Σκοτεινό Στερέωμα

Σκοτεινό Στερέωμα, λοιπόν. Μια νέα σειρά Αστυνομικής Λογοτεχνίας. Πείτε μας πόσο καιρό επεξεργαζόσασταν την ιδέα.

Οι Εκδόσεις Στερέωμα αγαπούν το αστυνομικό μυθιστόρημα. Το αγαπούν σε όλες τις εκφάνσεις του: μυθιστόρημα αινίγματος και μυστηρίου, θρίλερ, κοινωνικο-πολιτικό, ψυχολογικό, ιστορικό, δικαστικό, ακόμη και εθνογραφικό. Το αναγνωρίζουν ως ένα λογοτεχνικό είδος με μεγάλο εύρος, που δεν περιορίζεται στη συναρπαστική πλοκή, αλλά αγκαλιάζει την ανθρώπινη περιπέτεια σε όλες της τις διαστάσεις. Όταν ξεκινήσαμε την έκδοση λογοτεχνικών βιβλίων παράλληλα με τις άλλες εκδόσεις μας το 2014, από την αρχή ακόμη εντάξαμε στο πρόγραμμά μας δύο αστυνομικά μυθιστορήματα – και, για να δώσουμε ένα νέο στίγμα, επιλέξαμε αστυνομικά που διαδραματίζονται σε χώρους ασυνήθιστους όπως είναι η Παναγία των Παρισίων ή το Ουλάν Μπατόρ, η μάλλον άγνωστη πρωτεύουσα της Μογγολίας.

Τι διαφορετικό έχει να κομίσει το Σκοτεινό Στερέωμα σε μία αγορά που αγαπά μεν πολύ το Αστυνομικό (και πολύ καλά κάνει), αλλά δείχνει και κάπως κορεσμένη.

Έχετε δίκιο· όμως το αστυνομικό μυθιστόρημα δεν είναι πλέον αμιγώς αστυνομικό. Μπορεί να βασίζεται σε μια πλοκή βασισμένη στο σασπένς, ένα έγκλημα, ένα ανεξιχνίαστο μυστικό, αλλά συχνά η πλοκή αποτελεί το πρόσχημα, προκειμένου οι συγγραφείς να ξετυλίξουν τον κοινωνικό και συχνά πολιτικό προβληματισμό τους. Γι’ αυτό και δώσαμε στη σειρά τον τίτλο «Σκοτεινό Στερέωμα», συνδέοντας τον αναγνωρίσιμο τίτλο μας («Στερέωμα») με τη σκοτεινή πλευρά των πραγμάτων, όποια και αν είναι αυτή. Επιλέξαμε βιβλία που εξερευνούν τα ρευστά όρια ανάμεσα στον θύτη και το θύμα, τη φύση της ενοχής και της τιμωρίας, τη διαπλοκή του εγκλήματος με τους θεσμούς ή τις εξουσιαστικές δομές και τη σύνδεσή του με τα καυτά κοινωνικο-πολιτικά ζητήματα του καιρού μας (από τον ρατσισμό και τον εθνικισμό ώς τις επιβιώσεις του ναζισμού, και από την απληστία του καπιταλισμού ώς τη μοναξιά και την αποξένωση του σύγχρονου ανθρώπου), σε κοινωνίες που μας είναι, σε μεγάλο βαθμό, άγνωστες. Αυτό, νομίζω, είναι και το γοητευτικό στοιχείο, γι’ αυτό και η σειρά «Σκοτεινό Στερέωμα» θα ανοιχθεί σε συγγραφείς από όλο τον κόσμο, ταξιδεύοντας από την Αμερική των μεγάλων αυτοκινητόδρομων ώς τα βάθη της Μογγολίας και από την Ιταλία του Νότου ώς τα δάση του Αμαζονίου και τη Νότια Αφρική. Θα ταξιδέψει στους πιο απόμακρους δρόμους του μυστηρίου, του αινίγματος, του ζόφου και του κακού, και θα συστήσει στο αναγνωστικό κοινό μερικές από τις πιο σημαντικές συγγραφικές φωνές που δεν υπηρετούν με συνέπεια μόνο το είδος, αλλά κυρίως, το πιο σημαντικό, τη λογοτεχνία.

