Ένα όνειρο

Στην Pennsylvania Avenue ξεχωρίζει ένα κτίριο: το αρχηγείο του FBI. Δέκα λεπτά με τα πόδια από το σπίτι μου, αυτό το μπρουταλιστικό μέγαρο, που διαμορφώνεται με επαναλαμβανόμενες γωνίες, στέκεται σαν μια περίεργη, ογκώδης γεωμετρική μορφή στο αστικό περιβάλλον, ξέχωρη από όλα τα άλλα κτίρια. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε γκρίζο ακατέργαστο σκυρόδεμα, béton brut. 

Το αρχηγείο του FBI έχει πάρει το όνομα του Έντγκαρ Τζ. Χούβερ. Ο Χούβερ διορίστηκε έκτος τη τάξει διευθυντής από τον πρόεδρο Κάλβιν Κούλιτζ και προήχθη σε πρώτος τη τάξει επί προεδρίας Φραγκλίνου Ρούσβελτ. Αμφιλεγόμενη προσωπικότητα, ως γνωστόν, αν και κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι ο Χούβερ δημιούργησε έναν σύγχρονο οργανισμό που βασίζεται στον επαγγελματισμό και την επιστημονική μέθοδο. Ήταν, αν μη τι άλλο, και ο πρώτος που διόρισε πράκτορες, αποφοίτους των καλύτερων αμερικανικών πανεπιστημίων. Μεταξύ των άλλων, ο Χούβερ απεχθανόταν τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ: στην προσπάθειά του να αποδείξει ότι ο Κινγκ είχε επηρεαστεί από το κομουνιστικό κίνημα, διέταξε την επί εικοσιτετραώρου βάσεως παρακολούθησή του. Το αδικαιολόγητο μίσος που έτρεφε για την προσωπικότητα του Κινγκ είναι εμφανές και στα δεκάδες μνημόνια που απέστελλε στα κατά τόπους γραφεία της υπηρεσίας.

Και όμως: στην πόλη όπου ένα κτίριο ίσο με ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο υψώνεται προς τιμήν του Χούβερ, παράλληλα, όχι μόνο βρίσκεται και το Martin Luther King Jr. Memorial, ένας ανδριάντας για αυτό τον υπέροχο άνθρωπο, αλλά εορτάζεται και η Martin Luther King Jr. Day —η Δεύτερα σήμερα είναι αργία—, η οποία καθιερώθηκε το 1983 από τον πρόεδρο Ρίγκαν. Στην Ουάσινγκτον οι εορτασμοί, λόγω της ιστορικής σχέσης του Κινγκ με την πόλη, θα είναι μεγαλοπρεπείς: θα ξεκινήσουν με την επίσημη δοξολογία στον Εθνικό Καθεδρικό και θα κορυφωθούν με τη Martin Luther King Jr. Parade. Από τα πανεπιστήμια, τα ινστιτούτα και τα μουσεία της πόλης μέχρι το Kennedy Center for the Performing Arts, θα φιλοξενηθούν περί τα 1.300 πρότζεκτ. 

Στην αρχή, φαίνεται οξύμωρο: στην Ουάσινγκτον δεν χωρούν και οι δύο προσωπικότητες, θα έλεγε κανείς. Σε μια δεύτερη ανάλυση όμως αντιλαμβάνεσαι ότι η χώρα αυτή λειτουργεί μόνο με την αρχή του consensus. Κάνει τις μεταβάσεις της αρμονικά και κλείνει τις πληγές της σιγά-σιγά. Αλλά τις κλείνει. Η αντεκδίκηση δεν αποτελεί λύση σε ένα κράτος δικαίου, πολλώ δε μάλλον σε μια χώρα τόσο πολύχρωμη όσο οι ΗΠΑ. Αυτή άλλωστε είναι και η κληρονομιά του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Ο Κινγκ μεγάλωσε σε μια μεσοαστική οικογένεια της Τζόρτζια, γαλουχημένη στην παράδοση του μαύρου κλήρου των Νότιων Πολιτειών. Ο πατέρας και ο παππούς του ήταν βαπτιστές πάστορες· το δεύτερο όνομα προστέθηκε όταν ο Μάρτιν ήταν μόλις πέντε ετών, ως φόρος τιμής στον Λούθηρο της θρησκευτικής Μεταρρύθμισης. Το οικογενειακό του περιβάλλον, αν και προσπάθησε, δεν μπόρεσε να τον προστατεύσει από τον σκοταδισμό της λευκής μισαλλοδοξίας. Και ίσως καλύτερα, καθώς αυτά τα βιώματα αφύπνισαν τον Κινγκ και τον οδήγησαν στη δράση. Τεράστια επίδραση στη σκέψη του άσκησαν η φιλοσοφία της «πολιτικής ανυπακοής» και της «μη βίας» του Μαχάτμα Γκάντι και οι θεωρίες των σύγχρονων προτεσταντών θεολόγων Πάουλ Τίλιχ και Χένρι Νέλσον Βίμαν, όταν βρέθηκε στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βοστώνης. 

Έχοντας εδραιωθεί στον Νότο, ξεκινά τις περιοδείες και τις μη βίαιες καθιστικές διαδηλώσεις και πορείες διαμαρτυρίας, με αποκορύφωμα την ειρηνική διαφυλετική συγκέντρωση στην Ουάσιγκτον στις 28 Αυγούστου 1963, όπου ακούστηκε και το πραγματικά θεόπνευστο Έχω ένα όνειρο.

Παρά τις επιτυχίες του και το Νόμπελ Ειρήνης το 1964, η αμφισβήτηση δεν άργησε να φανεί ακόμη και στους κόλπους της αφροαμερικανικής κοινότητας όσον αφορά της πολιτική τής μη βίας: οι εξαγριωμένοι ριζοσπάστες  —πάντα αυτοί οι άνθρωποι είναι εξαγριωμένοι— τον λοιδορούν με το προσωνύμιο «de Lawd» («ο κ. Προσευχόμενος»). Ο Κινγκ δεν υποκύπτει. Ακολουθεί τον δρόμο του και διευρύνει τη συμμαχία του και με άλλους θρησκευτικούς ηγέτες. Στις 4 Απριλίου του 1968 δολοφονείται άνανδρα, αλλά τίποτα δεν σταματά: ο σπόρος του Κινγκ είχε ήδη βλαστήσει. 

Ο μύθος του Προμηθέα Δεσμώτη δεν αναβιώνει μόνο στις παρουσιάσεις της ωραίας τραγωδίας του Αισχύλου. Τον βιώνουν εξίσου τραγικά όσοι δεν δέχονται να σκύβουν το κεφάλι και να συμβιβάζονται χάριν της απόλαυσης των υλικών αγαθών, όσοι δεν δέχονται να ακολουθούν το εύκολο μονοπάτι της βίας, που η Κίρκη αφειδώς υπόσχεται στους πρόθυμους να ενδώσουν στα θέλγητρά της.

Σε ευχαριστούμε, δρ Κινγκ.