Ιαν ΜακΓιούαν, «Νόμος περί τέκνων»

Η σχέση μου με τον Ian McEwan έχει περάσει από διάφορα στάδια, όπως και κάθε παθιασμένη σχέση. Η γνωριμία μας έγινε με το βραβευμένο με Booker, «Άμστερνταμ», συνεχίστηκε με την παράξενη «Έμμονη αγάπη» και, αφού εμπλουτίστηκε με παλαιότερα έργα του, έφτασε στην κορύφωσή της με την αριστουργηματική «Εξιλέωση», που την έχω στην πρώτη πεντάδα των αγαπημένων μου σύγχρονων λογοτεχνικών έργων. Από τότε, η σχέση παρουσίασε πολλές ρωγμές και θα μπορούσα να πω ότι πήρε την κατιούσα, με φωτεινή εξαίρεση τη νουβέλα «Στην ακτή».

Φαντάζεστε λοιπόν τη χαρά μου όταν διαπίστωσα ότι με τον «Νόμο περί τέκνων» είμαι ξανά στα ασφαλή του χέρια και ότι η σχέση αυτή έχει πολλά ακόμα να δώσει. Μπορεί να μην είναι το νέο αριστούργημα του, αλλά έχει πολλά από τα στοιχεία που έχω αγαπήσει σε αυτόν από την πρώτη στιγμή.

Τα βιβλία του ΜακΓιούαν είναι από αυτά που ξεκινάς να τα διαβάσεις και ξέρεις ότι έχεις στα χέρια σου, μπροστά σου, κάποιες σταθερές αξίες. Η γραφή του είναι πάντα αριστοτεχνική, ενώ και η δομή των έργων του, από την αρχή ώς το τέλος, είναι για σεμινάριο — και, ευτυχώς, ο «Νόμος περί τέκνων» δεν αποτελεί εξαίρεση.

Κάτι άλλο που χαρακτηρίζει τα βιβλία του είναι το γεγονός ότι εστιάζει σε ένα και μόνο κεντρικό γεγονός και στις ηχηρές συνέπειες του. Στον «Νόμο περί τέκνων» αυτό είναι η καταλυτική απόφαση μιας ανώτατης δικαστικού για τη ζωή ενός νεαρού, σε βαθμό που ούτε και η ίδια θα φανταζόταν ποτέ ότι θα μπορούσε να συμβεί, και ούτε φυσικά επιθυμούσε. Η διαφορά που υπάρχει όμως σε αυτό είναι ότι για πρώτη φορά ο ΜακΓιούαν καταπιάνεται με ένα σχετικά κοινότοπο ερώτημα για το ποιος αποφασίζει για την τύχη ενός ανθρώπου που πεθαίνει όταν η θρησκεία του του απαγορεύει να κάνει την απαραίτητη θεραπεία που χρειάζεται για να κρατηθεί στην ζωή.

Αυτό που κάνει το βιβλίο του ΜακΓιούαν να ξεχωρίζει είναι η ανθρώπινη πλευρά με την οποία προσεγγίζει το ερώτημα. Με την ηρωίδα του να περνά το δικό της «δράμα» στην προσωπική της ζωή, με τη διάλυση του γάμου της σε πρώτο πλάνο και την ατεκνία της σε δεύτερο, μας παρουσιάζει τα τρωτά σημεία του ανθρώπου που θα πάρει αυτή την απόφαση πριν ακόμη φτάσει στο πιο σημαντικό σημείο του βιβλίου, την συνάντησή της με το «θύμα». Μια συνάντηση που αλλάζει όλο το βιβλίο και το κάνει αξέχαστο.

Ο ΜακΓιούαν έχει αυτή την απαράμιλλη ικανότητα να είναι απρόβλεπτος. Να σου αλλάζει όλο τον κόσμο του βιβλίου μέσα από μια απλή πρόταση, από μια καλά τοποθετημένη λέξη. Από την αρχή του «Νόμου περί τέκνων» έχεις την αδιόρατη αίσθηση, τη σιγουριά, ότι όλα θα ανατραπούν μέσα από κάτι απρόσμενο αλλά και —εντέλει— τόσο απλό. Η ζωή της καλλιεργημένης και πλούσιας πρωταγωνίστριας, της οποίας η ισορροπία ταράζεται, τελικά ανατρέπεται από μια εξωτερική δύναμη και από μια μοναδική στιγμή αβλαβούς και τελικά στιγμιαίας παρεξήγησης.

Είναι αυτό που κάνει τον ΜακΓιούαν έναν από τους μεγαλύτερους εν ζωή λογοτέχνες και εμάς να νιώθουμε τέτοια οικειότητα με τη γραφή του.

Και κάτι τελευταίο... Η χρήση της αγγλικής γλώσσας από τον McEwan είναι κάτι που ποτέ δεν πρόκειται να ξεπεράσω. Ακόμη και στα βιβλία του που δεν με ενθουσίαζαν, έπιανα πολλές φορές τον εαυτό μου να σημειώνει φράσεις, να θυμάται λέξεις και διαλόγους και να τις επαναλαμβάνει για πολύ καιρό. Είναι από τους λογοτέχνες που θεωρώ ότι πρέπει να διαβαστούν στη μητρική τους γλώσσα για να μπορέσει κάποιος να πει ότι «γνωρίστηκε» με τον McEwan. Έτσι όσο και καλή να είναι η μετάφραση της Κατερίνας Σχινά, και η συγκεκριμένη είναι βέβαια εξαιρετική, αν τυχόν πέσει στα χέρια σας η αγγλική έκδοση, μην αφήσετε την ευκαιρία να πάει χαμένη.

[ Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη. Διαβάστε εδώ το πρώτο Κεφάλαιο ].