Αντικείμενα και πληροφορίες

Κατερίνα Χρυσανθοπούλου, Augmented Reality, Τεχνολογία Επαυξημένης Πραγματικότητας

Αντικείμενα και πληροφορίες

Η τεχνολογία επαυξημένης πραγματικότητας ζωντανεύει τις συλλογές των μουσείων, εμπλέκοντας ενεργά τους επισκέπτες.

Η τεχνολογία Augmented Reality, ή αλλιώς επαυξημένη ή ενισχυμένη πραγματικότητα, χρησιμοποιείται σε κινητές συσκευές (tablet, κινητά τηλέφωνα), προβάλλοντας την εικόνα του φυσικού περιβάλλοντος και προσθέτοντας επάνω της πληροφορίες ή εικόνες, σταθερές ή κινούμενες, κείμενα, ήχους και video ή χώρους, που έχουν σχεδιαστεί από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Πολλές φορές συνδυάζει τις δυνατότητες της κάμερας με το σύστημα GPS ενός κινητού τηλεφώνου προβάλλοντας επιπλέον πληροφορίες για ένα γεωγραφικό σημείο.Αντίθετα με την τεχνολογία εικονικής πραγματικότητας (VR), που επιχειρεί να «μεταφέρει» τον χρήστη σε έναν κόσμο διαφορετικό απ’ τον πραγματικό, η τεχνολογία AR εμπλουτίζει τον πραγματικό κόσμο γύρω μας, παρεμβάλλοντας μεταξύ των ματιών μας και του περιβάλλοντος μια επιφάνεια ψηφιακών πληροφοριών. Οι προβολές γίνονται είτε στις οθόνες είτε μέσα από ειδικά γυαλιά.

Βρίσκουμε εφαρμογές της τεχνολογίας επαυξημένης πραγματικότητας σε video games ή σε συσκευές που φοριούνται (π.χ., Google Glasses ή headsets) ή ακόμα και σε εφαρμογές αστρονομίας, όπου με τη χρήση της κάμερας, του GPS, της σύνδεσης στο Internet και των αισθητήρων που υπάρχουν στις οθόνες βλέπουμε τον χάρτη του ουρανού και την ακριβή θέση των αστεριών και των πλανητών τη στιγμή που τα κοιτάζουμε.

Έχουμε ήδη δει εφαρμογές AR σε σουπερμάρκετ, σε κόμικς, σε εξώφυλλα τετραδίων και περιοδικών, σε καταλόγους καταστημάτων και σε πινακίδες με αγγελίες. Ήταν θέμα χρόνου η τεχνολογία αυτή να χρησιμοποιηθεί και για την παρουσίαση έργων τέχνης. Τα μουσεία πάντα αναζητούν τρόπους για να ζωντανέψουν τις συλλογές τους, και η τεχνολογία AR προσφέρει πλούσιο πολυτροπικό περιεχόμενο, όπως εικόνες, βίντεο, 3D περιβάλλοντα και animations σε συνδυασμό με κείμενο, που μπορούν να προβάλλονται πάνω από τα πραγματικά περιβάλλοντα ή αντικείμενα. Η πανταχού παρουσία των smartphones και η αυξανόμενη εξοικείωση μικρών και μεγάλων με τις εφαρμογές AR σε άλλους τομείς δίνουν άμεσα και απτά αποτελέσματα και προσφέρουν πολλούς τρόπους με τους οποίους μπορούν να εμφανίζονται τα έργα τέχνης.

Για παράδειγμα, το CultureClic στη Γαλλία είναι μια πολιτιστική εφαρμογή για κινητά που εντοπίζει τη γεωγραφική θέση έργων τέχνης, δίνει πληροφορίες για μουσεία, τόπους ενδιαφέροντος και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Εννιακόσια γεωγραφικά εντοπισμένα έργα τέχνης (κυρίως στο Παρίσι) είναι προσβάσιμα σε περιβάλλον επαυξημένης πραγματικότητας, καθώς και μέσω χάρτη ή σε λίστες. Χάρη στον κατάλογο Réunion des musées nationaux (RMN) και στα αρχεία της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας (BNF), οι χρήστες μπορούν να ανακαλύψουν πώς ήταν οι τόποι που επισκέπτονται πριν από αρκετούς αιώνες: πώς έμοιαζε ο Πύργος του Άιφελ όταν χτιζόταν, ποιες ήταν οι πρώτες φωτογραφίες της Notre-Dame κλπ. Επίσης, εντοπίζονται 1.350 γαλλικά μουσεία και δίνονται πρακτικές και πολιτιστικές πληροφορίες. Προς το παρόν, η εφαρμογή είναι διαθέσιμη μόνο για iPhone, αλλά σύντομα θα είναι διαθέσιμη και σε άλλες πλατφόρμες. Το πρόγραμμα έχει αναπτυχθεί από το Living Lab e-marginal, για την Proxima Mobile, σε συνεργασία με την Εθνική Βιβλιοθήκη, τον κατάλογο RMN και το Υπουργείο Πολιτισμού και Επικοινωνίας της Γαλλίας.

Αντίστοιχη δουλειά γίνεται στο Βρετανικό Μουσείο. Για παράδειγμα, σε συνεργασία με τη Samsung, τον Νοέμβριο του 2013 δοκιμάστηκε μια νέα εφαρμογή που ονομαζόταν «Ένα δώρο για την Αθηνά», που είχε σκοπό να κινητοποιήσει παιδιά 7-11 ετών να ενδιαφερθούν περισσότερο και με πρωτότυπο τρόπο για το τμήμα του μουσείου που είναι αφιερωμένο στον Παρθενώνα. Στα παιδιά δόθηκαν ταμπλέτες όπου ήδη ήταν φορτωμένη η εφαρμογή, μέσω της οποίας αναγνώριζαν τα αντικείμενα και μπορούσαν να δουν σχετικές πληροφορίες, έχοντας πρόσβαση και σε παιχνίδια σχετικά με τα εκθέματα. Σε μια παρόμοια κίνηση, το Μουσείο Επιστημών έφτιαξε την εφαρμογή «Ιστορίες Επιστήμης», όπου ένα avatar-αφηγητής παρουσιάζεται πάνω στην παλάμη του χρήστη και λειτουργεί ως προσωπικός του οδηγός. Στο Σαν Φρανσίσκο το Exploratorium λάνσαρε μια σειρά αποκλειστικά για ενήλικες, αργά το βράδυ, όπου οι διάφοροι χώροι μετατρέπονταν σε μια σουρεαλιστική παιδική χαρά επαυξημένης πραγματικότητας: οι επισκέπτες καταδιώκονταν από γιγάντια μυρμήγκια του Νταλί ή εμφάνιζαν πάνω στο κεφάλι τους μήλα του Magritte…

Με την επαυξημένη πραγματικότητα, τα καθημερινά αντικείμενα μπορούν να πουν τις δικές τους ιστορίες, να αποκαλύψουν τα μυστικά τους και να αλληλεπιδράσουν με τους χρήστες σε πραγματικό χρόνο. Αυτή η εμπειρία αλλάζει ριζικά τη σχέση και την αλληλεπίδραση μεταξύ του χρήστη της εφαρμογής, του αντικειμένου και των πληροφοριών που αυτό μεταφέρει.