Χρυσή Αυγή vs Vox

Την Κυριακή έχουμε εθνικές εκλογές εδώ στην Ισπανία, και το πολιτικό κλίμα βρίσκεται φυσικά σε προεκλογικούς ρυθμούς. Σε ένα από τα γεύματα στην εταιρία, έχω πιάσει κουβέντα με μία συνάδελφο. Είναι μία σχετικά άνετη τύπισσα, γύρω στα 45, που τρώει μόνο υγιεινές και βιολογικές τροφές, έχει πάει ταξίδια σε διάφορα μακρινά μέρη και διατηρεί μία σχέση εξ αποστάσεως με έναν Αυστριακό. Ανά καιρούς εκφράζει κυρίως τις περιβαλλοντικές της ανησυχίες και εκ πρώτης όψεως θα μπορούσε κάποιος να γενικεύσει και να εκφράσει τη βεβαιότητα ότι πρόκειται για πρώην φρικιό που στα νιάτα της γύρναγε τον πλανήτη με ένα σακίδιο. Σε αυτό το γεύμα όμως, η κουβέντα έβγαλε άλλα πράγματα στην επιφάνεια.

Αναλύοντας την πολιτική κατάσταση, η συνάδελφος μου εξηγεί πόσο διεφθαρμένοι και παρόμοιοι πια είναι όλοι οι πολιτικοί όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων, πώς η Αριστερά έχει διαφθείρει όλο το πολιτικό φάσμα στην Ισπανία και πώς προκάλεσε τις τάσεις απόσχισης της Καταλονίας, αλλά και πώς η ίδια θα ήθελε να στηρίξει ένα πράσινο κόμμα, το οποίο όμως υπάγεται στην Αριστερά, οπότε αρνείται να το κάνει. Συνεχίζοντας, μου περιγράφει πώς οι πολιτικοί, αντί να ασχολούνται με σοβαρά ζητήματα όπως η ανεργία, αναλώνονται σε συζητήσεις μικρότερης σημασίας όπως το δικαίωμα στην έκτρωση, τις ταυρομαχίες κλπ. Στην ερώτησή μου τι θα κάνει τελικά, μου εξήγησε πως το Vox παρουσιάζει κάποιες ενδιαφέρουσες προτάσεις, και, παρόλο που διαφωνεί με αρκετές από αυτές, θαυμάζει την ακεραιότητα και τη σταθερότητα στον λόγο που εκφέρει, οπότε είναι πολύ πιθανό να το ψηφίσει.

Το 2013 η Ισπανία είχε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς, το ποσοστό ανεργίας κορυφώθηκε στο 26,2%, οπότε και άρχισε σταδιακά να πέφτει για να φτάσει σήμερα στο επίπεδο του 14% περίπου. Παρόμοιες τάσεις, θυμίζω, παρουσίασε και το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα: την ίδια περίοδο είχε κορυφωθεί στο 27,9%, για να φτάσει στα σημερινά επίπεδα του 18%. Βέβαια τα ποιοτικά χαρακτηριστικά αυτών των αριθμών είναι πολύ διαφορετικά. Η Ισπανία εκτόξευσε την ανεργία της κυρίως στο ανειδίκευτο, εργατικό προσωπικό, θύμα της κρίσης των στεγαστικών δανείων, ενώ η Ελλάδα εκτόξευσε την ανεργία της οριζόντια, σε όλους σχεδόν τους κλάδους της οικονομίας. Παρά τους αλαλαγμούς των εδώ αντιμνημονιακών ευρωσκεπτικιστών, η πραγματική οικονομία της Ισπανίας, οι επενδύσεις και η εργασία στον ιδιωτικό τομέα δεν πέρασαν κάποια σοβαρή κρίση, ενώ στην Ελλάδα όλα αυτά έπεσαν και παρέμειναν στο ναδίρ.

Επί της παρούσης, η ανεργία στην Ισπανία συνεχίζει και παρουσιάζει καθοδικές τάσεις, κάτι που οφείλεται όχι μόνο στην ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων, αλλά και στη διαρκή προσέλκυση ξένων επενδυτών και τη σταθερά θετική, αν και ισχνή, ανάπτυξη του ΑΕΠ της χώρας. Άρα επί της ουσίας η ανεργία δεν είναι πραγματικά σοβαρό πρόβλημα για την ισπανική κοινωνία και σίγουρα οι τελευταίες κυβερνήσεις έχουν παρουσιάσει θετικό έργο προς τη μείωσή της. Πώς γίνεται λοιπόν να αποτελεί το βασικό επιχείρημα για κάποιον σκεπτόμενο άνθρωπο που δηλώνει ανοιχτά ότι θα στηρίξει ένα ακροδεξιό κόμμα;

