίκες με κοντές φούστες.

Πώς λύνεται αυτή η διαφορά μεταξύ τους;

Νομίζω ότι λύνεται μέσα στο πλαίσιο της ορθά νοούμενης πολυπολιτισμικότητας, ακόμη και στην εκδοχή ΠΜΑ. Διότι και η ΠΜΑ που πρεσβεύει την ανοχή και την υποχωρητικότητα έχει τη θέση της στο πλαίσιο των δυτικών αξιών. Να δειχθεί κατανόηση στη διαφορετικότητα και ανοχή στον κατατρεγμένο, στον πρώην αποικιοκρατούμενο, στον διωγμένο. Είναι η στάση αυτή απολύτως αξιέπαινη. Εκφράζει την ηθική οφειλή όλων, και κυρίως του κράτους, να προστατέψει τον αδύνατο έναντι του ισχυρού. Γι’ αυτό υπάρχει ο νόμος. Και στο δυτικό θεσμικό πλαίσιο οι νόμοι τηρούνται.

Τώρα, ας δούμε ποιος είναι ο δυνατός και ποιος είναι ο αδύνατος σε περίπτωση που άντρες βιάζουν γυναίκες ή τους επιτίθενται σεξουαλικά. Ασφαλώς όχι οι γυναίκες. Ο νόμος τις προστατεύει. Επομένως, σύμφωνα με τον νόμο στις δυτικές χώρες τιμωρείται αυστηρά όποιος προβαίνει σε τέτοιες επιθέσεις.

Θα μου πείτε, μπορεί αυτός που έρχεται απ’ έξω να μη συμφωνεί μ’ αυτό τον νόμο. Μπορεί να διαφωνεί ριζικά με τον νόμο αυτό, που αντιβαίνει στο δικό του δίκαιο, στη δική του παράδοση. Ε, δεν πειράζει! Εφαρμόζεται μια χαρά, διότι το ωραίο με τον νόμο είναι ότι δεν έχει καμιά ανάγκη να συμφωνεί κανείς μαζί του ή όχι. Εφαρμόζεται. Οπότε και η αποδοχή της ΠΜΑ οδηγεί άφευκτα στην ΠΜΒ, εφόσον υπάρχει νομοκρατία.