Εκχριστιανίζοντας (;) έναν εξωγήινο πολιτισμό

Η Επιστημονική Φαντασία είναι ένα είδος γεννημένο για να σε ξαφνιάζει κάθε φορά που ανοίγεις ένα καινούριο βιβλίο, αλλά δύσκολα μπορώ να ανακαλέσω στη μνήμη μου ένα μυθιστόρημα τόσο ρηξικέλευθο (κάθε σύμβαση του genre, αν παραδεχτούμε ότι υπάρχουν τέτοιες και ότι πολλοί βέβαια τις ακολουθούν, εδώ δεν υπάρχει ούτε καν σαν σκιά: το καθετί μπορεί εύκολα να ανατραπεί και να οδηγήσει σε κάτι άλλο) και, ταυτόχρονα, τόσο ανοίκειο — αλλά και τόσο ενδιαφέρον, με έναν τρόπο αλλόκοτο και απολύτως προσωπικό. Ο Μισέλ Φέιμπερ είναι ένας συγγραφέας που δεν μπορεί να κατηγοριοποιηθεί, παράγει μία «λογοτεχνία Φέιμπερ» που μπορείς το ίδιο εύκολα να την παραβλέψεις ή να της παραδοθείς αμαχητί. Με το «Βιβλίο των παράξενων νέων πραγμάτων» συμβαίνει ακριβώς αυτό.

Η υπόθεση είναι απλή και γραμμική, και αποκαλύπτεται σχεδόν από την αρχή: η πελώρια εταιρεία USIC, που ουσιαστικά έχει κληθεί να αναλάβει ένα πρόγραμμα αποίκησης άλλων πλανητών —κάτι που στα συναφή έργα μυθοπλασίας κάνουν συνήθως τα κράτη ή συνασπισμοί κρατών—, επιλέγει μεταξύ των υπολοίπων μελών του προσωπικού της, με αυστηρότητα, επιμέλεια και άκρα προσοχή, έναν ιεραπόστολο, τον Πίτερ Λι, πρώην αλκοολικό, τοξικομανή και παραβατικό αλλά πλέον αφοσιωμένο ψυχή τε και σώματι στον λόγο του Θεού, και τον στέλνει στην Όαση, έναν μακρινό πλανήτη που θυμίζει αχνά τη Γη, κατοικημένο από ένα είδος έλλογων όντων που επίσης θυμίζουν αχνά τους ανθρώπους και που επιθυμούν —τουλάχιστον κάποιοι από αυτούς— να προσηλυτιστούν στον χριστιανισμό. Ο Πίτερ θα ταξιδέψει ώς εκεί υπερήφανος για την αποστολή του και αποφασισμένος να επιτύχει εκεί όπου οι προηγούμενοι σαν κι αυτόν άφησαν ένα έργο ημιτελές και, εν μέρει, σκοτεινό. Το όλο σκηνικό θυμίζει τους ιεραποστόλους που εγκατέλειπαν τη Δύση και την όποια βολή τους για να χαθούν στις ζούγκλες και τις ερήμους μακρινών πολιτισμών της Γης, κατά τους παλαιότερους αιώνες. Το ταξίδι γίνεται, αν και ελάχιστα μας αποκαλύπτονται για αυτό (ο Φέιμπερ αποφεύγει να χάνει χρόνο με λεπτομέρειες που δεν τον αφορούν), ο πάστορας φτάνει στην τρομακτικά μακρινή και υγρή, νοτισμένη από τις συνεχείς βροχοπτώσεις πλην ερημική Όαση, γνωρίζει τους ολιγάριθμους τεχνικούς που εργάζονται σαν μόνιμοι πλέον κάτοικοι εκεί εκεί —στα διάφορα εργοστάσια και στις εγκαταστάσεις που έχουν κατασκευαστεί τα προηγούμενα χρόνια για να υποστηρίξουν τις μελλοντικές δραστηριότητες της βάσης— και επισκέπτεται τον οικισμό των Οάσιων — που είναι αλλόκοτοι και παραμυθένιοι, τρομακτικοί αλλά και γλυκείς με έναν τρόπο, ξαναλέω, που δεν έχουμε καθόλου συνηθίσει σε «παρόμοια» μυθιστορήματα ή ταινίες του είδους, και που κάθε νέα λεπτομέρεια που μαθαίνουμε για τον υποτυπώδη πολιτισμό τους ή τη φυσιολογία τους τους απομακρύνει ακόμη περισσότερο από την κατανόησή μας. Παράλληλα, ο ιερέας θα επικοινωνεί γραπτώς με τη γυναίκα του (οι δυο τους είναι τρομερά ερωτευμένοι, ενώ το βιβλίο ξεκινά με μία, επίσης πρωτότυπα αλλόκοτη, σκηνή σεξ), που έμεινε πίσω στην Αγγλία, πιστή όσο και αυτός αν και με τον δικό της τρόπο, η οποία και θα αναλάβει να τον πληροφορεί για όσες δραματικές αλλαγές συμβαίνουν εκεί, στην πατρίδα: αλλαγές κατακλυσμιαίες και δραματικές, συνδεδεμένες τόσο με γεωλογικές και μετεωρολογικές καταστροφές, όσο και με μία ραγδαία επιδείνωση όλων των ηθικών, οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών «σταθερών» που γνωρίζουμε — οτιδήποτε είναι σήμερα τρωτό, από ένα σημείο και μετά απλώς καταρρέει και παραδίδεται στο χάος και στη βία, και μάλιστα σε πλανητικό επίπεδο. Διχασμένος ανάμεσα στα δύο, το νέο του ευάριθμο ποίμνιο (εκατό ψυχές όλες κι όλες) και τη Γη που σωριάζεται και πλημμυρίζει από τρέλα, αλλά και την αγάπη του για τη σύζυγό του, ο Πίτερ θα αλλάξει και θα αναπτυχθεί εσωτερικά, παραδομένος σε μία αποστολή που δεν μπορεί και δεν θέλει να ελέγξει: θέλει μόνο να τη ζει, όσο και αν αυτό τον σκοτώνει μέρα με την ημέρα.

Η ανάγνωση του «Βιβλίου των παράξενων νέων πραγμάτων» (έτσι ονομάζουν οι αυτόχθονες τη Βίβλο) σε στοιχειώνει. Κι αν θέλεις κάτι μετά το τέλος της, που επίσης θα σε βρει απροετοίμαστο, είναι να διαβάσεις και άλλα έργα αυτού του αταξινόμητου συγγραφέα.

Εξαιρετική έκδοση, και πολύ καλή μετάφραση από τη Χριστιάννα Ελ. Σακελλαροπούλου. Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Λιβάνη. Από τις ίδιες εκδόσεις έχει κυκλοφορήσει το ογκώδες «Το άλικο και το λευκό», που σήμερα είναι εξαντλημένο και περιμένουμε την ανατύπωσή του.

ΥΓ1: Διαβάστε και μία εντυπωσιακή κριτική εδώ.

ΥΓ2: Δείτε το «Κάτω από το δέρμα», φιλμ βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Φέιμπερ.