Στερεότυπα

Όταν αποφάσισα να αλλάξω δουλειά, είχα να αντιμετωπίσω ένα στερεότυπο: την εικόνα που έχουν οι επιβάτες για τους οδηγούς ταξί. Στο μυαλό των περισσότερων, αντρών και γυναικών, ο οδηγός είναι, πρώτα από όλα, ασφαλώς άντρας και στη συνέχεια νευρικός, κουτοπόνηρος και άλλα όχι και τόσο κολακευτικά. Στην περίπτωσή μου, σε αυτό ήρθε να προστεθεί και η αντίληψη που θέλει τις γυναίκες να είναι κακές οδηγοί, να μη γνωρίζουν καλά τους δρόμους, να μην προσανατολίζονται. Δεν είναι λίγες οι φορές με περιστατικά όπως τα παρακάτω…

Βιαστικός κύριος κάθεται δίπλα μου και, αφού κλείνει την πόρτα, χωρίς να με κοιτάξει, μου πετάει ένα «Καλημέρα, αδερφέ».

«Καλημέρα, αδερφέ», απαντώ κι εγώ και στρέφει ξαφνιασμένος το κεφάλι του.

«Α, γυναίκα… και βιάζομαι…»

«Σας διαβεβαιώνω πως δεν θα σταματώ να κοιτώ βιτρίνες», απαντώ σε μια προσπάθεια να ελαφρύνω το κλίμα.

Ο κύριος με κοιτά στραβά, και, μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό μας, τον ακούω να μου λέει συνέχεια: «Πρόσεχε αυτόν δεξιά, πρόσεχε αυτόν απέναντι, το είδες το μηχανάκι, κόκκινο το φανάρι, πέρασέ τον, χωράς», και άλλα τέτοια καταπληκτικά που κοντεύουν να με κάνουν να σταματήσω δεξιά και να τον κατεβάσω κάτω.

Φτάνουμε στον προορισμό του, βγαίνει από το αυτοκίνητο και πετά ένα χαρτονόμισμα στο κάθισμα λέγοντας:

«Τελικά, οδηγείς σαν άντρας».

«Και βρίζω σαν άντρας», του λέω.

Ηλικιωμένη κυρία κάθεται στο πίσω κάθισμα:

«Ήταν του μπαμπά το ταξί, ε;»

«Όχι, δεν ήταν οδηγός ταξί ο πατέρας μου».

«Κάποιου θείου τότε μάλλον», απαντά η κυρία, προβληματισμένη που δεν της βγαίνει το σενάριο.

Και συνεχίζει:

«Και το δουλεύετε μαζί με τον σύζυγο, εσείς το πρωί κι εκείνος το βράδυ, τι να κάνετε, δύσκολα τα πράγματα, να του πείτε να προσέχει τα βράδια», συνεχίζει με τόση βεβαιότητα που με κάνει να αναρωτιέμαι αν έχω σύζυγο και δεν το θυμάμαι.

«Θα του το πω», απαντώ, μπας και σταματήσει η χριστιανή και γλιτώσω τα χειρότερα.

Σε στερεότυπες αντιλήψεις οφείλεται και η εικόνα που έχουν στο μυαλό τους, για εμένα ή τη χώρα, όσοι υποδέχομαι στο αεροδρόμιο, ή η εικόνα που έχω εγώ για αυτούς και τον τόπο από τον οποίο έρχονται.

Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, η στιγμή που περιμένω έναν Ισπανό μοντέλο κι εγώ θεωρώ πως θα έρθει ο Μπαρδέμ αυτοπροσώπως και μετά από λίγο συναντώ ναι μεν κάποιον που είναι Ισπανός και μοντέλο αλλά είναι επίσης και 7 ετών κι έχει έρθει με τη μαμά του.

Άλλη φορά πάλι, η ταμπέλα που κρατώ γράφει ένα τραγουδιστό ιταλικό ονοματεπώνυμο κι εγώ φαντάζομαι πως σε λίγο θα μου δώσει το χέρι ένας σύγχρονος Μαστρογιάνι, τουλάχιστον, φορώντας ένα καλοραμμένο, σκούρο κοστούμι και ωραίο άρωμα — και τελικά φτάνει μπροστά μου ο Ιταλός Ντάνι ντε Βίτο με κάπρι και σαγιονάρα…

Κάπως έτσι έχει συμβεί και με συμπεριφορές που θεωρώ πως θα αντιμετωπίσω από συγκεκριμένους ανθρώπους («Α, είναι Γερμανοί, θα είναι πιο ψυχροί και λιγομίλητοι», «Χμ… Αμερικανοί, θα είναι ομιλητικοί και θορυβώδεις») και έχω διαψευστεί πανηγυρικά. Ευτυχώς, όσο περισσότερους διαφορετικούς ανθρώπους γνωρίζω, τόσο περισσότερο το μυαλό μου αποβάλλει τέτοιου είδους αντιλήψεις.

Με τη σειρά τους, πολλοί από τους επιβάτες που έρχονται από κάποια ξένη χώρα, και ειδικά όσοι έρχονται για πρώτη φορά, περιμένουν να συναντήσουν τον Γκας Πορτοκάλος στο αεροδρόμιο και να δουν έναν καταγάλανο ουρανό, ήλιο να λάμπει ακόμη και τη νύχτα, κίονες στα διόδια της Αττικής Οδού, κόσμο να χορεύει τον Ζορμπά στα πεζοδρόμια και ευτυχισμένους ντόπιους να μεθούν με ούζο ουρλιάζοντας «όπα».

Ας πάω τώρα να παραλάβω μια οικογένεια από το Ιράν· σίγουρα ο κύριος θα έχει μουστάκι, η κυρία θα φορά μαντίλα και το παιδί δεν θα ξέρει λέξη αγγλικά.

Ή μήπως όχι;