Η ψυχή στα δύσκολά της

Εβδομάδα ευαισθητοποίησης για τη σχιζοφρένεια η τρέχουσα.

Πώς μπορεί να ξεκινήσει η ευαισθητοποίηση στην Ελλάδα, όταν ακόμη και πολλοί επαγγελματίες ψυχικής υγείας αισθάνονται μια αποστροφή για τις «δύσκολες» ψυχοπαθολογίες; Πώς να μιλήσουμε ανοιχτά για τη σχιζοφρένεια, όταν και η λέξη μόνο προκαλεί τρόμο; Πώς να ασχοληθούμε με θέματα ψυχικής υγείας, όταν φροντίζουμε ως πολιτεία και κοινωνία να τα κρύβουμε καλά;

Η σχιζοφρένεια, όπως και άλλες ψυχικές νόσοι, ακόμη και η κοινή κατάθλιψη, είναι τόσο ορατές όσο και αόρατες μεταξύ μας. Ξέρω ότι πάσχει κάποιος φίλος, γνωστός, συγγενής, ακόμη και εγώ ο ίδιος, όμως ποτέ δεν τολμώ να ανοίξω το θέμα σε μια συζήτηση, σπάνια τολμώ να το μοιραστώ με κάποιον που εμπιστεύομαι. Η ψυχική νόσος είναι ταμπού. Και όσο παραμένει ταμπού τόσο θα αποφεύγουμε να μιλάμε γι’ αυτήν, και έτσι το ταμπού θα ενισχύεται. Τόσο πιο ερμητικά θα κλείνουμε τα μάτια στον νοσούντα, τόσο πιο μιερό θα τον θεωρούμε και τόσο θα τον καταδικάζουμε σε ένα αποκληρωμένο στίγμα. Κανείς δεν θέλει να λέει πως στην οικογένειά του ένα μέλος νοσεί, η ντροπή επιβάλλει άκρα μυστικότητα και την προσποίηση πως όλα είναι καλά. Κανένας δεν θέλει να προσλάβει έναν νοσούντα, από έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητές του. Για να είμαστε ειλικρινείς η ταμπέλα «τρελός» είναι αρκετά επικρατούσα ακόμη και σήμερα. Και έτσι οι άνθρωποι αυτοί, τα μεμονωμένα άτομα, υποφέρουν όχι μόνο από τη σκληρότητα και τη δριμύτητα της νόσου τους, όσο και από τη σκληρότητα, την απέχθεια, την απομόνωση και τον αποκλεισμό από το περιβάλλον τους. Κι αυτό καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την ίασή τους.

Κι όμως η θεραπεία βασίζεται κυρίως στο να μπορεί το άτομο να μιλήσει ανοιχτά για ό,τι βιώνει και να αναζητήσει την κατάλληλη για εκείνο βοήθεια. Το πρώτο βήμα είναι να μιλήσει. Να νιώσει πως αυτό που του συμβαίνει είναι αποδεκτό και πως η αξία του δεν μειώνεται από τη νόσο. Παραμένει ο ίδιος που ήταν και πριν, με τη διάφορα πως τώρα χρειάζεται στήριξη. Να θυμόμαστε, ωστόσο, πως στήριξη δεν σημαίνει ψυχιατρική αγωγή και μόνο. Η οικογένεια, οι φίλοι, το επαγγελματικό περιβάλλον, η κοινωνία, οι επαγγελματίεςν οφείλουν όλοι να συμμετέχουν ενεργά στη στήριξη. Είναι πιο απλό από αυτό που φαντάζεται κανείς. Χρειάζεται αποδοχή και κατανόηση. Υπομονή και παρουσία. Αγάπη και ενδιαφέρον. Και όχι ακρότητες. Ο ψυχικά ασθενής δεν είναι ένα τέρας που πρέπει να φοβόμαστε ή να αποφεύγουμε. Είναι ο δικός μου άνθρωπος που τώρα πάσχει, που η ψυχή του έχει τα δύσκολά της. Και μπορεί να ζήσει μια ζωή όπως τη θέλει, χωρίς το στίγμα, με τα πάνω και τα κάτω της ψυχικής του υγείας. Κι εγώ, ως μέλος του περιβάλλοντός του, ως κοινωνία, οφείλω να μην του βάζω εμπόδια και κυρίως να μην κλείνω τα αυτιά μου στη δική του αφήγηση της ζωής.

Ξανασκέψου την ψυχική υγεία.