Κυνήγι μαγισσών

Οι χώρες της Δύσης (όχι η Ελλάδα) απολαμβάνουν το προνόμιο να διαθέτουν μία τεράστια παραγωγή Λογοτεχνίας για Νέους, τη Young Adult Fiction (YA), που μάλιστα στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες κατέχει τα εμπορικά πρωτεία έναντι κάθε άλλης, ακόμη και συγκρινόμενη με τη Γυναικεία Λογοτεχνία ή την Αστυνομική. Τα παιδιά (εξακολουθούν να) διαβάζουν και στο γυμνάσιο και στο λύκειο, και δεν σταματούν, όπως κατά δυστυχία μας συμβαίνει εδώ, στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Εξίσου εύρωστες και δυναμικές είναι οι ομάδες και λέσχες ανάγνωσης και συζήτησης γύρω από την ΥΑ Λογοτεχνία, τα γκρουπ και τα ειδικά φόρουμ, που κατακλύζουν το διαδίκτυο προσφέροντας ένα πελώριο υλικό (που χρησιμοποιείται και από τις πανεπιστημιακές σχολές δημιουργικής γραφής και ιστορίας της σύγχρονης λογοτεχνίας). Η ΥΑ χωρίζεται στα συνήθη είδη: υπάρχει κοινωνική ΥΑ, ρομαντική ΥΑ, ΥΑ Επιστημονικής Φαντασίας, ΥΑ Τρόμου κλπ. κλπ.

Κυρίως, πλέον, υπάρχει —σε όλα της τα είδη και υποείδη— προοδευτική ΥΑ. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι τα θέματα που απασχολούν καθημερινά όλο τον κόσμο σε επίπεδο ανθρωπίνων δικαιωμάτων, απασχολούν όλο και περισσότερο και τους συγγραφείς ΥΑ, ενώ οι εκδότες αναζητούν με μανία μυθιστορήματα που καταπιάνονται σε βάθος με τη διαφορετικότητα, τον ρατσισμό, το προσφυγικό-μεταναστευτικό ζήτημα, τα φύλα και τον διαχωρισμό τους, τα τρανς άτομα, την κακοποίηση κ.ο.κ. Κανένα μείζον δικαιωματικό θέμα δεν έχει μείνει έξω από τη ΥΑ λογοτεχνία, κάτι που ακούγεται μεν προφανές, αλλά που δεν ίσχυε μέχρι μερικά χρόνια πριν: η ρομαντική πεζογραφία ήταν ρομαντική πεζογραφία, η περιπετειώδης ήταν αμιγώς περιπετειώδης. Ο συρμός θέλει πλέον καθετί άλλο να είναι ουσιαστικά, αν όχι δευτερεύον, τουλάχιστον όχι ενοχλητικά τοποθετημένο στο επίκεντρο.

Το ΥΑ μυθιστόρημα φαντασίας «The Black Witch» της πρωτοεμφανιζόμενης συγγραφέως Laurie Forest, που κυκλοφόρησε τον Μάιο από τον οίκο Harlequin Teen, είχε διαφημιστεί τους προηγούμενους μήνες σαν «μία μεθυστική ιστορία επανάστασης και κυνηγημένου από τις μοίρες έρωτα», ένα «εκρηκτικό “page-turner” που οι αναγνώστες του δεν θα το χορτάσουν», μια «καταδίκη της προκατάληψης και της αδικίας που δεν χαρίζεται πουθενά». Όπως ήταν φυσικό, οι παραγγελίες είχαν ήδη ξεκινήσει, και ήταν μαζικές. Όμως, κάπου στα μέσα του Μαρτίου, η εξειδικευμένη στη ΥΑ Λογοτεχνία μπλόγκερ βιβλίου Shauna Sinyard, αφού διάβασε το τιμής ένεκεν βιβλίο που της έστειλε ο οίκος, έγραψε μία κριτική 9.000 λέξεων αποδομώντας πλήρως το «Black Witch».

