Σημεία αναγνώρισης

ΚΑΡΤΑ ΕΠΙΒΙΒΑΣΗΣ.—Η πόλη είναι η διαρκώς διαθέσιμη ψευδαίσθηση. Αντίθετα με ό,τι θα υπέθετε κανείς, η αποτύπωση της υπαίθρου (στη μνήμη, στο χαρτί, στην οθόνη) απαιτεί πολύ μεγαλύτερη πραγματολογική σκευή και ασφαλώς αστείρευτο ταλέντο για να αντιμετωπίσει την αδηφαγία της ακριβολογίας που επιβάλλουν άλλοτε η επιφανειακή μονοτονία της και άλλοτε η οργιώδης ποικιλία της. Πίσω τους υπάρχουν αδιόρατες για τον αδαή παραλλαγές, τόσες ώστε μπορούν να τρελάνουν όποιον, έστω και κατηρτισμένος, επιχειρήσει να την αναγνωρίσει. Το συστατικό στοιχείο της απόκλισης αυτής είναι η συγκριτική σπανιότητα των περιπτώσεων που το γνησίως φυσικό τοπίο διασυνδέεται επαρκώς με πρόσωπα. Ένα θερινό στιγμιότυπο στην παραλία περιέχει τους ανώνυμους λουόμενους ως ευκαιριακό πληθυσμό του πεδίου, που σε λίγες ώρες θα αλλάξει. Μια ερασιτεχνική αποτύπωση διαδρομών στο δάσος θα τεκμηριωθεί με μια τοπωνυμική εγγραφή πολύ γενική — ποιος έχει τη χαρτογραφική αντίληψη ενός υλοτόμου σε ορεινά μονοπάτια; Η πόλη παρέχει την ασφάλεια της οικειότητας, της οιονεί κανονικότητας που αποπνέουν οι ροές οχημάτων, ανθρώπων, βλεμμάτων εντός της, της επιφαινόμενης αταραξίας που διασφαλίζει η λεπτομερής (και πλέον, χάρη στην τεχνολογία, διαρκώς διαθέσιμη) χαρτογράφησή της. Αντίθετα με την άχρονη, μεγαλειώδη ή ταπεινή, ομορφιά του φυσικού τοπίου, το αστικό τοπίο διαθέτει στοιχεία ταυτότητας, φέρει αναγνωρίσιμη υπογραφή, υπογραφή ανθρώπων, και βεβαιώνει τη γνησιότητά της υποδεχόμενο τις ζωές τους. Και μέσα του βάζει ο καθένας τα σημάδια του (και όσοι δεν ξέρουμε να προσανατολιστούμε και υψώνουμε πάντα προς την ίδια κατεύθυνση το χέρι, όποιο σημείο και προορισμό κι αν εννοούμε να υποδείξουμε, και εκείνοι που νιώθουν τα σημεία του ορίζοντα στο δέρμα τους), πιο πολύ για την ανάγκη της ψευδαίσθησης πως είμαστε συμμέτοχοι σε έναν πιστοποιημένο μηχανισμό που λειτουργεί για χάρη μας, που μας γνωρίζει, και σε ανταπόδοση διατηρούμε κι εμείς σταθερά σημεία αναγνώρισης μαζί του. Στο ελάχιστο κομμάτι των Βρυξελλών, που εδώ και πάνω από δέκα χρόνια τροφοδοτεί την ψευδαίσθησή μου, διαπιστώνω (κοιτάζοντας τη φωτογραφία που βγάζω σε κάθε μου ταξίδι εκεί) ότι το σταθερό σημείο που κυριαρχεί είναι τέσσερα δέντρα…