Έρνεστ Κλάιν, «Αν είσαι έτοιμος, πάτα Enter»

Συνήθως την περίοδο των Χριστουγέννων μ’ αρέσει να διαβάζω παλιές και νέες αγαπημένες ιστορίες φαντασμάτων. Φέτος όμως έκανα μια εξαίρεση — δεν ξέρω γιατί, ίσως να φταίει η έξοδος του καινούριου «Star Wars» που με έκανε να επανέλθω σε ένα καλοκαιρινό μου ανάγνωσμα, ένα βιβλίο που με είχε αφήσει έκπληκτο. Ένα δυστοπικό young adult, που πιστεύω ότι ξεχωρίζει από τον σωρό του είδους.

Το έτος 2044, ο πραγματικός κόσμος έχει γίνει ένα πολύ άσχημο μέρος για να ζει κανείς. Όπως οι περισσότεροι άνθρωποι στον πλανήτη, ο Ουέιντ Ουότς, ένα δεκαοχτάχρονο ορφανό αγόρι που ζει με τη θεία του —η οποία, μεταξύ των άλλων, τον παραμελεί—, δραπετεύει από τη ζοφερή καθημερινότητά του περνώντας τις περισσότερες ώρες του συνδεδεμένος με το OASIS: μία ευρύτατα διαδεδομένη εικονική ουτοπία που διατίθεται δωρεάν και που σου επιτρέπει να είσαι αυτός που θέλεις να είσαι και να ζήσεις, να παίξεις και να ερωτευτείς σε έναν από τους δέκα χιλιάδες πλανήτες που περιέχει. Και, όπως οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο, ο Ουέιντ ονειρεύεται να ανακαλύψει αυτός, πριν από οποιονδήποτε άλλο, τον πρώτο λαχνό που κρύβεται μέσα σε αυτόν τον εικονικό κόσμο. Γιατί, σε κάποιο σημείο στο εσωτερικό αυτού του γιγάντιου διαδικτυακού παιδότοπου, ο δημιουργός του OASIS Τζέιμς Χάλιντεϊ έχει κρύψει μία σειρά από παράξενους γρίφους που θα χαρίσουν αμύθητη περιουσία —και μεγάλη ισχύ— σε όποιον καταφέρει να τους λύσει. Κάποια στιγμή, ο Ουέιντ πέφτει πάνω στη λύση του πρώτου γρίφου. Ξαφνικά, όλα τα βλέμματα του κόσμου στρέφονται επάνω του — αλλά ανάμεσα στους χιλιάδες ανταγωνιστές του που παίρνουν μέρος στο κυνήγι υπάρχουν ορισμένοι πολύ ισχυροί και αποφασισμένοι παίκτες που είναι διατεθειμένοι να σκοτώσουν για να νικήσουν τον Ουέιντ και να εξασφαλίσουν για λογαριασμό τους το τρόπαιο.

Μια υπόθεση τετριμμένη, θα πει κανείς, ένα κυνήγι θησαυρού που ταυτόχρονα είναι και το ταξίδι του ήρωα προς την ενηλικίωση. Κι όμως: ο Έρνεστ Κλάιν κατορθώνει να γράψει ένα βιβλίο τόσο υπέροχα ξεχωριστό. Ο κόσμος στον οποίο ζει ο ήρωας είναι φριχτός, ένας συνδυασμός του «Soylent Green» και του «Blade Runner». Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζει σε πολυώροφα μπλοκ φτιαγμένα από στοιβαγμένα τροχόσπιτα, και μαστίζεται από την καθολική ανεργία και τις επιδημίες, καθώς η πρόσβαση στην καθαρή τροφή, στο νερό και στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη είναι περιορισμένη στο ελάχιστο — τα αγαθά αυτά μπορούν να τα απολαμβάνουν μόνο τα μέλη της ελίτ που κυβερνά τον κόσμο μέσα από απρόσωπες εταιρείες. Με φόντο όλον αυτό τον ζόφο, ο συγγραφέας στήνει τον κόσμο του OASIS, έναν κόσμο πλημμυρισμένο αναμνήσεις του δημιουργού του από τη δεκαετία του ’80.

Ο συγγραφέας όμως δεν στέκεται μόνο σε μία παράθεση πληροφοριών για τη δεκαετία του ’80. Έχει στήσει προσεκτικά τους ήρωές του, δίνοντάς τους υπόσταση και βάθος. Είναι αληθινοί έφηβοι: λίγες φορές έχω διαβάσει να αποτυπώνονται τόσο ρεαλιστικά η καψούρα, τα όνειρα και η κοσμοθεωρία τους. Το βιβλίο, επιπροσθέτως, έχει καταιγιστική πλοκή, στην οποία μπλέκουν με αριστοτεχνικό τρόπο η επιστημονική φαντασία, το μυθιστόρημα μαθητείας και ο έρωτας — για να κορυφωθούν όλα αυτά σε μία επική μάχη. Μιλάμε για ένα καθαρόαιμο page-turner που απευθύνεται στο συλλογικό μας ασυνείδητο. Καταβροχθίζεις άπληστα τα κεφάλαια, σαν να περνάς πίστες στο Donkey Kong ή στο Super Mario, μόνο που δεν θες να τερματίσεις ποτέ γιατί θα τελειώσει. Δεν είναι τυχαίο ότι τη χρονιά που κυκλοφόρησε, το 2011, κέρδισε το βραβείο Alex από τη Young Adult Library Association της American Library Association, το Prometheus από τη Libertarian Futurist Society, καθώς και το βραβείο καλύτερου sci-fi βιβλίου από τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία Amazon, Barnes & Nobles και Hudson.

Αν λοιπόν ήσουν έφηβος σε αυτή τη δεκαετία, όπως εγώ, θα θυμηθείς όλη την ποπ κουλτούρα της εποχής που κατόρθωσε ο συγγραφέας να χωρέσει στις 618 σελίδες του βιβλίου του. Από το «Star Wars» και το «The Breakfast Club» μέχρι το «Pretty in Pink» και το «Ferris Bueller’s Day Off» και από τον Φρανκ Ζάππα μέχρι τον ξενέρωτο Μπράιαν Άνταμς, όλα είναι μέσα. Αν οι λέξεις ATARI και Commodore 64 σάς λένε κάτι, αν έχετε παίξει έστω και μία φορά Pacman στη ζωή σας, αυτό είναι το ιδανικό βιβλίο για να περάσετε καλά. Αν πάλι είστε γονιός και θέλετε το παιδί σας να ξεκολλήσει από τον υπολογιστή του, τότε να του το αγοράσετε για δώρο. Είμαι βέβαιος ότι το 2044 το βιβλίο αυτό θα συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των κλασικών του είδους.

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη, ενώ ιδιαίτερη μνεία πρέπει να κάνουμε στον μεταφραστή του βιβλίου Αλέξανδρο Καλοφωλιά για την εξαιρετική δουλειά του αλλά και για την έρευνα που έκανε συμπληρώνοντας το κείμενο με σχόλια και παραπομπές, έτσι ώστε να θυμηθούμε εμείς οι παλαιότεροι — και για να μάθουν οι νεότεροι.

ΥΓ. Η Warner Bros αγόρασε τα δικαιώματα του μυθιστορήματος, και τη σκηνοθεσία της ταινίας, που με αγωνία αναμένουμε να βγει στις αίθουσες το 2017, ανέλαβε ο τεράστιος Steven Spielberg.