Πείτε μας μερικά ήδη γνωστά αστυνομικά μυθιστορήματα που θα θέλατε να είχατε εντάξει στη νέα σας σειρά αν ξεκινούσατε πριν 10 ή πριν από 20 χρόνια.

Αν είχαμε ξεκινήσει αρκετά χρόνια πριν, σίγουρα θα θέλαμε να εντάσσαμε στο «Σκοτεινό Στερέωμα» την Τριλογία της Μασσαλίας του Ζαν-Κλωντ Ιζζό, που οι εκδόσεις Πόλις ξεκίνησαν να εκδίδουν από το 1999. Ένα άλλο μυθιστόρημα που θα εντάσσαμε με μεγάλη ευχαρίστηση στη νέα σειρά είναι το μυθιστόρημα Το μαύρο Αλγέρι του Μωρίς Αττιά, πάλι από τις εκδόσεις Πόλις. Μεγάλη αγάπη και εκτίμηση τρέφουμε προς την Πατρίτσια Χάισμιθ, οπότε όλα τα βιβλία της, και ιδίως τον «Ταλαντούχο κύριο Ρίπλεϋ» που μετέφρασε ο Ανδρέας Αποστολίδης για τις εκδόσεις Άγρα το 2009, τα ζηλεύουμε.

Υπάρχει προγραμματισμός για τη σειρά που θέλει να βγαίνουν τόσοι τίτλοι ανά τόσους μήνες; Ή να περιμένουμε εκπλήξεις;

Έχουμε ως στόχο να περιλαμβάνουμε κάθε χρόνο τουλάχιστον δύο με τρεις τίτλους στη νέα αυτή σειρά. Διαβάζουμε πολλά, απορρίπτουμε πολλά από τις καινούργιες σοδειές αστυνομικών τις οποίες παρακολουθούμε συστηματικά, και πάντοτε αυτή η δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία αποφέρει κάποια πολύ ενδιαφέρουσα ανακάλυψη. Μας ενδιαφέρει να υπάρχει μια γεωγραφική διασπορά ως προς την προέλευση των συγγραφέων, ώστε οι αναγνώστες να γνωρίσουν τις κοινωνίες που γέννησαν το συγκεκριμένο βιβλίο, με τις ιδιαιτερότητες και τις ιδιομορφίες τους. Η Σκανδιναβία μάς έδωσε εξαιρετικά αστυνομικά, όμως το ενδιαφέρον, κατά τη γνώμη μας, αρχίζει πλέον να μετατοπίζεται προς Νότον. Όπως και να έχει, σκοπεύουμε να συμπεριλάβουμε αντιπροσωπευτικά δείγματα του είδους, από όλον τον κόσμο.

Από ποιους γίνεται η επιλογή των τίτλων; Υπάρχει κάποιος διευθυντής της σειράς;

Δεν υπάρχει διευθυντής σειράς με την κλασική έννοια του όρου. Το επιτελείο μας αποτελείται από πολύ έμπειρους μεταφραστές, επιμελητές, readers, και αρκετά συχνά συζητούμε μαζί τους τίτλους που επισημάναμε ή μας πρότειναν οι λογοτεχνικοί πράκτορες. Στην πραγματικότητα όμως επιλέγουμε τα βιβλία της σειράς έπειτα από μελέτη των καταλόγων των εκδοτικών οίκων με καλές σειρές νουάρ, παρακολουθώντας τις κριτικές στον έγκριτο Τύπο, ηλεκτρονικό και συμβατικό, από τις Εκθέσεις Βιβλίων και, φυσικά, διαβάζοντας, διαβάζοντας, διαβάζοντας…

Θα εντάσσατε και Έλληνες συγγραφείς στο Σκοτεινό Στερέωμα;

Ήδη έχουμε ξεκινήσει δυναμικά τη νέα μας σειρά Ελληνική Λογοτεχνία και με χαρά θα εντάσσαμε στο Σκοτεινό Στερέωμα Έλληνες συγγραφείς. Τα τελευταία χρόνια, εξάλλου, έχουν αναδειχθεί πολλοί αξιόλογοι συγγραφείς αστυνομικού μυθιστορήματος στη χώρα μας.

