Χριστούγεννα στο Hankley Common

Τα Χριστούγεννα είναι —με διαφορά— η πιο ιδιαίτερη μέρα στο βρετανικό ημερολόγιο. Η μόνη ημέρα του χρόνου που σχεδόν τα πάντα σταματούν. Τρένα, μετρό και λεωφορεία ακινητοποιούνται, αφού ανήμερα τα Χριστούγεννα δεν λειτουργούν οι δημόσιες συγκοινωνίες. Στους έρημους δρόμους του Λονδίνου βασιλεύει η απόλυτη ησυχία: οι περισσότεροι έχουν ήδη ταξιδέψει στην επαρχία ή μαζεύονται σε σπίτια συγγενών και φίλων (η δε οδήγηση είναι μία απόλαυση). Μετά το μεσημεριανό, στις 3 μ.μ., η χώρα παρακολουθεί καθηλωμένη στις τηλεοράσεις το χριστουγεννιάτικο διάγγελμα της Βασίλισσας. Τα κανάλια παίζουν χριστουγεννιάτικες ταινίες —όπως το «Love Actually» και το «Μόνος στο Σπίτι»— και απαραιτήτως μία ταινία με τον Τζέιμς Μποντ. (Το Catching Bullets του Mark O’Connell περιγράφει αναλυτικά το τελετουργικό των Χριστουγέννων που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τις περιπέτειες του μυστικού πράκτορα 007· στην πραγματικότητα όμως είναι και μία πολύ προσωπική ιστορία ενηλικίωσης και αποδοχής της σεξουαλικότητας του συγγραφέα· ένας συγκινητικός φόρος τιμής στη μεταπολεμική και μεταθατσερική ποπ κουλτούρα της Βρετανίας. Το συνιστώ ανεπιφύλακτα για όσους θέλουν να καταλάβουν λίγο καλύτερα τη χώρα αυτή, και φυσικά για όλους τους λάτρεις των ταινιών Μποντ).

Θέλοντας να συνδυάσω το τερπνόν (οδήγηση στο έρημο Λονδίνο και βόλτα στην εξοχή) μετά του ωφελίμου («εκπαιδευτική» εκδρομή και φωτογράφιση), και αποτίνοντας τον δικό μου χριστουγεννιάτικο φόρο τιμής στις ταινίες Μποντ, αποφάσισα φέτος να επισκεφτώ το Hankley Common ανήμερα τα Χριστούγεννα, κουβαλώντας μέχρι εκεί τρία ακόμη πειραματόζωα του στενού οικογενειακού περιβάλλοντος. Το Hankley Common είναι μία σχετικά άγνωστη αλλά ιστορικά, περιβαλλοντικά και κινηματογραφικά σημαντική περιοχή στο Surrey — περίπου μία-μιάμιση ώρα από το κεντρικό Λονδίνο. Μαζί με το γειτονικό Thurley, έχει ακαλλιέργητα λιβάδια, αμμώδεις εκτάσεις, μία μικρή λίμνη και ένα δάσος· ο συνδυασμός της ξανθιάς, σχεδόν λευκής, άμμου με το χαλί από πευκοβελόνες από την (αρκετά σπάνια για τη νότια Αγγλία) δασική πεύκη δημιουργεί ένα μεσογειακό τοπίο μέσα στην καρδιά τού εντελώς αγγλικού, από κάθε άποψη, Surrey.

