Ξαναειπωμένες ιστορίες

Δέκα ιστορίες της κλασικής λογοτεχνίας έρχονται από το παρελθόν ταξιδεύοντας με νέα φτερά στο παρόν και στο μέλλον, για να προσγειωθούν στις βιβλιοθήκες παιδιών και εφήβων, του πιο απαιτητικού αναγνωστικού κοινού. Η σειρά Save the Story, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη, περιλαμβάνει κλασικά αριστουργήματα ξαναγραμμένα από κορυφαίους συγγραφείς της εποχής μας. Και βέβαια από μια τέτοια σειρά δεν θα μπορούσε να λείπει ο Σαίξπηρ και ο Βασιλιάς Ληρ, ιδωμένος μέσα από τα μάτια της Ιταλίδας συγγραφέως Μελάνια Ματζούκο, η οποία τιμήθηκε το 2003 με την εγκυρότερη λογοτεχνική διάκριση της πατρίδας της, το βραβείο Στρέγκα.

Η ιστορία του Ληρ χάνεται κάπου στα βάθη των αιώνων και της προφορικής παράδοσης, ώσπου το 1136 ο Ουαλός επίσκοπος Γοδεφρείδος του Μονμάουθ, στο βιβλίο του Historia Regum Britanniae, κατέγραψε στα λατινικά το χρονικό των Βρετανών βασιλιάδων. Σ’ αυτές τις σελίδες φιγουράρει για πρώτη φορά ο βασιλιάς Ληρ, που παρουσιάζεται ως ιδρυτής της πόλης Λέστερ. Έκτοτε, πολλοί συγγραφείς ασχολήθηκαν με τον Ληρ, τις τρεις κόρες του και την ιστορία τους, ο καθένας με τον δικό του τρόπο και τη δική του εκδοχή.

Γύρω στο 1594, ο ηθοποιός τότε Ουίλιαμ Σαίξπηρ παρακολούθησε την παράσταση Η πραγματική ιστορία του βασιλιά Ληρ και κάπως έτσι γεννήθηκε μέσα του η ιδέα να ξαναγράψει την ιστορία. Επηρεασμένος όμως και από το μυθιστόρημα του σερ Φίλιπ Σίντνεϊ Αρκάντια, που μιλούσε για έναν τυφλό γέρο προδομένο από τον νόθο γιο του, ο Σαίξπηρ πάντρεψε τις δύο ιστορίες και «αφηγήθηκε τον Βασιλιά Ληρ με τον τρόπο του — και το έκανε τόσο καλά, με τόσο όμορφα λόγια, που στην πορεία η ιστορία αυτή έγινε δική του και κανείς δεν τόλμησε να την ξαναδιηγηθεί».

Ο σαιξπηρικός βασιλιάς Ληρ, λοιπόν, είναι ένας πεισματάρης γηραιός μονάρχης, που εθελοτυφλεί μπροστά στις αδυναμίες του. Μετά από πολλή σκέψη, αποφασίζει να μοιράσει το βασίλειό του στις τρεις κόρες του, τη Γονερίλη, τη Ρεγάνη και την Κορντέλια, ανάλογα με το μέγεθος της αγάπης που θα δηλώσει καθεμιά τους ενώπιόν του. Η Γονερίλη και η Ρεγάνη, φιλόδοξες και εγωίστριες, καμώνονται πως τον αγαπούν περισσότερο κι από την ίδια τους τη ζωή, κάνοντας έτσι τον πατέρα τους να φουσκώσει από περηφάνια και ικανοποίηση. Ο Ληρ αποφασίζει να αποκληρώσει τη μικρότερη και αγαπημένη του κόρη Κορντέλια, καθώς εκλαμβάνει την τίμια εκδήλωση της αγάπης της ως αυθάδεια. Οι δυο μεγάλες κόρες, αναλαμβάνουν τη φροντίδα του γέροντα πατέρα τους, όμως στη συνέχεια τον προδίδουν, τον εγκαταλείπουν και τον αναγκάζουν να περιπλανιέται στην ερημιά, με μοναδική συντροφιά τον γελωτοποιό του και την ελπίδα ότι κάποτε θα ξανασμίξει με την αγαπημένη του κόρη, την Κορντέλια.

Σε αντίθεση με το τραγικό σαιξπηρικό τέλος της ιστορίας, η Μελάνια Ματζούκο επιστρέφει στις αρχικές εκδοχές του βασιλιά Ληρ, όπου ο ηλικιωμένος άντρας δεν οδηγείται στην τρέλα και η Κορντέλια καταφέρνει να επιβιώσει και να γίνει βασίλισσα. Η εξαιρετική εικονογράφηση της Εμανουέλα Ορτσάρι αναδεικνύει την ατμόσφαιρα του βιβλίου και το δράμα του γέροντα βασιλιά.

Μια ιστορία απληστίας, προδοσίας και πόθου για εξουσία, που δεν απευθύνεται μόνο σε παιδιά και εφήβους, αλλά και σε ενήλικες που θέλουν να ξαναδιαβάσουν την ιστορία μέσα από μια πιο φρέσκια ματιά.

Η ιστορία του βασιλιά Ληρ, διασκευασμένη από τη Μελάνια Ματζούκο, είναι το δέκατο βιβλίο της σειράς Save the Story, η οποία αποτελεί σύμπραξη της σχολής αφηγηματικής τέχνης Scuola Holden, που ίδρυσε ο Αλεσάντρο Μπαρίκο, και της Biblioteca di Repubblica-L’Espresso, μιας εκδοτικής πρωτοβουλίας που έχει συστήσει στο ιταλικό κοινό πολλές σειρές μυθιστορημάτων, διηγημάτων, δοκιμίων και ποιημάτων. Κάθε βιβλίο είναι εικονογραφημένο με ξεχωριστό τρόπο από διαφορετικό εικονογράφο, ενώ το ειδικό χαρτί επιλέχθηκε αυστηρά ώστε να ταιριάζει άψογα με τη συνολική έκδοση. Οι Έλληνες μεταφραστές της σειράς Save the Story επιλέχθηκαν προσεκτικά, καθώς απαραίτητη προϋπόθεση ήταν να έχουν μεταφράσει ήδη έργα των εν λόγω συγγραφέων.

Οι υπόλοιποι τίτλοι, συνοπτικά: Δον Ζουάν των Τίρσο δε Μολίνα, Μολιέρου, Λορέντσο ντα Πόντε και Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (από τον Αλεσάντρο Μπαρίκο), Οι λογοδοσμένοι του Αλεσάντρο Μαντσόνι (από τον Ουμπέρτο Έκο), Συρανό ντε Μπερζεράκ του Εντμόν Ροστάν (από τον Στέφανο Μπένι), Η μύτη του Νικολάι Γκόγκολ (από τον Αντρέα Kαμιλέρι), Έγκλημα και τιμωρία του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (από τον Αβραάμ Γεοσούα), Γκιλγκαμές, σουμεριακό έπος (από τη Γιγέν Λι), Αντιγόνη του Σοφοκλή (από την Άλι Σμιθ), Γκιούλιβερ του Τζόναθαν Σουίφτ (από τον Τζόναθαν Κόου) και Πλοίαρχος Νέμο του Ιουλίου Βερν (από τον Ντέιβ Έγκερς).

Μια άρτια, από λογοτεχνικής και αισθητικής άποψης, σειρά, που στους χαλεπούς σημερινούς καιρούς βλέπει την οικονομική κρίση ως ευκαιρία να επιστρέψει το αναγνωστικό κοινό στη λογοτεχνική ποιότητα.