Μπροστά από την εποχή του

Το κείμενο αυτό είναι προκατειλημμένο. Το μαρτυρά εξάλλου και ο τίτλος του. Κάποιες φορές όμως η πραγματικότητα και το βίωμα ξεπερνούν τη δυνατότητα μιας αντικειμενικής κρίσης.

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης γεννήθηκε το στις 18.10.1918, αλήθεια σε τι εποχή, στη μόλις 5 ετών απελευθερωμένη Κρήτη, στο τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο πριν την έναρξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Τίποτα δεν είναι τυχαίο, μια μυθιστορηματική προσωπικότητα γεννιέται μέσα σε μια μυθιστορηματική περίοδο. Εγγονός του Κωστή Μητσοτάκη, ιδρυτή του κόμματος των Ξυπόλητων το οποίο ο θείος του Ελευθέριος Βενιζέλος μετονόμασε σε κόμμα Φιλελευθέρων, η ενασχόληση του με την πολιτική έμοιαζε αναπόφευκτη.

Σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση στην Κρήτη μέσω της Εθνικής Οργάνωσης Κρήτης, καταδικάστηκε δυο φορές σε θάνατο από τους Γερμανούς, πρωταγωνίστησε στην πραγματοποίηση των Συμφωνιών του Θερίσσου και της Τρομάρισσας και συνέβαλε πλήρως στον παραμερισμό των ιδεολογικών αντιπαραθέσεων ανάμεσα στις αντιστασιακές οργανώσεις της Κρήτης και στην εμπέδωση ενός κλίματος αμοιβαίου σεβασμού και συνεργασίας που οδήγησε στην αποτροπή του εμφυλίου πολέμου στο νησί. Το 1946, σε ηλικία μόλις 28 χρονών, εκλέγεται βουλευτής με το κόμμα των Φιλελευθέρων. Ο πρώτος μεγάλος κύκλος κλείνει· θα ακολουθήσουν πολλοί ακόμα που θα διαρκέσουν πάνω από μισό αιώνα.

Κάτι που συχνά ξεχνούν όσοι τον κατηγορούν για την αποστασία του 1965 ―στην οποία δεν θα αναφερθώ εδώ― είναι ότι ο Μητσοτάκης υπήρξε ώς τότε βασικός υπουργός του Γεωργίου Παπανδρέου, ο «κρητικός πυλώνας» της Ένωσης Κέντρου και από τους βασικούς παράγοντες που την έφεραν στην εξουσία. Τα γεγονότα του 1965 που οδήγησαν και στη Χούντα του 1967, όχι πάντως σε απόλυτη γραμμικότητα, ξεπερνούσαν τις δυνατότητες και την κατανόηση του υπάρχοντος τότε πολιτικού προσωπικού.

Η σταθερή του εναντίωση στη Χούντα, η ιδιαίτερη πρόσδεσή του με τα Χανιά, το πολιτικό του πείσμα και η οξυδέρκειά του του έδωσαν μια δεύτερη πολιτική ευκαιρία. Το 1977 με το κόμμα των Νεοφιλελευθέρων εξασφαλίζει μια ακόμα ευκαιρία στην πολιτική ζωή του τόπου εκλεγόμενος βουλευτής Χανίων. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν θα αφήσει την ευκαιρία χαμένη και θα τον εντάξει στη Νέα Δημοκρατία. Ο τρίτος και ίσως πιο σημαντικός κύκλος της πολιτικής του ζωής μετά τους Φιλελεύθερους και τους Κεντρώους, εκείνος της Νέας Δημοκρατίας, ξεκινά.

Το 1984 επιτυγχάνει την εκλογή του στην αρχηγία της ΝΔ. Η φιλελεύθερη στροφή της ΝΔ ξεκινά. Ο Μητσοτάκης θα μιλήσει για μικρότερο κράτος, για ιδιωτικοποιήσεις, για ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας. Ακολουθεί τα ρεύματα της εποχής, συγκροτεί έναν καινούριο πολιτικό λόγο, συγκρούεται σφοδρά με τον πολιτικό λαϊκισμό της εποχής, επανασυστήνει και προσαρμόζει τον φιλελευθερισμό στο πολιτικό οπλοστάσιο της ΝΔ, ενώ παράλληλα καταφέρνει να διατηρεί και εξαιρετικές σχέσεις με την ισχυρή Δεξιά πτέρυγα του κόμματος.

Τα γεγονότα της πρωθυπουργίας του 1990-93 είναι ακόμη ανοιχτά και γνωστά. Προφανώς δεν υλοποίησε όλα αυτά που εξήγγειλε, έριξε όμως τον σπόρο για πολλά ζητήματα και προειδοποίησε έγκαιρα για πολλά άλλα. Η γενναιόψυχη και ανδρειωμένη συνάμα στάση του απέναντι στη δολοφονία του αγαπημένου του γαμπρού και συνεργάτη Παύλου Μπακογιάννη και η ειλικρινής πρόθεσή του σε επίπεδο λόγων και έργων να κλείσει το εμφυλιοπολεμικό τραύμα πιστώνονται αναμφισβήτητα στις σημαντικές πολιτικές του στιγμές.

Εξαιρετικός ρήτορας, ευρυμαθής, με άριστες γνώσεις οικονομίας, ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ανήκε σε μια γενιά Ελλήνων που έζησε διά πυρός και σιδήρου. Πολέμησε, πείνασε, ρίσκαρε τη ζωή της, μορφώθηκε, πάλεψε. Ο ίδιος γνώρισε Πόλεμο, Κατοχή, Εμφύλιο, Δικτατορία, Εξορία, αδιανόητα και άγνωστα πράγματα για τη γενιά μας. Ανήκε σε μια γενιά που, πέρα από τα λάθη της, παρέδωσε μια Ελλάδα καλύτερη, πιο πλούσια, πιο ειρηνική, με περισσότερες ευκαιρίες.