Το Hankley Common αποτελεί πλέον προστατευόμενο δρυμό, αλλά η ιστορική του σημασία δεν οφείλεται (μόνο) στο φυσικό του περιβάλλον. Στο δάσος αυτό εξελίχτηκε ένα από τα κρισιμότερα κεφάλαια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1943, τα καναδικά στρατεύματα έχτισαν ένα τσιμεντένιο τείχος μήκους 100 μέτρων, ύψους 3 μέτρων και πάχους 3,5 μέτρων με ενισχύσεις και εμπόδια. Το τείχος αυτό ήταν ρεπλίκα του Τείχους του Ατλαντικού — μιας εκτεταμένης σειράς παράκτιων οχυρωματικών έργων που κατασκεύασαν οι Ναζί μετά το 1942 σε όλο το μήκος των ακτών της Δυτικής Ευρώπης, προκειμένου να αποκρούσουν πιθανή απόβαση των Συμμάχων. Οι Σύμμαχοι χρησιμοποίησαν τη «μικρογραφία» του στο Hankley Common για να εκπαιδεύσουν τα στρατεύματά τους και να προετοιμάσουν την επιχείρηση Overlord — την απόβαση στη Νορμανδία.

Το Τείχος αυτό υπάρχει ακόμα ανέπαφο — με εξαίρεση τα σημάδια των ασκήσεων με πραγματικά πυρά και τανκς, και τα σημάδια του χρόνου, δηλαδή την πλούσια βλάστηση που έχει ανθήσει τα τελευταία 73 χρόνια. Η πρόσβαση είναι ελεύθερη, αν και με κάποιους περιορισμούς (π.χ., στην κίνηση των οχημάτων), αφού λίγο παραδίπλα υπάρχει στρατόπεδο του Υπουργείου Αμύνης, ενώ η περιοχή συχνά χρησιμοποιείται για στρατιωτικά γυμνάσια. Ειδικές πινακίδες προειδοποιούν τους επισκέπτες και τους περιπατητές να προσέχουν πού πατάνε και να μην ακουμπάνε άγνωστα αντικείμενα· η περιοχή ενδέχεται να έχει ακόμα νάρκες.

Εκτός από το μίνι Ατλαντικό Τείχος, το Hankley Common είναι επίσης ο τόπος ενός αεροπορικού δυστυχήματος το 1932, στο οποίο σκοτώθηκαν δύο Βρετανοί συγγενείς βουλευτή και ένας Γερμανός κόμης. Στο ίδιο μέρος, το 1942, έγινε ένας φόνος: ο Γαλλοκαναδός στρατιώτης August Sangret σκότωσε τη δεκαεννιάχρονη Joan Pearl Wolfe που ζούσε σε αντίσκηνο στο δάσος. Η δολοφονία, η δίκη και η εκτέλεση του Sangret απασχόλησαν τα πρωτοσέλιδα της εποχής και από τότε έχουν δραματοποιηθεί αρκετές φορές στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση.

Ωστόσο, ομολογώ ότι ο βασικός λόγος που εγκατέλειψα τη χριστουγεννιάτικη θαλπωρή για να επισκεφτώ το Hankley Common δεν ήταν κανείς από αυτούς. Το κεντρικό ξέφωτο της περιοχής ήταν μία από τις βασικές εξωτερικές τοποθεσίες στις οποίες έγιναν τα γυρίσματα για τρεις πρόσφατες ταινίες του Τζέιμς Μποντ: στο The World is Not Enough η περιοχή έπαιξε τον ρόλο μιας πλατφόρμας αγωγών πετρελαίου στην Κασπίας· στο Die Another Day τον ρόλο της Αποστρατιωτικοποιημένης Ζώνης (DMZ) ανάμεσα στη Βόρειο και τη Νότιο Κορέα· και (το βασικότερο) το κουφάρι του Skyfall —του «πατρικού» του Τζέιμς Μποντ στη Σκωτία— στην πραγματικότητα χτίστηκε και κάηκε στο ξέφωτο του Hankley Common.

Όπως ετοιμαζόμασταν να φύγουμε από το δάσος, μία φίλη βρήκε έναν κάλυκα από σφαίρα στο χώμα — και μετά άλλους τρεις. Οι κάλυκες αυτοί μπορεί να έχουν ξεμείνει εκεί από τα στρατιωτικά γυμνάσια.

Ή μπορεί να έπεσαν από το όπλο του Τζέιμς Μποντ.