Μιλήστε μας για τους πρώτους τίτλους της σειράς.

Είμαστε ευτυχείς που θα εκδώσουμε τους Ντότζερς του Μπιλ Μπέβερλι, σε μετάφραση του Ανδρέα Αποστολίδη, ένα μυθιστόρημα που συνδυάζει δύο μυθολογίες χαρακτηριστικές της αμερικανικής κουλτούρας: τη μυθολογία του φυγά και τη μυθολογία του δρόμου. Ο συγγραφέας παρακολουθεί μια συμμορία εφήβων να διασχίζει τη μισή Αμερική, κατά παραγγελία του θείου τού μικρού πρωταγωνιστή, για να βρει και να σκοτώσει ένα μάρτυρα-κλειδί που θα μπορούσε να «κάψει» τον θείο σε μια υπόθεση διακίνησης ναρκωτικών. Είναι ένα σκληρό, έξυπνο και τρυφερό συνάμα μυθιστόρημα ενηλικίωσης σ’ έναν κόσμο ζοφερό και ακατανόητο για τον έφηβο ήρωα, που θα βρεθεί αντιμέτωπος με πρωτόγνωρα διλήμματα και θα δει τον εαυτό του να αλλάζει. Το βιβλίο έχει βραβευτεί από τους Times του Λος Άντζελες ως το καλύτερο μυθιστόρημα μυστηρίου το 2017 και έχει πάρει το Χρυσό Μετάλλιο από την Ένωση Συγγραφέων Αστυνομικού Μυθιστορήματος της Αμερικής. Εκδίδουμε επίσης το δεύτερο βιβλίο με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή Γερουλντελγγέρ του Ιάν Μανούκ, σε μετάφραση Κωνσταντίνου Κωστογιαννόπουλου, μετά τη μεγάλη επιτυχία του πρώτου του, που κυκλοφόρησε το 2015 με τίτλο Εγκλήματα στη Μογγολία. Τίτλος του, Οι άγριοι καιροί. Ο επιθεωρητής Γερουλντελγγέρ επιστρέφει στη δράση και ο Ιάν Μανούκ ξαναβρίσκει την αγαπημένη του Μογγολία και τις απέραντες, παγωμένες εκτάσεις της, μ’ ένα σπουδαίο, εντελώς πρωτότυπο θρίλερ.

Ταυτόχρονα, το Στερέωμα συνεχίσει να επενδύει στην Ξένη Πεζογραφία. Τι να περιμένουμε μέχρι τις Γιορτές;

Ήδη από τις αρχές Οκτωβρίου βρίσκεται στα βιβλιοπωλεία το αμετάφραστο ως σήμερα στα ελληνικά μυθιστόρημα του Πάτρικ Χάμιλτον Οι σκλάβοι της μοναξιάς. Η μετάφραση και το επίμετρο είναι της Κατερίνας Σχινά, η εισαγωγή της βραβευμένης με Νόμπελ Λογοτεχνίας Ντόρις Λέσσινγκ. Μια ιστορία που εκτυλίσσεται στη μέση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο Λονδίνο και την αγγλική επαρχία, με ήρωες μοναχικούς ανθρώπους που προσπαθούν να επικοινωνήσουν, να αγαπήσουν και να αγαπηθούν μέσα στο κλειστοφοβικό περιβάλλον μιας επαρχιακής πανσιόν, στις θορυβώδεις παμπ, στις χορευτικές αίθουσες και στα θεατρικά παρασκήνια. Μια αφήγηση συναρπαστική, από έναν συγγραφέα που ονομάστηκε «ο Ντίκενς του Μεσοπολέμου». Μέσα στον Νοέμβρη θα κυκλοφορήσουν τα δύο πρώτα βιβλία της σειράς Σκοτεινό Στερέωμα. Η δραστηριότητα για το 2017 κλείνει στις αρχές Δεκεμβρίου με το βιβλίο του Ε. Ζάχου-Παπαζαχαρίου «Στα Εξάρχεια το ’80», μια περιήγηση στην ιστορική γειτονιά, τα πρόσωπά της, και τους μύθους εκείνης τής τόσο ζωντανής δεκαετίας, το οποίο θα ενταχθεί στη σειρά της Ελληνικής Λογοτεχνίας.

