Το σπίτι-Facebook

Γωνία Μαυρομιχάλη και Ισαύρων, Εξάρχεια. Είναι το σημείο όπου συναντιούνται δύο θολές ιστορικές περίοδοι της ελληνικής ιστορίας. Παραλλήλως, διασχίζουν τη γειτονιά ονόματα και τοπόσημα της ύστερης οθωμανικής κυριαρχίας που, μέσω της συμμετοχής τους στον αγώνα της ελληνικής ανεξαρτησίας, εισχώρησαν αυτομάτως στο πάνθεον των ηρώων τού ’21. Καθέτως, διαπερνούν τον αστικό ιστό οι βυζαντινές δυναστείες, συνήθως με χρονολογική σειρά, που ξεκινά από τις λατινόφωνες ακόμη αυτοκρατορικές φαμίλιες και καταλήγει στον πρώιμο εξελληνισμό της περιόδου της Άλωσης. Σ’ αυτό το ιστορικό σταυροδρόμι στέκει ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι με τοίχους «κοινωνικούς». Δεν πρόκειται για τη συνήθη συνθηματολογία των «ομιλούντων» τοίχων των Εξαρχείων: τα γραμμένα, με κόκκινη και μαύρη μπογιά, λόγια του τοίχου δεν προτρέπουν στην άνευ όρων απελευθέρωση κάποιου κρατουμένου, ούτε στη χρήση βίας, ούτε και περιέχουν κάποιον λανθάνοντα ερωτισμό που να απευθύνεται στις τυχαίες ματιές των περαστικών. Πάνω στον φρεσκοσοβατισμένο τοίχο, ο άγνωστος γραφιάς χρησιμοποιεί κατά καιρούς το πινέλο του για να αναρτήσει την προσωπική του μελαγχολία. Όπως ακριβώς και στον ψηφιακά λευκό τοίχο του Facebook, έτσι και εδώ, ο γραπτός λόγος είναι εν γένει κοινός, βρίθει από τσιτάτα και μεγαλοστομίες, ενώ παράλληλα εκφράζει κοινότοπα τη mainstream αφήγηση της κρίσης, κατηγορώντας αόρατες «μεγάλες δυνάμεις», προτρέποντας σε μια αφηρημένη αντίσταση, με μία ροπή προς την αυτοθυματοποίηση, την παραίτηση και —εντέλει— τη θλίψη. Οι αναρτήσεις αυτές κατά καιρούς αλλάζουν, ο άγνωστος γραφιάς της γειτονιάς, με τη σκαλίτσα, τις μπογιές και τα πινέλα του, σβήνει και ξαναγράφει στον προσωπικό του τοίχο, που είναι ταυτόχρονα και δημόσιος, αντίστοιχου ύφους status updates που καταλήγουν στη φράση «μελαγχολική αριστερά». Παραδόξως, τον τοίχο του τον έχουν σεβαστεί τόσο το τσουνάμι του tagging όσο και του graffiti, σαν να αναγνωρίζουν την ιδιωτικότητα αυτών των αναρτήσεων και το αυστηρά προσωπικό στοιχείο αυτής της δημόσια εκφερόμενης πολιτικής κατάθλιψης. Στο πρόσφατο βιβλίο του Δημήτρη Καλοκύρη με τον τίτλο «Ισαύρων» (Εκδόσεις Άγρα), το σπίτι-Facebook δεσπόζει στο εξώφυλλο αλλά και στις μέσα σελίδες. Μαθαίνουμε, λοιπόν, ότι πίσω από τον σημερινό τοίχο-καμβά προσωπικών και πολιτικών αναρτήσεων έζησε ο ίδιος ο συγγραφέας με την οικογένειά του κατά τη δεκαετία του ’60, και ότι πριν από αυτόν ιδιοκτήτρια του σπιτιού υπήρξε η Ιωάννα Μπουκουβάλα-Αναγνώστου. Τοίχοι που πίσω τους φώλιασαν οικογενειακές ιστορίες και δημιουργήθηκαν λογοτεχνικοί μικρόκοσμοι, οικειοποιημένοι σήμερα από μία αρχεγονικά απτή κοινωνική δικτύωση, καλυπτόμενοι από την κρισιακή τοιχογραφία μίας μπανάλ δημόσιας και συνάμα ιδιωτικής αφήγησης, οι τοίχοι αυτοί, κάθε φορά που περνώ από μπροστά τους, μου θυμίζουν ότι πλέον, εντός τους, το μόνο που κατοικεί πια είναι το σκοτάδι.