Εκδόσεις Κριτική

Το βιβλίο υπήρξε ένα από τα πρώτα θύματα της Κρίσης: οι νέες εκδόσεις και τα τιράζ, και φυσικά τα κέρδη, μειώθηκαν αισθητά πριν καν αυτή αρχίσει να μονοπωλεί τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Ο Αμάγκι ρώτησε παλιούς, ιστορικούς, βασικούς Έλληνες εκδότες, καθώς και κάποιους από τους νεότερους, αλλά και από τους πολύ νέους, για το πώς αποτιμούν την κατάσταση. Ταυτόχρονα, μας μιλούν για τις καινούριες τους εκδόσεις, προτείνοντάς μας πολλούς αξιανάγνωστους τίτλους. Το ερωτηματολόγιο ήταν κοινό για όλους. Τους ευχαριστούμε για το ενδιαφέρον, καθώς φυσικά και για την όλη συνεισφορά τους στα Γράμματα.

Κυριάκος Αθανασιάδης: Πότε ιδρύθηκε ο Οίκος σας; Ποια ήταν η φυσιογνωμία του, και πώς μεταβλήθηκε η ταυτότητά του μέσα στο χρόνο;

Μ.Μ.: Ξεκινήσαμε το 1987 με τη σειρά Κριτική Σκέψη (απ’ όπου και το όνομά μας), που περιλάμβανε σημαντικά δοκίμια: σε πρώτη παγκόσμια έκδοση το Αστική ή Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Γκέοργκ Λούκατς, η Έκλειψη του Λόγου του Χορκχάιμερ, και άλλων, όπως Καντ, Αντόρνο, Καρλ Σμιτ. Τότε, και για λίγα χρόνια ακόμη, υπήρχε σημαντικό ενδιαφέρον για δοκίμια. Συγχρόνως εκδώσαμε μια σειρά με γνωστούς ξένους λογοτέχνες: Γιόζεφ Ροτ, Τόμας Μαν, Ονορέ ντε Μπαλζάκ, Ίταλο Καλβίνο, Μπρεχτ, Ντε Σαντ, Λώρενς κ.ά. Το 1992 η εκδοτική μας παραγωγή συμπληρώθηκε από πανεπιστημιακά συγγράμματα, κυρίως οικονομικά και αργότερα στη φιλοσοφία, την ιστορία και την πολιτική. Γενικά, η σύνθεση των τίτλων άλλαξε σταδιακά μέσα στον χρόνο, ακολουθώντας τις ανάγκες των καιρών.

Κ.Α.: Πείτε μας δέκα τίτλους σας για τους οποίους είστε πραγματικά υπερήφανοι.

Μ.Μ.: Η τριλογία Η ελληνική ιδιαιτερότητα (Καστοριάδης), Οι δουλειές του κ. Ιουλίου Καίσαρα (Μπρεχτ), Διαβάζοντας στη Χάννα (Σλινκ), Το ουράνιο τόξο (Ντ. Χ. Λώρενς), Το μειονοτικό φαινόμενο στην Ελλάδα (ΚΕΜΟ), Ιστορία της Μεσαιωνικής Ευρώπης (Davis), Το σαθρό υλικό του Ανθρώπου (Μπερλίν), Ο βιβλιοπώλης της Καμπούλ (Σέιρσταντ), Η έκλειψη του Λόγου (Χορκχάιμερ), Διεθνής Οικονομική (Κρούγκμαν), Το παράδοξο της παγκοσμιοποίησης (Ρόντρικ).

Κ.Α.: Πόσα βιβλία εκδώσατε το 2000, το 2005 και το 2010; Πόσα θα έχετε εκδώσει φέτος, μέχρι το τέλος της χρονιάς;

Μ.Μ.: To 2000 εκδώσαμε 22 τίτλους. Το 2005, 49 τίτλους. Το 2010, 46 τίτλους. Το 2015 θα κλείσει με 30 τίτλους.

Κ.Α.: Πότε αντιληφθήκατε την Κρίση; Πώς σας επηρέασε ταμειακά και πόσο άλλαξε ή διαμόρφωσε το πρόγραμμά σας;

Μ.Μ.: Φθινόπωρο του 2008 με τη χρεοκοπία των αμερικανικών τραπεζών πήρα το μήνυμα. Δεν φαντάστηκα όμως πως θα είχε τόσο σφοδρές και μακρόχρονες επιπτώσεις. Πήρα τα μέτρα που θεώρησα αναγκαία, μειώνοντας κάποιες δαπάνες —χωρίς ωστόσο καμία απόλυση, ούτε μείωση απολαβών των εργαζομένων— και εντείνοντας την προσπάθεια. Φυσικά, μας επηρέασε ταμειακά, και πολύ μάλιστα. Αλλά ήταν και αφορμή για να δέσουμε ως ομάδα. Μειώσαμε την παραγωγή μας και την εξορθολογήσαμε αυτή την επταετία.

Κ.Α.: Ποια είναι η γνώμη σας για την Ενιαία Τιμή Βιβλίου, και πόσο επηρεάζει η εκάστοτε κυβερνητική πολιτική τις πωλήσεις (ΦΠΑ, ΕΚΕΒΙ κ.ο.κ.);

Μ.Μ.: Θεωρώ την ενιαία τιμή δίκαιη. Σχετικά με την κυβερνητική πολιτική, πιστεύω πως ένας εθνικός φορέας βιβλίου καλό είναι να υπάρχει, όταν κάνει σωστή δουλειά, με συνέπεια προς όφελος της προβολής των βιβλίων και όχι με αυτοπροβολή, με σπατάλες, ρουσφέτια και νεποτισμούς. Η εθνική πολιτική είναι αναγκαία, ιδιαίτερα για τα πανεπιστημιακά συγγράμματα, όπου υπάρχει έλλειμμα διαλόγου μεταξύ φορέων.

