Τα βιβλία της άμμου [3]

Καλοκαίρι: η εποχή που επιτέλους ο περισσότερος κόσμος βρίσκει λίγο ελεύθερο χρόνο να διαβάσει βιβλία για τα οποία ακούει να συζητούν μέσα στη χρονιά. Κυκλοφορεί ένας μύθος που λέει ότι η εποχή θέλει «ελαφρά» αναγνώσματα, ώστε να ταιριάζουν στην ανεμελιά της. Ακούγοντάς το αυτό, πάντα γελάω. Λες και υπάρχει μετρητής διάθεσης ή γούστου στο διάβασμα. Εγώ, π.χ., πέρσι διάβασα στην παραλία το «Πόλεμος και πόλεμος» του László Krasznahorkai και αμέσως μετά το «Α μπε μπα μπλομ» του Matthew J. Arlidge, ένα εκπληκτικό θρίλερ. Ο καθένας ας μπει σε ένα βιβλιοπωλείο, ας διαλέξει όποιο βιβλίο τού κάνει κέφι χωρίς ενοχές κι ας βυθιστεί στον κόσμο του. Η ποικιλία είναι τεράστια και καλύπτει όλα τα γούστα. Φέτος, παρ’ όλη την κρίση που μαστίζει τον εκδοτικό κόσμο, βγήκαν πολλά ενδιαφέροντα βιβλία. Από όσα διάβασα, αυτά τα συνιστώ ανεπιφύλακτα. Η σειρά είναι τυχαία.

Jaume Cabré, «Confiteor», μετάφραση Ευρυβιάδης Σοφός, Εκδόσεις Πόλις. Ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα-ποταμός που το διαβάζεις γραμμή-γραμμή. Η μνήμη που φθίνει και η προσπάθεια να σώσεις ό,τι πρέπει να σωθεί. Μια υπέροχη ιστορία, όπου όλα μπλέκονται σε ένα ιδιοφυές γαϊτανάκι, σε μια εντυπωσιακή πλοκή.

Ellroy, «Perfidia: Ο κύκλος της προδοσίας», μετάφραση Ανδρέας Αποστολίδης, Εκδόσεις Κλειδάριθμος. Το πρώτο μυθιστόρημα της δεύτερης τετραλογίας του μετρ του hard-boiled. Ένα έπος 1074 σελίδων. Μέσα από το έγκλημα, η με χειρουργική ακρίβεια αναπαράσταση μιας ολόκληρης εποχής. Απλώς δεν μπορείς να το αφήσεις από τα χέρια σου.

Έλενα Φερράντε, «Η υπέροχη φίλη μου: Η τετραλογία της Νάπολης — Βιβλίο πρώτο», μετάφραση Δήμητρα Δότση, Εκδόσεις Πατάκης. Ένα παγκόσμιο εκδοτικό φαινόμενο. Μια συγγραφέας που περιφρονεί τους κανόνες του σύγχρονου μάρκετινγκ. Το βιβλίο της όμως μας γυρίζει στα μεγάλα μυθιστορήματα του 19ου αιώνα. Γραμμική αφήγηση, γλώσσα απλή, κατανοητή. Η Φερράντε δείχνει αρκετά σίγουρη για να χρησιμοποιήσει σύγχρονα λογοτεχνικά τεχνάσματα. Έχει να διηγηθεί μια ιστορία που καταπιάνεται με τα μεγάλα ζητήματα της ζωής και το καταφέρνει άριστα.

St. John Mandel, «Σταθμός Έντεκα», μετάφραση Βάσια Τζανακάρη, Εκδόσεις Ίκαρος. Ένα βιβλίο μακρινός απόγονος του «The Stand» του Stephen King. Ένα μετααποκαλυπτικό βιβλίο, μια ανατριχιαστική δυστοπία. Αυτό που το κάνει όμως να ξεχωρίζει είναι ο τρόπος που χειρίζεται η συγγραφέας το υλικό της. Οι σκηνές βίας, που θα περίμενε ο αναγνώστης να συναντήσει, είναι ουσιαστικά απούσες. Η Mandel χτίζει τους χαρακτήρες της αργά, προσεκτικά, η πλοκή του βιβλίου είναι σαν λεπτοδουλεμένο κέντημα. Το νήμα που συνδέει τα πάντα είναι ο Σέξπιρ, που με κάθε τρόπο δίνει το παρών του σε όλο το βιβλίο. Ακολουθώντας μαγεμένος ο αναγνώστης την υπνωτιστική αφήγηση, θα καταλάβει γιατί «η επιβίωση από μόνη της δεν είναι αρκετή».

Barnes, «Ο αχός της εποχής», μετάφραση Θωμάς Σκάσσης, Εκδόσεις Μεταίχμιο. Γιατί να διαβάσεις μια μυθιστορηματική βιογραφία για τον Σοστακόβιτς; Κατά πρώτον, γιατί την έγραψε ο Barnes και τίποτα στα βιβλία του Barnes δεν είναι ακριβώς αυτό που φαίνεται. Κατά δεύτερον, η μουσική, η τέχνη, η σύγκρουση του ατόμου με μια εξουσία που θέλει να ελέγχει τα πάντα, που καταπνίγει κάθε υποψία ελεύθερης δημιουργίας, όλα είναι εκεί άριστα πλεγμένα μεταξύ τους. Όλα ειπωμένα με το γνωστό λιτό, βρετανικό, κομψό στιλ του συγγραφέα.

