Ο φόβος στην ατμόσφαιρα

Ήταν μια κόλαση από ζέστη και βροντές, από εκτυφλωτικό φως και σκούρες σκιές, όπου κρύβονταν μαύροι διάβολοι που καταβρόχθιζαν ανθρώπους. Ένα μπουμπουνητό σαν μια ατέλειωτη θύελλα, ένα ουρλιαχτό κι ένα ρούφηγμα. Ο άνεμος σήκωνε τα πέτα του σακακιού του, τα μαλλιά του, ένας καυτός τυφώνας που ήθελε να κάψει και τον ίδιο. Μια πύρινη λαίλαπα περνούσε από τις χαράδρες και υψωνόταν στον ουρανό σχηματίζοντας τρομερές σπείρες. Ο Χέλερ προσπάθησε να προστατέψει το πρόσωπό του. Ένιωθε τον πυρακτωμένο αέρα να του ξεραίνει το δέρμα, να του καίει τα μαλλιά, να θέλει να του κατασπαράξει τα μάτια. Είναι καθαρή τρέλα, σκέφτηκε, δεν υπάρχει διέξοδος. Δεν μπορούσες ούτε να ανέβεις ούτε να κατέβεις. Ούτε να περάσεις απέναντι. Καμία οδός διαφυγής. Ήταν η κόλαση.

Δρέσδη. Νοέμβριος 1944. Ο αστυνομικός επιθεωρητής Μαξ Χέλερ, της Υπηρεσίας Δίωξης Κοινού Εγκλήματος, ερευνά τη φρικιαστική δολοφονία μίας νεαρής νοσοκόμας. Το πτώμα βρέθηκε δεμένο σε ένα λεμβοστάσιο της Δρέσδης, ένα παράπηγμα στο οποίο έπαιζαν παιδιά της Χιτλερικής Νεολαίας πριν σημάνει ο καθιερωμένος συναγερμός και ο ουρανός της πόλης γεμίσει ξανά από συμμαχικά βομβαρδιστικά αεροσκάφη. Οι βαθιές τομές δείχνουν πως η Κλάρα Μπέλμαν βασανίστηκε πριν την τελευταία της πνοή. Ανάμεσα στους καταπονημένους ντόπιους, ο θρύλος για το Τέρας ζωντανεύει σε χαμηλόφωνες συζητήσεις στα καταφύγια ή κάτω από τα κρύα σκεπάσματα τις ώρες της συσκότισης. Μερικοί το ακούν να ανασαίνει, και άλλοι πάλι να ουρλιάζει και να γελάει μανιακά.

Σαν να μην είχαν άλλο φόβο στο πίσω μέρος του μυαλού τους οι Γερμανοί. Ο πόλεμος πλησιάζει σε ένα τέλος διαφορετικό από το προδιαγεγραμμένο και διατυμπανισμένο. Ο σοβιετικός στρατός βρίσκεται μια ανάσα μακριά, οι Γάλλοι πήραν το μέρος των Συμμάχων, οι οποίοι ενισχύθηκαν από τους Αμερικανούς. Οι πολίτες που δεν στρατολογήθηκαν ζουν σαν αιχμάλωτοι πολέμου στη χώρα τους. Ολόκληρη η Δρέσδη είναι ένας καταυλισμός· πρόσφυγες στοιβάζονται στους δρόμους, έξω από τα νοσοκομεία, σε εγκαταλειμμένα κτίρια ή βομβαρδισμένα ερείπια. Όσοι έχουν ακόμα στέγη δεν είναι περισσότερο τυχεροί — τα κουπόνια τροφίμων ανταλλάσσονται για λίγες σάπιες πατάτες, το σαπούνι είναι πολυτέλεια.

Ο πόλεμος δεν τους ενδιαφέρει καθόλου, σκέφτηκε ο Χέλερ, το μόνο που θέλουν είναι φαγητό και μια ζεστή σόμπα, τίποτε περισσότερο. Είχε περάσει πια όλη εκείνη η ευφορία των πρώτων χρόνων, η μεγάλη πίστη στον Αδόλφο.

Ο Χέλερ έχει δει πολλά για να μην πιστεύει στη μεγάλη ιδέα του Χίτλερ. Τραυματίας επιζών του Μεγάλου Πολέμου, αποφεύγει την έκφραση πολιτικών πεποιθήσεων. Φοβούμενος τη σκιά του, προστατεύει τη σύζυγό του Κάριν και δύο γιους που υπηρετούν το Γ΄ Ράιχ στην πρώτη γραμμή.

Σε κάθε θύμα, το modus operandi κλιμακώνεται. Ο σαδιστής δολοφόνος χτυπάει πάντοτε την ώρα των συναγερμών, όταν όλοι κρύβονται στα καταφύγια. Έχει χρόνο να βασανίσει, να τεμαχίσει.