Κ.Α.: Ποια είναι η σχέση σας με τις νέες τεχνολογίες, το Web, τα Social Media, αλλά και το e-book;

Μ.Μ.: Ό,τι αποτελεί εξέλιξη εμάς στην Κριτική μάς γοητεύει. Μας αρέσει η αλλαγή, οτιδήποτε καινοτόμο που απλοποιεί την καθημερινή μας ζωή και ανοίγει ορίζοντες. Λέμε λοιπόν Ναι στα ψηφιακά μέσα, στην κοινωνική δικτύωση και στον συνδυασμό των τεχνολογιών. Όλα αυτά φέρνουν κοντά τους ανθρώπους και την κουλτούρα τους. Εξάλλου, να πούμε πως και η ίδια η τυπογραφία υπήρξε μια τρομερή καινοτομία όταν έκανε την εμφάνισή της, και αντέχει ακόμη μετά από 6 αιώνες.

Κ.Α.: Πώς επιλέγετε τους τίτλους που εκδίδετε; Άλλαξαν τα κριτήριά σας την τελευταία πενταετία;

Μ.Μ.: Τα κριτήρια δεν άλλαξαν, έγιναν αυστηρότερα. Επιλέγω πιο συνετά, μετρώντας καλύτερα τα δεδομένα. Ωστόσο, ο ενθουσιασμός του εκδότη, αυτό που λέμε μεράκι, παραμένει αμείωτο, κι αυτό με ξαφνιάζει!

Κ.Α.: Ποιοι τίτλοι σας ξεχώρισαν ήδη από τη φετινή εκδοτική σας παραγωγή; Μιλήστε μας γι’ αυτούς.

Μ.Μ.: Η Πρόζα του Τόμας Μπέρνχαρντ. Αυτοτελές μεταφρασμένο λογοτεχνικό κείμενο του Μπέρνχαρντ είχε να εκδοθεί από το 2003. Δώδεκα χρόνια απουσίας του κλασικού πλέον στη συνείδηση και στον καθορισμό της αναγνωστικής μας νοημοσύνης Αυστριακού. Φυσικά, είναι η δύναμη του λόγου του που τον κάνει να ξεχωρίζει, λόγος που στέκεται σύρριζα στο συναίσθημα. Έπειτα, να μην ξεχνάμε τον Μπέρνχαρντ Σλινκ με το νέο του μυθιστόρημα Η γυναίκα στη σκάλα. Συνεχίζουμε να εκδίδουμε τα έργα του συγγραφέα που μας χάρισε την επιτυχία με το Διαβάζοντας στη Χάννα. Ο Σλινκ έχει μια στραγγισμένη συγκίνηση, δωρική, που μας αφορά όλους. Και μας την προσφέρει απλόχερα.

Κ.Α.: Ποια βιβλία σας να περιμένουμε το χειμώνα;

Μ.Μ.: Ήδη κυκλοφορεί το πρώτο μας graphic novel, το Σούπερκραχ, του Darryl Cunningham. Για πρώτη φορά, η ιστορία της οικονομικής κρίσης με εικόνες από έναν νέο, ταλαντούχο και βραβευμένο σκιτσογράφο. Αυτή η έκδοση ταιριάζει στο προφίλ της Κριτικής, καθώς το αναγνωστικό κοινό μάς αναγνωρίζει από τα οικονομικά εγχειρίδια. Άρα, πλάι στους κλασικούς τίτλους κύρους, το φρέσκο αίμα. Πριν λίγ0 κυκλοφόρησε επίσης το πρώτο βιβλίο στα ελληνικά του Wolfgang Herrndorf, Βερολίνο, γεια, σε μετάφραση Απόστολου Στραγαλινού. Η «απόδραση» δυο αγοριών στο άγνωστο, με φόντο την Ανατολική Γερμανία. Ενηλικίωση, το κυνήγι τού τίποτα, απλώς η ζωή. Δροσερό, αστείο, ζωντανό. Μια ακόμα έκπληξη είναι το βιβλίο του μεγάλου David Foster Wallace, Αυτό εδώ είναι νερό. Εκμυστήρευση για τη ζωή, ένα εγκόλπιο με αποστάγματα που ποτέ δεν χάνουν την αξία τους. Κατά τα άλλα, αναμένονται έργα σπουδαίων οικονομολόγων, θεατρικά έργα, διηγήματα και δοκίμια.

Κ.Α.: Γιατί διαβάζουμε;

Μ.Μ.: Ο καθένας διαβάζει για τους δικούς του λόγους. Όπως λέει και ο Σλινκ, «Γράφω για τους ίδιους λόγους που οι άλλοι διαβάζουν». Σας προκαλούμε να το αντιστρέψετε. «Διαβάζουμε για τους ίδιους λόγους που οι συγγραφείς γράφουν». Με δυο λόγια, διαβάζουμε για να βρούμε κάπου, κάπως, από πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπους, διατυπωμένες τις σκέψεις, τους καημούς και τις αγωνίες μας. Να βρούμε μέσα σε μια τέτοια πολυφωνία τον καθρέφτη της εξυπνάδας, του χιούμορ και της στιγμής που, αν δεν τη γραπώσεις, χάνεται.