Τα τρίχρονα στα θρανία [1]

Στη Γαλλία τα παιδιά ξεκινάνε τη βασική (αλλά όχι υποχρεωτική) εκπαίδευση στα τρία τους χρόνια. Το νηπιαγωγείο χωρίζεται σε τρεις βαθμίδες: το μικρό, το μεσαίο και το μεγάλο τμήμα (Petite, Moyenne et Grande Section Maternelle). Στο μικρό τμήμα βρίσκονται παιδάκια που έρχονται τρυφερά και άμαθα από την αγκαλιά της μαμάς τους (σπάνια) ή από τη χουχουλιάρικη και προστατευτική αγκαλιά του παιδικού σταθμού.

Η ημερήσια οργάνωση του προγράμματος περιλαμβάνει μία δραστηριότητα το πρωί, φαγητό στο εστιατόριο του σχολείου, διάλειμμα, ύπνο και μία δραστηριότητα το απόγευμα. Υπάρχει ένας εκπαιδευτικός για 25 παιδιά και δυο-τρεις βοηθοί που διευκολύνουν τα παιδιά στο ντύσιμο (βέβαια, πολύ γρήγορα όλα τους μαθαίνουν να ντύνονται μόνα τους) και τα συνοδεύουν στην τουαλέτα. Επίσης οι βοηθοί φροντίζουν ώστε να υπάρχει ησυχία στους κοιτώνες, αν και η ευθύνη για τον ύπνο ανήκει κυρίως στον εκπαιδευτικό, γιατί αυτός είναι η «εξουσία» στο γκρουπ των μαθητών του, και για να συμβιβάσεις 25 μικρά παιδιά να κοιμηθούν την ίδια ώρα χρειάζεται (άφθονη) εξουσία.

Ο Άρης, στα τρία φέτος, πήγε για πρώτη φορά σχολείο. Το καλοκαίρι πριν ξεκινήσει μας κάλεσαν μέσω του Δήμου για να γνωρίσουμε το προσωπικό και τους χώρους του σχολείου και, κυρίως, για να καταλάβουμε τη λειτουργία του. Όταν το επισκεφτήκαμε για πρώτη φορά, μας έκαναν εντύπωση τα τόσο πολλά εκπαιδευτικά εργαλεία και παιχνίδια στη διάθεση των μαθητών σε κάθε τάξη: γωνιά βιβλιοθήκης με υπολογιστή, γωνιά μπακάλικου με αριθμομηχανές, πάγκο και καρότσια για ψώνια, καβαλέτο για ζωγραφική με νερομπογιές (αλλά υποψιάζομαι και για άλλα είδη χρωμάτων), αναρίθμητα υλικά για κατασκευές με διαφορετικά είδη: ζωγραφικής, σχεδίου, χαρτοκοπτικής, γλυπτικής — τελευταία μάλιστα μου έδειξε ο δάσκαλος ένα είδος εργαλείου ξυσίματος για το παιδί πάνω σε μια επιφάνεια ήδη δουλεμένη με σκοτεινά χρώματα. Πολύ όμορφο. Απίστευτα πολλά παιχνίδια, εκπαιδευτικά και μη, μάλλον ό,τι υπάρχει στην αγορά σήμερα. Επίσης παρακολουθούν βίντεο με συναυλίες και κινούμενα σχέδια, ακούν μουσικές από αξιόλογους καλλιτέχνες και ιστορίες που τους διαβάζει ο εκπαιδευτικός — και πάνε και στο θέατρο. Φέτος όμως μετά τα επεισόδια και το ισχυρό plan Vigipirate ίσως η έξοδος στο θέατρο αναβληθεί. Από το σχολείο μάς ζήτησαν, αν θέλουμε, να ενισχύσουμε οικονομικά την αγορά εκπαιδευτικών υλικών για τα παιδιά, και υποθέτω ότι όλοι οι γονείς συνεισφέρουν με χαρά.

