Οι Λέξεις και τα Πράγματα

Τι ήταν αυτό που έπιασε στα καλά καθούμενα, ώρα καμάτου όπως λένε στο χωριό μου, τον υπουργό Παιδείας κι αποφάσισε να βάλει τα πράγματα στη θέση τους; Και τι ήταν αυτά τα πράγματα, άραγε; Ήταν πράγματα που είχαν να κάνουν με το πεδίο της ευθύνης του; Με τα κενά στις θέσεις διδασκόντων, με την κατάσταση των βιβλίων, με την κατάσταση των σχολείων; Μην είχαν να κάνουν με τους αξιολογητές που σε τρεις Σχολές κυνηγήθηκαν, προπηλακίστηκαν και εκδιώχθηκαν κακήν-κακώς συνοδεία φρούτων και ζαρζαβατικών; Μην είχαν να κάνουν με τον τραγέλαφο του 23% στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, από μια παράταξη, μάλιστα, που κάποτε ζητούσε το 15% του προϋπολογισμού για την παιδεία και όχι για την άμυνα; Και ποιος αλήθεια το θυμάται πια, και ποιος χαμογελάει πικρά με την ασυνέπεια των αριθμών — ή μάλλον την ασυνέπεια των ανθρώπων ως προς τους αριθμούς;

Τι ήταν λοιπόν αυτό που στα καλά καθούμενα έσπρωξε έναν πρωτοκλασάτο υπουργό να αποκαταστήσει —σύμφωνα με την άποψή του— την αλήθεια των πραγμάτων; Και όχι έναν οποιονδήποτε τυχαίο, παρά έναν από αυτούς που ούτε βλέφαρο πετάρισε ούτε διαμαρτυρία συνελήφθη να ψελλίζει, έστω για τους τύπους, όταν επί χρόνια άκουγε να αποκαλούν γενοκτονία τα μνημόνια, ολοκαύτωμα τους φόρους, βία την περικοπή επιδομάτων, τρομοκρατία την αξιολόγηση, χούντα γενικώς και αορίστως ό,τι δεν είναι μπάχαλο. 

Προς τι η ξαφνική ευαισθησία για την ακρίβεια των όρων;

Λοιπόν, εδώ οφείλουμε να αποτίσουμε φόρο τιμής και να κλίνουμε με σεβασμό την κεφαλή στον αριστοτεχνικό τακτικισμό του υπουργού. Διότι δεν αρκέστηκε απλώς στο να πετάξει την μπάλα στο γήπεδο του αντιπάλου, ούτε καν στην εξέδρα, και πολύ περισσότερο σε μια οποιαδήποτε εξέδρα. Έστω κι αν δεν ανέσυρε το θέμα στην επιφάνεια με δική του πρωτοβουλία παρά σύρθηκε στη συζήτηση (;), έσπευσε να εκμεταλλευτεί την άκαιρη (;) ερώτηση-μπαλιά που του τέθηκε στα ξεκάρφωτα (;) για μια παλιά δήλωσή του. Ακολουθώντας σοφά το ρητό, «Η καλύτερη άμυνα είναι η επίθεση», δεν επιτέθηκε απλώς στο μέτωπο που φαινόταν να είναι εκείνη τη στιγμή ανοιχτό και μάλιστα εις βάρος του. Δεν αρκέστηκε στο να αμυνθεί με ατάκες του τύπου, «Γιατί, οι προηγούμενοι καλύτεροι ήταν;» Ίσως επειδή εύκολα θα μπορούσε να του αποδείξει κανείς ότι κάποιοι από τους προηγούμενους ήταν όντως καλύτεροι. Αντ’ αυτού, ο σοφός τακτικιστής, που τελειοποίησε επί χρόνια την ικανότητά του στα αμφιθέατρα, φρόντισε και διάλεξε την καλύτερη εξέδρα για να πετάξει την μπάλα του. Την πιο ευαίσθητη εξέδρα, αυτή που θα του εξασφάλιζε ότι το ακροατήριό του θα κατάπινε αμάσητο το δόλωμα μαζί με την πετονιά και το καλάμι. Και, ακολουθώντας ο καθείς τη μύγα που τον μυγιάζει, θα έσπευδε είτε να συμπαραταχτεί με τον υπουργό είτε να τον κατακεραυνώσει πλειοδοτώντας σε ευαισθησία, μνήμες, πατρογονικά βιώματα, πόνο.

Κι αν δεν έφταναν αυτά τα τρυγόνια, τα φόρου υποτελή κανάλια θα έσπευδαν να πάρουν τη σκυτάλη της φαινομενικά άκαιρης δήλωσης και να τρέχουν για δυο-τρεις μέρες μ’ αυτήν παραμάσχαλα, ξεχνώντας τα κενά, τα βιβλία, την αξιολόγηση, τη διάλυση της εκπαίδευσης (γιατί, κακά τα ψέματα, το να μιλάς για παιδεία είναι αστείο), ενώ ο ιδιοφυής κύριος Φίλης θα γελούσε γι’ άλλη μια φορά κάτω από τα μουστάκια του.

Και η γενοκτονία; Τι ρόλο έπαιζε μέσα σ’ όλα αυτά η γενοκτονία; Μήπως, όπως έσπευσαν πολλοί να υποστηρίξουν, ο κύριος Φίλης δεν έριχνε απλώς στάχτη στα μάτια ως προς την ελλιπέστατη και ανεπαρκέστατη εκτέλεση των καθηκόντων του, αλλά αντίθετα προετοίμαζε το έδαφος για την αναγγελία κάποιου είδους συνεργασίας με τη γείτονα; Μήπως, όπως υπέθεσαν ορισμένοι, το δόλωμά του δεν ήταν παρά ένας αριστοτεχνικότατος αυτοσχεδιασμός, κάτι σαν τα ζεϊμπέκικα του Γ. Α. Παπανδρέου, λόγου χάρη; Θα είχε όντως ένα ψήγμα, έναν πυρήνα αλήθειας, στη βάση του αυτό το στρατήγημα;

Προφανώς για την ώρα δεν γνωρίζουμε την απάντηση. Αλλά, ακόμα κι έτσι, ίσως θα έπρεπε να αναρωτηθούμε αν έχει καμιά σημασία —και ποια—, τη στιγμή που η καγκελάριος Μέρκελ επισκέπτεται την Τουρκία και συνδέει την επανέναρξη των ενταξιακών συνομιλιών με τη συνεργασία της τουρκικής κυβέρνησης στο προσφυγικό, προτείνοντας κοινές περιπολίες με την Ελλάδα.

Γοητευτικές οι θεωρίες συνωμοσίας, γοητευτικότερο και το ξύσιμο των παλιών εθνικών πληγών, σαν τη γλώσσα που διαρκώς σκαλίζει το πονεμένο δόντι. Κι ακόμα γοητευτικότερος ο αριστοτεχνικός χειρισμός ανθρώπων και Μέσων Ενημέρωσης.

Εντέλει τι είν’ αλήθεια, τι μη-αλήθεια και τι τ’ ανάμεσό της, κύριε Φίλη;