Τα Πλυντήρια της Μαγδαληνής

Πρόσφατα παραιτήθηκε ο κεντροδεξιός Ιρλανδός πρωθυπουργός ( Taoiseach, όπως τον αποκαλούν οι Ιρλανδοί) Έντα Κένι (Enda Kenny) μετά από 7 χρόνια πρωθυπουργίας και 40 χρόνια κοινοβουλευτικής παρουσίας. Ο καθηγητής στο επάγγελμα Κένι παρέλαβε την πρωθυπουργία το 2010 ως επικεφαλής τού ενός εκ των δύο ιστορικών κομμάτων της Ιρλανδίας, του Φάιν Γκέιλ ( Fine Gael), βρίσκοντας την ιρλανδική οικονομία σε άθλια κατάσταση, αναγκασμένη να εισέλθει σε μνημόνιο διάσωσης. Παραδίδει τη χώρα εκτός Μνημονίου και με τους πιο μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης στην ΕΕ.

Η προσφορά του όμως δεν ήταν μόνο στο οικονομικό πεδίο. Αν και πιστός καθολικός ο ίδιος, πέτυχε τη νομιμοποίηση του γάμου ατόμων του ίδιου φύλου μέσα από δημοψήφισμα, ενώ ρύθμισε, αντιμετώπισε και τόλμησε να βγάλει σκελετούς από τις ντουλάπες της ιστορικής λήθης. Το ένα θέμα είχε να κάνει με τη σεξουαλική κακοποίηση μικρών αγοριών σε σχολεία της καθολικής εκκλησίας, το άλλο με την αντίστοιχη περίπτωση για κορίτσια και νεαρές κοπέλες, μια ιστορία που έμεινε γνωστή ως Τα Πλυντήρια της Μαγδαληνής (Magdalene Laundries).

Τα πλυντήρια της Μαγδαληνής στην Ιρλανδία διοικούνταν από καθολικές καλόγριες, λειτουργούσαν από τον 18^ο αιώνα και υποδέχονταν «εκπεσούσες γυναίκες» δηλαδή γυναίκες που διέπραξαν αμαρτίες σεξουαλικής φύσης, που είχαν υποστεί βιασμό, που κατηγορούνταν για «ξελόγιασμα» αντρών ή για απόκτηση εξώγαμου παιδιού. Το τελευταίο έκλεισε το 1996. Οι κοπέλες ζούσαν εκεί σε καθεστώς απόλυτου περιορισμού, ενώ παράλληλα δούλευαν στα πλυντήρια, υπό σκληρές συνθήκες, για να καλύπτουν τα έξοδά τους.

Το 1993, ένα τέτοιο ίδρυμα πουλάει λόγω χρεών ένα κομμάτι γης. Κατά τη διάρκεια εργασιών εκσκαφής του νέου ιδιοκτήτη. έγινε μια μακάβρια ανακάλυψη: βρέθηκαν θαμμένα 155 πτώματα. Κορίτσια που κλείστηκαν εκεί, δούλευαν, πέθαναν και θάφτηκαν ξεχασμένα από όλους. Οι καταγγελίες για σεξουαλική, ψυχολογική και σωματική κακοποίηση στο εσωτερικό των ιδρυμάτων αρχίζουν να πληθαίνουν. Ο κύκλος της σιωπής ξεκινά να σπάει. Η πορεία όμως προς την κάθαρση δεν θα είναι εύκολη.

Το 2002, η ταινία «Οι κόρες της ντροπής» θα φέρει το θέμα στην επιφάνεια. Η ταινία αναφέρεται στην ιστορία τριών γυναικών που κλείνονται σε ένα τέτοιο ίδρυμα στα μέσα της δεκαετίας του ’60, η μία έχοντας βιαστεί, η άλλη κατηγορούμενη ως ξελογιάστρα και μία άλλη σαν μητέρα εξώγαμου παιδιού. Αποσπά διθυραμβικές κριτικές, αλλά θα επικριθεί από επιζήσασες των ιδρυμάτων ότι αποδίδει με αρκετή επιείκεια τις συνθήκες που επικρατούσαν και ότι στην πραγματικότητα ήταν πολύ πιο σκληρές.

Στις 19 Φεβρουαρίου του 2013, ο Κένι, έχοντας στα χέρια του το αποκαλυπτικό πόρισμα επιτροπής για το ζήτημα, κάνει μια φορτισμένη συναισθηματικά ομιλία στο Κοινοβούλιο χωρίς να μπορεί να συγκρατήσει τα δάκρυα του. Κάνει λόγο για ντροπή του έθνους (nation’s shame), ζητά δημόσια συγγνώμη από τις 600 περίπου επιζήσασες των πλυντηρίων και εκτός από την ηθική προχωρά και στην υλική αποζημίωσή τους. Τα γυναικεία μοναστικά καθολικά τάγματα που διηύθυναν τέτοια πλυντήρια αρνούνται ακόμη και σήμερα τη συνεργασία τους με τις Αρχές, καθώς και τις κατηγορίες που τους απευθύνονται. Μόνο το τάγμα των Αδελφών του Ελέους έδωσε 128 εκατομμύρια λίρες στο ταμείο αποζημίωσης των θυμάτων.

«Δεν μπορώ να κάνω σπουδαία πράγματα αλλά μικρά με σπουδαίο τρόπο», έλεγε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ο Κένι, αντιμετωπίζοντας αυτή την ιστορία ντροπής με γενναιότητα, το απέδειξε.