Δημήτρης Μαμαλούκας, «Ο κρυφός πυρήνας των Ερυθρών Ταξιαρχιών», Εκδόσεις Κέδρος. Ένα καθαρόαιμο αστυνομικό, ένα page turner, με πολλή και βαθιά έρευνα πίσω του. Ο Νικόλα Μιλάνο και ο Γκαμπριέλε, που τους αγαπήσαμε στη «Χαμένη βιβλιοθήκη του Δημητρίου Μόστρα» (Εκδόσεις Καστανιώτη), τώρα κάνουν μια βουτιά στο πρόσφατο τρομακτικό και βρόμικο παρελθόν της Ιταλίας. Ένα βιβλίο που διαβάζεται χωρίς ανάσα.

Γιάννης Ξανθούλης, «Την Κυριακή έχουμε γάμο», Εκδόσεις Διόπτρα. Φέτος ο Γιάννης Ξανθούλης κλείνει τριάντα πέντε ενεργά χρόνια στην πεζογραφία και αποφάσισε να μας καλέσει σε ένα γάμο για να το γιορτάσουμε — ένα γάμο καλοκαιρινό. «Όλες οι λύπες αντέχονται αν τις βάλεις σε μια ιστορία». Με το ξεχωριστό ύφος του, αυτό το μοναδικό μείγμα σουρεαλιστικού χιούμορ, ειρωνείας, μισοκρυμμένης τραγικότητας και συναισθήματος, αποφασίζει, παίρνοντας υλικό από τις παιδικές του μνήμες, να επενδυθεί σε ένα βιβλίο απολαυστικό, με καθηλωτική πλοκή. Ένα βιβλίο που δεν θες να βγεις ποτέ από τον κόσμο του.

Αύγουστος Κορτώ, «Νεοελληνική μυθολογία», Εκδόσεις Πατάκης. Με αυτό το βιβλίο συμβαίνει το εξής: το αγοράζεις, το διαβάζεις και μετά το κουβαλάς συνέχεια μαζί σου. Γιατί το βιβλίο αυτό είναι το απόλυτο φάρμακο κατά της μουντρουχιάς και των νεύρων. Αρκεί να το ανοίξεις και να διαβάσεις μια παράγραφο. Το βιβλίο είναι ένας φόρος τιμής στην πολυαγαπημένη «Ελληνική μυθολογία» του Νίκου Τσιφόρου. Με αυτήν ως έμπνευση, ο Κορτώ περιγράφει τις περιπέτειες θεών και ηρώων χρησιμοποιώντας μια γλώσσα σύγχρονη, γεμάτη εκφράσεις της αργκό και των social media. Αυτό το βιβλίο έχει το καλό ότι μπορείς να το διαβάσεις μόνος σου αλλά και με παρέα. Στερείται κάθε κενής σοβαροφάνειας αλλά όχι σοβαρότητας. Γιατί πέρα από τα αβίαστα γέλια μπορείς να μάθεις και κάτι.

Γιώργος Γκόζης, «Γκουανό», Εκδόσεις Πόλις. Μια νουβέλα. Πέντε αφηγήσεις. Πέντε διαφορετικές φωνές που μιλούν για το ίδιο θέμα. Πέντε άνθρωποι που αναμετριούνται με την Ιστορία και την Μνήμη. Δύσκολο να μιλήσω για ένα βιβλίο που μου θύμισε τόσο τη δική μου οικογενειακή ιστορία. Σαν να βγήκε η προγιαγιά μου από το οικογενειακό άλμπουμ και συνέχισε να μου λέει την ιστορία της. Η απλότητα, η ηρεμία του λόγου του Γκόζη σε κατακλύζει και σε κάνει να σκεφτείς και να θυμηθείς.

Θωμάς Κοροβίνης, «Ο καταδεσμός», Εκδόσεις Άγρα. Κάθε βιβλίο του Κοροβίνη για μένα είναι μαγνήτης. Ο σπαρταριστός,  γεμάτος σαρκασμό μονόλογος της Ζηνοβίας σκιαγραφεί το χειρότερο πορτρέτο του νεοέλληνα. Ο συγγραφέας σκηνοθετεί την ηρωίδα του όπως κινείται και μιλά μέσα στο σπίτι. Την παρακολουθείς και δεν θες να χάσεις κουβέντα. Γιατί πίσω από τον γεμάτο σαρκασμό λόγο της Ζηνοβίας, τις ευφάνταστες βρισιές και εκφράσεις της, κρύβεται ο εφιάλτης της καθημερινότητας.

Επίσης μια άλλη μορφή λογοτεχνίας θα μπορούσε να σας κρατήσει συντροφιά φέτος το καλοκαίρι: τα graphic novel. Μη διστάσετε! Δεν είναι Μίκυ Μάους για παιδιά (που και να ήταν δεν πειράζει διόλου). Είναι μια μορφή τέχνης πολύ γοητευτική, που θα σας κρατήσει συντροφιά και θα σας ανοίξει έναν καινούργιο κόσμο. Στην αγορά κυκλοφορούν πολλά και αξιόλογα. Ξεχώρισα τρία από αυτά που διάβασα φέτος, τόσο για το κείμενό τους όσο και για τη σχεδίαση: «Ο Ερωτόκριτος» των Δημοσθένη Παπαμάρκου, Γιώργου Γούση και Γιάννη Ράγκου από τις Εκδόσεις Polaris, «Ο ξένος» του Jacques Ferrandez από τις Εκδόσεις Πατάκης, και το «Γκάμπο» των Oscar Pantoja, Miguel Bustos, Felipe Camargo και Tatiana Cordoba από τις Εκδόσεις Ίκαρος. Εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους τόσο ως το πώς πραγματεύονται την ιστορία τους όσο και σχεδιαστικά, υπόσχονται απολαυστικές στιγμές ανάγνωσης.

Καλό καλοκαίρι!