Το Vox δεν είναι Χρυσή Αυγή. Δεν βγαίνει να μαχαιρώνει μετανάστες στους δρόμους, να κάνει τσαμπουκάδες σε δημόσιες εκδηλώσεις ή να βρίζει με γλώσσα του δρόμου τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ο κορμός της ιδρυτικής του διακήρυξης είναι κάτι του στιλ, «Η Ισπανία στους Ισπανούς», υπονοώντας την καθαρότητα της φυλής, την ομοιογένεια των πολιτικών πεποιθήσεων, την όρθωση απροσπέλαστων τειχών στα σύνορα και άλλων «ωραίων» φασιστικών στοιχείων, αλλά σερβιρισμένος με τη γαρνιτούρα της δημοκρατίας, της καταπολέμησης της διαφθοράς που «φυσικά» είναι διάχυτη σε όλους τους πολιτικούς των μεγάλων κομμάτων, της καταπολέμησης των αυτονομιστών και της ανάδειξης των ισπανικών παραδόσεων. Είναι ένα κόμμα σαν αυτό που λέμε μεταξύ μας ότι, αν η ηγεσία της Χρυσής Αυγής ήταν δυνατόν να είναι λίγο πιο έξυπνη, θα μπορούσαν να είναι μέχρι και αντιπολίτευση.

Το Vox, σύμφωνα με τις έως τώρα δημοσκοπήσεις, θα αποτελέσει τη δυσάρεστη έκπληξη των εκλογών. Θα συμβάλει και αυτό στη σταδιακή άνοδο της ακροδεξιάς και του λαϊκισμού στην Ευρώπη. Σε μία χώρα τού G20, μία χώρα που παρέχει καλές υπηρεσίες στους κατοίκους της, που έχει ανοιχτή οικονομία και σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα, που έχει βασικό μισθό τα 1.050 ευρώ τον μήνα, και που έχει ήδη προβεί σε μεταρρυθμίσεις που θα μειώσουν περαιτέρω τη διαφορά αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων κατά 14,2%, ενός από τα μεγαλύτερα ποσοστά που έχουν καταγραφεί ποτέ για αυτό το στατιστικό. Σε μία χώρα που βρισκόταν σε δικτατορία στη σύγχρονη ιστορία της για σχεδόν σαράντα χρόνια.

Στην Ευρώπη η δική τους Χρυσή Αυγή έχει ωριμάσει. Διαβάζει καλύτερα την κοινωνία και κινείται πολύ πιο προσεκτικά. Έχει τα κοινά στοιχεία όλων των λαϊκιστών, δηλαδή τις γενικεύσεις και τα κλισέ περί διαφθοράς των πολιτικών, απάνθρωπων τεχνοκρατών, τρομοκρατίας, ξεριζώματος των παραδόσεων και υποχθόνιων εσκεμμένων σχεδίων για την αλλοίωση της εθνικής ταυτότητας και της θρησκείας. Εκφράζεται όμως με πιο ευγενικό τρόπο. Μιλάει για ενδυνάμωση της δημοκρατίας, αλλά υπό το δικό της πρίσμα. Μπορεί να πολώνει και να διαμορφώνει σκέψεις βγάζοντας ένα πιο ήρεμο και οικείο πρόσωπο, μεταφέροντας όμως ακραίες ιδέες και προσελκύοντας απογοητευμένους ψηφοφόρους από τα στραβά των άλλων κομμάτων. Επιδεικνύει τα «καθαρά χέρια» (που δεν χαιρετάνε ναζιστικά όπως ο Μιχαλολιάκος) και το νέο, το άφθαρτο που θα ξεριζώσει το παλιό, το αποτυχημένο.

Αν η άνοδος του φασισμού στη Γερμανία του προηγούμενου αιώνα ξεκίνησε από τη βαθιά οικονομική κρίση, στη δική μας εποχή θα ξεκινήσει από ανθρώπους που έχουν πολύ καλύτερο βιοτικό επίπεδο από τους Γερμανούς της δεκαετίας του ’30, αλλά που έχουν ξεχάσει πόσο σημαντικοί, αν και εύθραυστοι, είναι οι δημοκρατικοί θεσμοί και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επειδή έχουν μεγαλώσει σε μία ήπειρο που απολαμβάνει μία από τις μεγαλύτερες ειρηνικές περιόδους στην ανθρώπινη ιστορία και μία από τις μεγαλύτερες συγκεντρώσεις πλούτου και ανάπτυξης της οικονομίας παγκοσμίως.

[ Φωτογραφία ]