Ποιοι είναι οι long seller τίτλοι του Στερώματος; Βιβλία που τα χαρήκατε πολύ βγάζοντάς τα και που είχαν, και εξακολουθούν να έχουν, καλή πορεία στα βιβλιοπωλεία;

Όλα τα βιβλία μας τα εκδώσαμε γιατί μας άρεσαν. Αγαπήσαμε τον Νταβίντ Φενκινός, τη Σοφί Φοντανέλ, τον Καρλ Αντερόλντ, τον Αλεξίς Ραγκουνιό. Είμαστε όμως ιδιαίτερα υπερήφανοι και χαρήκαμε πολύ για την έκδοση του υπέροχου βιβλίου του Ματιάς Ενάρ Πυξίδα. Το ίδιο συνέβη και με το βιβλίο του μέγιστου φωτογράφου Σεμπαστιάο Σαλγάδο, Από τη γη μου στη Γη σε μετάφραση Κατερίνας Σχινά. Επίσης αγαπήσαμε και εμείς και οι αναγνώστες τα βιβλία της σειράς Κλασικοί και Σύγχρονοι, όπως το βιβλίο του Μπαλζάκ Σαραζίν, σε μετάφραση-επίμετρο Κώστα Κατσουλάρη, και το βιβλίο του Εμίλ Ζολά Στον Παράδεισο των Κυριών, σε μετάφραση Ιφιγένειας Μποτουροπούλου, που συνοδεύεται από ένα ιδιαιτέρως κατατοπιστικό επίμετρο για το Παρίσι της εποχής, της ιστορικού Ζαν Γκαγιάρ. Ελπίζω οι αναγνώστες να αγαπήσουν και το βιβλίο του Πάτρικ Χάμιλτον.

Η συνεχιζόμενη κρίση ασφαλώς έχει επηρεάσει και εσάς. Σκεφτήκατε να κάνετε μεγάλες αλλαγές στο πρόγραμμά σας για να αντεπεξέλθετε; Ή, ενδεχομένως, προβήκατε ήδη σε δραστικές αλλαγές;

Φυσικά η κρίση μάς έχει επηρεάσει, όπως και ολόκληρο τον χώρο του βιβλίου. Ο κρίκος μεταξύ του αναγνώστη και του εκδότη, που είναι το βιβλιοπωλείο, έχει εξασθενίσει σημαντικά. Είναι σίγουρο ότι λόγω της κρίσης δεν εκδίδουμε όσους τίτλους τον χρόνο θα θέλαμε, και μερικές φορές μπορεί λόγω αυτού του αυτοπεριορισμού να χάσουμε κάποιο διαμάντι και να μας προλάβει άλλος εκδότης. Εκεί που σίγουρα δεν κάνουμε οικονομία είναι στους συνεργάτες μας. Οι μεταφραστές, οι επιμελητές, οι διορθωτές μας, είναι ανάμεσα στους καλύτερους. Επίσης αγαπούμε το βιβλίο ως αντικείμενο και προσέχουμε τη συνολική έκδοση και εμφάνιση, από τη στοιχειοθεσία και το εξώφυλλο ώς την τελευταία λεπτομέρεια.

[ Εικονογράφηση: Λεπτομέρεια από το εξώφυλλο του μυθιστορήματος Ντότζερς. Η φωτογραφία, με τίτλο Gaz station at night, είναι του Dallas Crow ].