Το σχολείο είναι διώροφο, και στον κάτω εσωτερικό χώρο, εκτός από τις τάξεις, υπάρχει ένα μεγάλο μέρος όπου φυλάσσονται οι trottinettes, και μάλιστα νομίζω ότι είδα κάπου και draisiennes, τα μικρά ποδηλατάκια χωρίς πετάλια. Και αυτά προσφέρονται στα παιδιά για παιχνίδι. Δίπλα στα ποδήλατα έχουν διαμορφώσει ένα χώρο για γυμναστική με παρκούρ, κάτι φουσκωτές κατασκευές όπου τα παιδιά περνάνε από διάφορες δραστηριότητες: σκαρφαλώνουν, πηδάνε, κρατάνε ισορροπία, γλιστράνε, τρέχουν και πέφτουν. Υπάρχει επίσης ένα εστιατόριο όπου τρώνε το μεσημέρι, και μερικά από αυτά και το απογευματινό τους, και επίσης ο κοιτώνας με τα στρώματα, εκεί όπου κοιμούνται μετά το φαγητό και το μεσημεριανό διάλειμμα. Στο διάλειμμα, όταν έχει καλό καιρό, βγαίνουν σε μια μεγάλη αυλή με δέντρα, παιχνίδια ισορροπίας, τσουλήθρες, ξύλινο σπιτάκι, σκάμμα κλπ.

Σχετικά με το εστιατόριο, τα μαντάτα είναι κακά. Δηλαδή μια χαρά είναι τα φαγητά που προτείνουν: έχουν υποχρέωση, με εντολή από το Υπουργείο Παιδείας, να προσφέρουν μεγάλη ποικιλία τροφών, ώστε τα παιδιά να συνηθίζουν τις διαφορετικές γεύσεις. Τα μενού τα φτιάχνει διαιτολόγος και τα επιβλέπει αυστηρά η υπεύθυνη υγιεινής. Μπορούμε να δούμε καθημερινά στο σάιτ του Δήμου τι θα φάνε τα παιδιά κάθε μέρα. Έτσι, σήμερα Πέμπτη στο σχολείο τους Άρη προσφέρουν: σαλάτα με ρύζι, fajitas κοτόπουλο, μπρόκολο, νορμανδικό τυρί Pont l’Évêque (στα μενού στη Γαλλία υπάρχει σχεδόν υποχρεωτικά τυρί στο τέλος του γεύματος) και φρούτο. Τα κακά μαντάτα είναι ότι ο Άρης δεν θα φάει τίποτε από όλα αυτά, γιατί στο μενού δεν υπάρχουν, για παράδειγμα, γιαούρτι, φακές ή μακαρόνια που του αρέσουν. Συνομιλώντας με τις πολύ συμπαθητικές κοπέλες που συνοδεύουν τα παιδιά στο γεύμα τους, έμαθα ότι τα περισσότερα παιδιά δεν τρώνε τα ωραία διαλεχτά εδέσματα, αλλά ότι, παρ’ όλα αυτά, είναι υποχρεωμένες να προσφέρουν τέτοια ποικιλία φαγητών. Και βέβαια έχουν δίκιο. Δεν γίνεται να δίνουμε μόνο σοκολάτες και μπισκότα στα παιδιά από φόβο μήπως δεν φάνε τίποτα. Επίσης, απαγορεύεται ρητά από τους παιδιάτρους να πιέζουμε ή να αναγκάζουμε με βία ένα παιδί να φάει κάτι που δεν θέλει. Αυτό με κάνει να πιστεύω ότι, αν δεν είχα επινοήσει τη μεθοδολογία της ιστορίας του τροφίμου σε μορφή διήγησης —διηγούμαι στον Άρη την ώρα που τρώει πώς παρασκευάζεται και διανέμεται το προϊόν που τρώει, εμπλουτίζοντας την ιστορία με τοποθεσίες που τις γνωρίζει (Νορμανδία, Αθήνα, σουπερμάρκετ κ.ά.) και με πολλά φορτηγά και αεροπλάνα που πηγαινοέρχονται—, θα είχαμε σοβαρό πρόβλημα.

Πηγαίνοντας να τον πάρω από το σχολείο, στην είσοδο υπάρχει ένα τετράδιο όπου γράφουν τι έφαγε το κάθε παιδί το μεσημέρι. Είχα δίκιο στις προβλέψεις μου… Τουλάχιστον με παρηγορεί το ότι ξέρω καλά το παιδί μου.