Ο προϊστάμενος του Χέλερ, αντισυνταγματάρχης Ρούντολφ Κλεπ, βιάζεται να κλείσει την υπόθεση ώστε να στείλει όλη τη διαθέσιμη δύναμη του σώματος στην Εθνοφυλακή του Μπρέσλαου. Ταγός της ιδεολογίας του Χίτλερ, είναι έτοιμος να υπηρετήσει το όραμα του ηγέτη μέχρι κεραίας, ακόμα και αν χρειαστεί να ενοχοποιήσει τους πρόσφυγες και τους Εβραίους για τις δολοφονίες.

Βρισκόμαστε στον τελευταίο μήνα του 1944, και το υπερόπλο που θα αφάνιζε τους μπολσεβίκους δεν εμφανίζεται σε κανένα μέτωπο. Άνθρωποι σαν τον Κλεπ συντηρούν αναμμένη τη φλόγα της ψευδαίσθησης πως η πατρίδα χρειάζεται μία τελευταία ώθηση για να κατατροπώσει τους «εχθρούς».

Χέλερ, αυτή είναι η ώρα του γερμανικού έθνους, του πραγματικού γερμανικού έθνους. Αυτό που ζείτε εδώ είναι το αποτέλεσμα όσων συμβαίνουν όταν μια καθαρά άρια φυλή ανακατεύεται με φυλές κατώτερης ποιότητας. Υπονομεύεται και αποδυναμώνεται. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι που έρχονται στην πόλη μας, που παρέδωσαν την πατρίδα τους στους Ρώσους, που αρνήθηκαν να αγωνιστούν για τα πάτρια εδάφη, όλοι αυτοί είναι ανθρώπινο υλικό κατώτερης ποιότητας.

Ο Χέλερ βρίσκεται ήδη σε δυσμένεια· του παραχωρούνται ελάχιστοι πόροι ώστε να προχωρήσει τις έρευνες. Με την καταδίωξη και δολοφονία ενός Γάλλου που βρέθηκε στο λάθος μέρος τη λάθος ώρα, ο Κλεπ είναι βέβαιος πως τα εγκλήματα εξιχνιάστηκαν. Το ένστικτο του Χέλερ όμως τού υπαγορεύει το αντίθετο: οι ενδείξεις στον τόπο κάθε εγκλήματος σκιαγραφούν το προφίλ ενός απρόβλεπτου εγκληματία. Δυστυχώς, γεγονότα πέρα από τον έλεγχό του τον αποπροσανατολίζουν. Πολύ σύντομα, όταν η στρατηγική της Γερμανίας ανατρέπεται, άμεσος στόχος όλων γίνεται η επιβίωση. Μέσα σε μια νύχτα, η χώρα και οι ζωές των πολιτών της θα καταρρεύσουν στην κυριολεξία. Όσοι επιζήσουν θα περάσουν στην απέναντι όχθη του πολέμου.

Στο πρώτο βιβλίο της σειράς με ήρωα τον επιθεωρητή Μαξ Χέλερ ο συγγραφέας τοποθετεί τη δράση στη Δρέσδη, την πόλη όπου μεγάλωσε και ζει. Ο Γκολντάμερ απλώνει την ιστορία του διεξοδικά βηματίζοντας δίπλα στον πρωταγωνιστή, έναν απλό άνθρωπο τραυματισμένο και ταπεινωμένο.

Ο μεσήλικος επιθεωρητής Χέλερ ζει λιτά, εργάζεται σε κατώτερη θέση όσο δεν διατρανώνει την πίστη του στο δόγμα του Αδόλφου Χίτλερ. Σιωπά απέναντι στους ανωτέρους του, συμμορφώνεται σε εξευτελιστικές οδηγίες και μεταθέσεις, και τρέμει στην προοπτική κατοχής από τον Κόκκινο Στρατό ενόσω παράλληλα την καρτερεί ενδόμυχα για το καλό της χώρας. Εργάζεται προς την απόδοση δικαιοσύνης στη χώρα με την πιο στρεβλή αντίληψη περί ευνομίας. Καθημερινά, έρχεται αντιμέτωπος με διλήμματα που τον καταρρακώνουν ψυχικά, τον κρατούν σε βασανιστική επαγρύπνηση. Τι νόημα έχει να καταδιώκει έναν δολοφόνο ενώ λίγα χιλιόμετρα μακριά χιλιάδες άνθρωποι πέφτουν νεκροί στη μάχη, από το κρύο και την ασιτία, από την Τελική Λύση;

Το «Τέρας» είναι ένα ιστορικό crime μυθιστόρημα με φόντο την κατάρρευση της Γερμανίας. Μια υπενθύμιση πως το τέρας κρύβεται ανάμεσά μας και περιμένει τη στιγμή του — περιμένει να μυρίσει τον φόβο στην ατμόσφαιρα.