Centaurea cyanus

Οι κενταύριες, ενδημικές σε πολλές χώρες της Ευρώπης, της Βόρειας Αμερικής και πολλών άλλων περιοχών, είναι φυτά ανθεκτικά στον χειμώνα, ποώδη, πολυετή και ετήσια. Μερικά από τα ποώδη είδη σχηματίζουν πολλή όμορφες μπορντούρες. Οι κενταύριες ανήκουν στην οικογένεια της μαργαρίτας, Compositae (συμπέταλα). Υπάρχουν περίπου 500 είδη κενταύριας σε όλο τον κόσμο, με γνωστότερο το είδος Centaurea cyanus. Τα είδη της ελληνικής χλωρίδας είναι 71, μεταξύ των οποίων και η Centaurea cyanus — το φυτό Κύανος των αρχαίων Ελλήνων.

Γεγονός είναι ότι το όνομα του γένους, Κενταύρια, έχει τις ρίζες του στην ελληνική μυθολογία. Λέγεται ότι πήρε το όνομα του από τον σοφό Κένταυρο Χείρωνα, δάσκαλο του Ασκληπιού, του Αχιλλέα, του Ιάσωνα αλλά και του Απόλλωνα. Στην Τιτανομαχία ο Χείρωνας ήταν με το μέρος του Ηρακλή στη μάχη του εναντίον των Κενταύρων. Ο Ηρακλής όμως τον πλήγωσε κατά λάθος στο πόδι με ένα βέλος ποτισμένο στο δηλητήριο της Λερναίας Ύδρας. Ο Χείρωνας τότε χρησιμοποίησε το φυτό της κενταύριας σαν βότανο για να γιατρέψει την πληγή του.

Το χαρακτηριστικό όνομα cornflower (λουλούδι των καλαμποκιών — γερμανικά Korn Blume) προέρχεται από το γεγονός ότι το φυτό αναπτύσσεται άγριο σε χωράφια με σιτηρά και παρόμοια γεννήματα της νότιας Ευρώπης. Όταν ο Ναπολέων εξανάγκασε τη βασίλισσα Λουΐζα της Πρωσίας να απομακρυνθεί από το Βερολίνο, αυτή έκρυψε τα παιδιά της σe ένα χωράφι σπαρμένο με σιτηρά και για να κάθονται ήσυχα και αθόρυβα τα έβαλε να πλέκουν στεφάνια με κενταύριες. Αργότερα, ένα από τα παιδιά της, ο Γουλιέλμος, έγινε αυτοκράτορας της Γερμανίας. Αναπολώντας τη γενναιότητα της μητέρας του, έκανε την κενταύρια εθνικό σύμβολο. 

Και πριν αναρωτηθείτε αν το έριξα στη βοτανολογία, η τελευταία φράση είναι το κλειδί αυτού του άρθρου . Το όμορφο κυανό φυτό συνδέεται με το πρόσφατο 50% της αυστριακής Ακροδεξιάς, αφού από τον 19ο αιώνα γίνεται το σύμβολο του γερμανικού εθνικισμού, γνωστού με το όνομα «Παγγερμανισμός»,  δηλαδή την ένωση όλων των γερμανόφωνων λαών της Ευρώπης υπό την εξουσία των Αυστριακών Γερμανών.

Τον 19ο αιώνα η ένωση των εθνικιστών-φιλελευθέρων (νά γιατί το ακροδεξιό κόμμα της Ελευθερίας στην Αυστρία χαρακτηρίζεται φιλελεύθερο…) και των παγγερμανιστών συγκροτούν το τρίτο στρατόπεδο, ένα πολιτικό στρατόπεδο πέρα από συντηρητικούς και σοσιαλιστές, το οποίο έχει ως στόχο τη Μεγαλύτερη Γερμανία. Το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου θα έχει ως συνέπεια την ίδρυση της πρώτης αυστριακής δημοκρατίας, που δεν θα διαρκέσει πολύ αφού η ναζιστική Γερμανία θα προσαρτήσει πλήρως την Αυστρία — διαδικασία που έμεινε στην ιστορία με τον όρο Anschluss. Το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η απένταξη της Αυστρίας από τη Γερμανία, η εγκατάσταση εκατοντάδων χιλιάδων συμμαχικών στρατευμάτων —κυρίως Σοβιετικών— που θα την καταλάβουν για μια δεκαετία μέχρι το 1955 και το πρόγραμμα αποναζιστοποίησης που θα επιβάλλουν, θα επιτρέψουν την πολιτική ανασυγκρότηση του τρίτου στρατοπέδου που θα εκμεταλλευτεί τα αισθήματα ξενηλασίας στον λαό. Το αίτημα τώρα δεν είναι βέβαια ο Παγγερμανισμός, αφού το ναζιστικό πέρασμα είναι πρόσφατο, αλλά η υπεράσπιση της αυστριακής ταυτότητας. Έτσι, ένα χρόνο μετά την αποχώρηση των συμμαχικών στρατευμάτων το 1956 ιδρύεται το κόμμα της Ελευθερίας, το FPO ( συμπλήρωσε 60 χρόνια ζωής), το βασικό ακροδεξιό κόμμα της χώρας — το τρίτο πολιτικό στρατόπεδο αποκτά ενιαία κομματική υπόσταση.

Το 1987 η εκλογή του ιστορικού του ηγέτη του Χάιντερ, ο οποίος προερχόταν από την παγγερμανιστική παράδοση, έκανε πολλούς να πιστεύουν ότι το κόμμα θα ξαναστρεφόταν σε αυτή την κατεύθυνση. Ο Χάιντερ όμως ακολούθησε μια πιο λαϊκίστικη γραμμή επιβεβαιώνοντας και τις μεταμορφώσεις της αυστριακής ακροδεξιάς από ριζοσπαστική σε φασιστική, και αργότερα σε παραδοσιακή . Παρ’ όλα αυτά, το 2006, στα 50 χρόνια του κόμματος, οι βουλευτές του εμφανίστηκαν στη Βουλή με την Κενταυρία στο πέτο, κάτι που θεωρήθηκε ναζιστική πρόκληση. Σήμερα λίγα μέλη του κόμματος αυτοπροσδιορίζονται ως εθνικά Γερμανοί και η πλειοψηφία υποστηρίζει την αυτόνομη αυστριακή εθνική ταυτότητα.