Το βιβλίο αυτό, έγραψε, ήταν «το πιο επικίνδυνο, πιο προσβλητικό πράγμα που διάβασα ποτέ μου. […] Είναι γραμμένο αποκλειστικά για λευκούς. Έχει γραφτεί ειδικά για τον τύπο του λευκού που έχει την εντύπωση ότι δεν είναι ρατσιστής και που πιστεύει ότι μας κάνει χάρη μιλώντας θετικά για τους POC [People Of Color] επειδή αναγνωρίζει την ανθρώπινη ιδιότητά τους». Τελείωνε τον λίβελο ζητώντας από τους αναγνώστες της να διαδώσουν μαζικά το κείμενό της. Πράγμα που οι αναγνώστες της έκαναν, με χαρά. Δεν έμειναν μάλιστα εκεί: πήγαν στα Goodreads, τη μεγάλη διαδικτυακή κοινότητα για το βιβλίο, και έβαλαν ένα αστεράκι (που σημαίνει: Άθλιο — τα πέντε αστεράκια σημαίνουν Αριστούργημα) στην «Black Witch», καθιστώντας το έτσι το ΑΚΥΚΛΟΦΟΡΗΤΟ μυθιστόρημα με τη χαμηλότερη βαθμολογία στην ιστορία των Goodreads. Γιατί βέβαια κανείς τους δεν είχε διαβάσει το βιβλίο. Μόνο η Shauna Sinyard.

Στο μεταξύ, στο βιβλίο της η Laurie Forest μιλά για έναν φανταστικό κόσμο όπου ζουν διάφορες φυλές (μεταξύ αυτών και ξωτικά, γίγαντες, δράκοι, νάνοι κλπ.) που βρίσκονται σε αέναη διαμάχη μεταξύ τους. Η πρωταγωνίστρια ανήκει σε μία αριστοκρατική φυλή και ο αγαπημένος της σε μία υποδεέστερη, που εξεγείρεται κατά της τυραννίας. Στο τέλος του τόμου, που είναι ο πρώτος της σειράς (πολλά ΥΑ μυθιστορήματα είναι πολύτομα), η ηρωίδα επαναστατεί και πηγαίνει με τους παρίες. Και έπεται συνέχεια. Κάπου όμως λέει προηγουμένως: «Οι Κέλτες δεν είναι καθαρή φυλή σαν εμάς. Επιτρέπουν την επιμιξία με άλλους λαούς και έχουν μπασταρδευτεί απελπιστικά». Ιδού το κόκκινο πανί. Και ιδού ο λόγος για μία αδιανόητη επίθεση κατά της συγγραφέως, που υφίσταται λεκτική βία μήνες τώρα, από χιλιάδες χρήστες των Μέσων, εφήβους όλους τους — και όλοι ξέρουμε τι σημαίνει εφηβική λεκτική βία, σωστά;

Το «Black Witch» είναι ένα καλό, συναρπαστικό βιβλίο για νέους, και μάλιστα ακραιφνώς αντιρατσιστικό (στρατευμένο, θα λέγαμε), και οι αναγνώστες του (αναγνώστες: αυτοί που το διάβασαν!) έχουν ήδη ανεβάσει τη βαθμολογία του σε όλες τις βιβλιοφιλικές πλατφόρμες. Θα τον βρει τον δρόμο του. Το θέμα μας δεν είναι, άλλωστε, αυτό. Το θέμα μας είναι πάντα η πολιτική ορθότητα όταν καταντά πολιτική τυφλότητα. Το θέμα μας είναι το κυνήγι μαγισσών. Ο δημητρατισμός. Και τα θύματά του, η Ελευθερία του Λόγου και η ίδια η λογική. Αλλά ας σκεφτούμε και κάτι ακόμη. Ότι τα περισσότερα θύματα του δημητρατισμού είναι γυναίκες. Νά τρεις από τις πιο πρόσφατες περιπτώσεις: Laurie Forest, Λώρη Κέζα, Σώτη Τριανταφύλλου.

[ Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Ελευθερία του Τύπου, 13.8.17. Εικόνα: Softsai, «Pentakill Sona in witchhunt» (2017) ].